Phạm vi những công trình cần có giấy phép xây dựng sẽ thu hẹp dần một khi ở đó đã có sự quản lý nhà nước về quy hoạch, về các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật.... Từ trước đến nay, giấy phép xây dựng là một văn bản pháp lý quan trọng, được cấp bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền, cho phép cá nhân, tổ chức được phép xây dựng, sửa chữa, cải tạo hoặc di dời công trình. Việc có giấy phép xây dựng giúp đảm bảo công trình tuân thủ quy hoạch, an toàn và tránh các rủi ro pháp lý.
Thời gian gần đây, theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về cải cách hành chính, phạm vi những công trình cần có giấy phép xây dựng sẽ thu hẹp dần một khi ở đó đã có sự quản lý nhà nước về quy hoạch, về các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật...
Giấy phép xây dựng không chỉ giúp các chủ đầu tư kiểm soát việc xây dựng, đảm bảo công trình tuân thủ các tiêu chuẩn kỹ thuật, an toàn về kết cấu, phòng cháy chữa cháy… mà còn giúp cơ quan quản lý nhà nước kiểm soát việc xây dựng theo đúng quy hoạch đã được duyệt, tránh tình trạng xây dựng tự do, không theo quy hoạch gây ảnh hưởng đến cảnh quan, môi trường và trật tự đô thị.
Với chính quyền cấp xã, từ 01/7/2025, có 3 điều cần quan tâm về giấy phép xây dựng.
Điều cần quan tâm thứ nhất, Điều 103 Luật Xây dựng năm 2014 đã được sửa đổi, bổ sung năm 2020, khoản 2 và khoản 3 Điều 103 như sau:
“2. UBND cấp tỉnh cấp giấy phép xây dựng đối với công trình thuộc đối tượng có yêu cầu phải cấp giấy phép xây dựng trên địa bàn tỉnh, trừ công trình quy định tại khoản 3 Điều này. UBND cấp tỉnh phân cấp, ủy quyền cho Sở Xây dựng, Ban quản lý khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, khu kinh tế, UBND cấp huyện cấp giấy phép xây dựng thuộc chức năng và phạm vi quản lý của cơ quan này.
3. UBND cấp huyện cấp giấy phép xây dựng đối với công trình cấp III, cấp IV và nhà ở riêng lẻ trên địa bàn do mình quản lý.”.
Nay, theo Nghị định số 140/2025/NĐ-CP, “thẩm quyền cấp giấy phép xây dựng quy định tại khoản 2, khoản 3 Điều 103 Luật Xây dựng năm 2014 (đã được sửa đổi, bổ sung năm 2020) do UBND cấp xã thực hiện”.
Như vậy, từ ngày 01/7/2025, UBND cấp xã sẽ thực hiện cấp giấy phép xây dựng đối với công trình cấp III, cấp IV và nhà ở riêng lẻ trên địa bàn do mình quản lý.
Vậy thế nào là công trình cấp III, cấp IV?
Công trình xây dựng cấp III và cấp IV được phân loại dựa trên quy mô, chiều cao và diện tích sàn, theo quy định tại Thông tư 06/2021/TT-BXD. Công trình cấp III có quy mô lớn hơn cấp IV, trong khi công trình cấp IV thường là các công trình đơn giản, có diện tích nhỏ và chiều cao thấp.
Công trình cấp III thường có tổng diện tích sàn từ 1.000 m2 đến dưới 5.000 m2, hoặc chiều cao từ 4 đến 8 tầng, có thể bao gồm nhà ở, công trình công cộng, hoặc công trình công nghiệp với quy mô vừa phải.
Điều cần quan tâm thứ hai, Điều 53 về các loại giấy tờ hợp pháp về đất đai để cấp giấy phép xây dựng tại Nghị định số 175/2024/NĐ-CP ngày 30/12/2024 của Chính phủ, khoản 9 quy định “Văn bản chấp thuận về địa điểm xây dựng của UBND cấp huyện đối với công trình xây dựng biển quảng cáo, trạm viễn thông, cột ăng-ten và các công trình tương tự khác theo quy định của pháp luật có liên quan tại khu vực không thuộc nhóm đất có mục đích sử dụng để xây dựng đối với loại công trình này và không được chuyển đổi mục đích sử dụng đất”.
Nay, theo Nghị định số 140/2025/NĐ-CP, “Thẩm quyền chấp thuận về địa điểm xây dựng quy định tại khoản 9 Điều 53 Nghị định số 175/2024/NĐ-CP ngày 30/12/2024 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Xây dựng về quản lý hoạt động xây dựng do UBND cấp xã thực hiện”.
Điều thứ ba, theo Nghị định số 140/2025/NĐ-CP, “Trình tự, thủ tục và các nội dung liên quan đến giấy phép xây dựng, chấp thuận về địa điểm xây dựng thực hiện theo quy định của Luật Xây dựng năm 2014 (đã được sửa đổi, bổ sung năm 2020) và Nghị định số 175/2024/NĐ-CP ngày 30/12/2024 của Chính phủ”.
