Theo ý kiến các chuyên gia, để bảo đảm an toàn, thúc đẩy phát triển bền vững thị trường trái phiếu doanh nghiệp, cần thực hiện đồng bộ các chính sách: Hoàn thiện thể chế, đơn giản hóa thủ tục hành chính, tháo gỡ pháp lý cho dự án BĐS... Thị trường trái phiếu có niềm tin trở lại
Chiều 4/12, Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức Tọa đàm “Thúc đẩy phát triển thị trường trái phiếu DN hiệu quả, an toàn, bền vững" với sự tham giả của các diễn giả là lãnh đạo cơ quan quản lý nhà nước, đại biểu Quốc hội, chuyên gia kinh tế, DN tài chính.
Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính các ngân hàng và các tổ chức tài chính (Bộ Tài chính) Nguyễn Hoàng Dương thông tin, sau khi Chính phủ ban hành Nghị định số 08/2023/NĐ-CP ngày 05/3/3023 sửa đổi, bổ sung các quy định về chào bán, giao dịch trái phiếu, thị trường đã có những dấu hiệu tích cực hơn, DN đã quay lại phát hành được trái phiếu. Nếu như quý I hầu như không có đợt phát hành nào nào, thì từ quý II trở đi, tháng sau khối lượng phát hành đều cao hơn tháng trước. Tới hết tháng 11, có 77 DN phát hành khối lượng khoảng 220.000 tỷ đồng.
Bên cạnh đó, căn cứ các quy định của Nghị định số 08/2023/NĐ-CP, DN và trái chủ đã rất nỗ lực thực hiện đàm phán thanh toán trái phiếu đến hạn. Đến nay, khoảng 40% khối lượng trái phiếu chậm trả của 68 DN đã có phương án đàm phán, tỉ lệ đàm phán thành công tăng từ 16% trong tháng 2/2023 lên 63% vào tháng 10/2023. Ngoài ra, những DN bố trí được nguồn lực tài chính đã chủ động mua lại trái phiếu trước khi đến hạn.
Trong khi đó, ông Nguyễn Anh Phong - Tổng giám đốc Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) cho biết, ngày 19/7 vừa rồi, Hệ thống giao dịch trái phiếu DN riêng lẻ tập trung đầu tiên của Việt Nam đã đi vào hoạt động; đến nay đã có 760 trái phiếu của hơn 200 DN đăng ký. Như vậy, khoảng 2/3 các DN cũng như trái phiếu trên thị trường đã được đăng ký trên hệ thống giao dịch tập trung này.
Về quy mô giao dịch, hiện nay, trung bình một phiên đạt trên 3.000 tỷ đồng. Tổng 5 tháng kể từ khi đi vào giao dịch đến nay khoảng trên 1,2 nghìn tỷ đồng/phiên. Đây là tín hiệu rất tốt đối với thanh khoản trên thị trường; đồng thời góp phần tác động ngược lại thị trường phát hành sơ sấp. Điều này thể hiện chính sách đã đi vào cuộc sống và thị trường có niềm tin trở lại.
Còn chuyên gia kinh tế Cấn Văn Lực đánh giá, Nghị định số 08/2023/NĐ-CP là quyết sách chưa từng có trong tiền lệ, cho phép giãn, hoãn nợ trái phiếu và cho hoán đổi trái phiếu lấy sản phẩm là BĐS hoặc thứ khác. Đây là tháo gỡ rất quan trọng.
Đồng thời, chuyên gia Cấn Văn Lực cũng nhấn mạnh tính liên thông giữa thị trường tài chính và BĐS, tức là song song với Nghị định số 08/2023/NĐ-CP phải tháo gỡ cả kênh tín dụng, cả kênh thị trường BĐS. Với hai thị trường này, Thủ tướng đã ban hành nhiều công điện, nhiều chỉ thị, nhiều quyết sách trong thời gian vừa qua.
Các diễn giả khẳng định, với thị trường trái phiếu hay bất kỳ thị trường nào, đều phải trải qua giai đoạn phát triển và những vấp váp để chỉnh sửa lại những quy định, chính sách và chuẩn hóa quá trình phát triển của mình. Một số trường hợp vi phạm vừa qua mang lại nhiều bài học quý, cả cho người làm chính sách và cả người đầu tư mua trái phiếu.
Cần ban hành đồng bộ chính sách để tháo gỡ khó khăn
Trong thời gian tới, để bảo đảm an toàn, thúc đẩy sự phát triển bền vững của thị trường, ông Phan Đức Hiếu - đại biểu Quốc hội, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho rằng, cần sự chung tay của tất cả các bên, bởi đây không phải nhiệm vụ riêng của cơ quan nhà nước, của Bộ Tài chính hay các thị trường chứng khoán, trái phiếu.
Đầu tiên, phải có sự đồng bộ, thống nhất, toàn diện về mặt thể chế. Thứ hai, không thể thiếu hành động của tổ chức phát hành và đơn vị trung gian. Một số vi phạm vừa qua cũng là cơ hội để các tổ chức phát hành có uy tín, chất lượng có thể vươn lên, bứt phá hoặc tạo ra niềm tin riêng của mình. Thứ ba, không thể thiếu sự tham gia, hành động của chính những trái chủ.
Trong khi đó, một trong những giải pháp mà bà Nguyễn Ngọc Anh - Tổng giám đốc Công ty Quản lý Quỹ SSI đưa ra là cần đơn giản hóa thủ tục hành chính, thực hiện thủ tục đăng ký giao dịch nhanh chóng cho các nhà đầu tư sau khi họ đã thực hiện phát hành xong.
“Chúng ta có thể cân nhắc xây dựng cơ sở dữ liệu về trái phiếu riêng lẻ và nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp mang tính chất toàn thị trường. Như vậy, toàn bộ thủ tục hành chính về hồ sơ, giấy tờ của chúng ta sẽ được giảm thiểu”, bà Nguyễn Ngọc Anh đề xuất.
Nhấn mạnh việc giải quyết các vấn đề liên thông giữa các thị trường, ông Nguyễn Hoàng Dương cho rằng, tất cả mọi thứ sẽ bắt nguồn từ hoạt động sản xuất kinh doanh và hoạt động của DN phát hành. Nếu DN phát hành tốt lên thì mọi thứ sẽ được giải tỏa.
Một trong những vướng mắc nhất của thị trường BĐS hiện nay là tính pháp lý của các dự án, chiếm khoảng 70-80% khó khăn của thị trường BĐS. Nếu như yếu tố chính sách, thủ tục được giải quyết thì các DN BĐS sẽ nhanh chóng kết thúc được các dự án, đưa sản phẩm ra thị trường bán, thu tiền về và sẽ giải tỏa được tất cả các nghĩa vụ nợ với ngân hàng, rồi nợ trái phiếu DN, ông Nguyễn Hoàng Dương phân tích.
Đồng quan điểm, chuyên gia Cấn Văn Lực cũng cho rằng, phải đồng bộ chính sách thì mới tháo gỡ được các khó khăn của thị trường trái phiếu DN; đồng thời tăng cường truyền thông, đặc biệt là giáo dục tài chính cho cả DN, nhà đầu tư và các bên có liên quan.
Theo ông Cấn Văn Lực, thị trường BĐS còn có rào cản khá lớn về pháp lý, do đó mong muốn Thủ tướng chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ nâng hạng thị trường chứng khoán vì Việt Nam đang ở vị thế rất tốt…
