Sở Xây dựng TP.HCM vừa có văn bản gửi UBND TP.HCM đề xuất tạm thời giao UBND cấp phường, xã được cấp phép xây dựng nhà ở riêng lẻ (trừ cấp II trở lên) sau khi sắp xếp đơn vị hành chính và triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Hiện việc cấp phép xây dựng tại TP.HCM đang được thực hiện theo Luật Xây dựng năm 2014 đã được sửa đổi, bổ sung và Nghị định số 175/2024/NĐ-CP của Chính phủ. Theo đó, UBND cấp tỉnh thực hiện cấp phép xây dựng hoặc phân cấp, ủy quyền cấp phép đối với các công trình như: Nhà ở riêng lẻ từ cấp II trở lên; công trình thuộc dự án đầu tư xây dựng cấp III, cấp IV nằm trên địa bàn từ 2 đơn vị hành chính cấp huyện trở lên; công trình trong các KCN, Khu chế xuất, Khu kinh tế. UBND cấp huyện cấp phép đối với nhà ở riêng lẻ và công trình cấp III, cấp IV trên địa bàn do mình quản lý. UBND cấp xã không có thẩm quyền cấp phép.
TP.HCM đang thực hiện việc sắp xếp đơn vị hành chính và xây dựng mô hình chính quyền địa phương 2 cấp theo Nghị quyết số 74/NQ-CP ngày 07/4/2025 của Chính phủ, trong thời gian chờ Chính phủ ban hành nghị định mới quy định thẩm quyền giữa các cấp theo mô hình chính quyền 2 cấp, Sở Xây dựng TP.HCM kiến nghị Thành phố ban hành công văn chỉ đạo việc cấp phép xây dựng trên địa bàn để tiện cho việc quản lý và xây dựng của người dân.
Theo đề xuất, UBND cấp xã sẽ được cấp phép xây dựng đối với nhà ở riêng lẻ (trừ công trình cấp II trở lên); công trình cấp III, cấp IV không thuộc diện phải thẩm định Báo cáo nghiên cứu khả thi tại cơ quan chuyên môn trên địa bàn do mình quản lý.
Sở Xây dựng cấp phép cho công trình từ cấp II trở lên; các công trình cấp III, IV thuộc dự án đầu tư xây dựng trên địa bàn từ hai đơn vị hành chính cấp xã trở lên; công trình thuộc diện phải thẩm định Báo cáo nghiên cứu khả thi (trừ công trình trong KCN, khu chế xuất, khu công nghệ cao, khu kinh tế).
Ban Quản lý các khu chế xuất, KCN và khu công nghệ cao tiếp tục thực hiện cấp phép xây dựng đối với các công trình thuộc phạm vi quản lý.
Song song với công tác cấp phép, Sở Xây dựng đề xuất các cơ quan liên quan tiếp tục thực hiện nghiêm Quy chế phối hợp quản lý trật tự xây dựng trên địa bàn TPHCM, tuyệt đối không để có khoảng trống trong thời điểm đến khi hoàn thành việc hợp nhất, sắp xếp đơn vị hành chính.
Thời hạn áp dụng đề xuất này sẽ kéo dài cho đến khi cơ quan có thẩm quyền ban hành văn bản chính thức quy định về phân định thẩm quyền trong mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp.
Ngày 12/6, TP.HCM đã tổ chức vận hành thử nghiệm mô hình chính quyền cấp xã ở tất cả 102 phường, xã mới.
Đối với vấn đề cấp phép xây dựng, trước đó TP.HCM đang nghiên cứu thí điểm bỏ cấp phép xây dựng đối với khu vực đã có quy hoạch rõ ràng, đặc biệt là với các dự án lớn. Tuy nhiên, điều này cũng dấy lên những tranh luận, đặc biệt là quan ngại từ phía các chuyên gia trong ngành khi liệu TP.HCM có kiểm soát được việc xây dựng sai quy hoạch.
Trên thực tế, chính việc quản lý lỏng lẻo ở cấp cơ sở, cộng với tốc độ đô thị hóa nhanh chóng đã dẫn đến tình trạng xây dựng không phép, sai phép tại nhiều khu vực tại TP.HCM trong nhiều năm qua. Thống kê của Sở Xây dựng cho thấy trong 5 năm (15/6/2019 - 15/6/2024) thực hiện chỉ thị số 23-CT/TU của Thành ủy TP.HCM về tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về trật tự xây dựng vẫn có tới 3.085 công trình vi phạm, chưa kể đến tình trạng các khu vực ngoại thành, ven đô vẫn là điểm nóng do nhu cầu nhà ở của người dân tăng cao, cùng với tình trạng phân lô, bán nền trái phép, quy hoạch “treo” diễn ra khá phổ biến.
