Bộ trưởng Bộ Xây dựng yêu cầu Thủ trưởng các cơ quan, đơn vị khẩn trương rà soát các văn bản pháp luật chuyên ngành thuộc lĩnh vực quản lý của Bộ Xây dựng, từ đó đề xuất xây dựng văn bản pháp luật để thực hiện phân cấp gắn với mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp. 
Bộ Xây dựng vừa ban hành Công điện số 16/CĐ-BXD ngày 18/5/2025 về việc tiếp tục triển khai rà soát, đề xuất phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền gắn với việc thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp.
Bộ trưởng Trần Hồng Minh yêu cầu Thủ trưởng các cơ quan, đơn vị khẩn trương triển khai 04 nhiệm vụ quan trọng, cốt lõi liên quan đến: (1) Các nguyên tắc chung trong rà soát, đề xuất phân cấp, phân quyền; (2) Rà soát tổng thể các luật chuyên ngành, pháp lệnh, nghị quyết, nghị định, quyết định của Thủ tướng Chính phủ, thông tư do cơ quan, đơn vị chủ trì soạn thảo, tham mưu trình để đề xuất phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương theo mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp; (3) rà soát và tham mưu Bộ ban hành văn bản hướng dẫn theo thẩm quyền xử lý các vấn đề vướng mắc, phát sinh; (4) Chủ động, trực tiếp tham gia các cuộc làm việc của Thường trực Chính phủ và Tổ công tác của Ban Chỉ đạo của Chính phủ với Bộ trưởng và các cuộc họp về các nội dung, nhiệm vụ và dự thảo nghị định phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền theo phân công.
Bảo đảm nguyên tắc địa phương quyết, làm và chịu trách nhiệm
Cụ thể, thực hiện quán triệt nghiêm túc các nguyên tắc chung trong rà soát, đề xuất phân cấp, phân quyền theo hướng “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”, trong đó Chính phủ, các Bộ, cơ quan ngang Bộ tập trung vào quản lý vĩ mô, xây dựng thể chế, chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, cơ chế, chính sách, giữ vai trò kiến tạo và tăng cường kiểm tra, giám sát.
Điều chỉnh nhiệm vụ, quyền hạn giữa Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ bảo đảm phù hợp với nguyên tắc phân định thẩm quyền quy định tại Luật Tổ chức Chính phủ năm 2025.
Phân cấp, phân quyền nhiệm vụ, quyền hạn từ Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ cho chính quyền địa phương. Phân định rõ thẩm quyền chung của HĐND, UBND và thẩm quyền riêng của Chủ tịch UBND cấp tỉnh, cấp xã phù hợp với chủ trương của Đảng và Luật Tổ chức chính quyền địa phương.
Việc loại bỏ các quy định, thủ tục, quy trình địa phương phải báo cáo, xin ý kiến Chính phủ, cơ quan Chính phủ về các dự án, nhiệm vụ cụ thể đã được phân cấp, phân quyền. Ý kiến hướng dẫn về dự án, nhiệm vụ cụ thể của các Bộ chỉ là tài liệu tham khảo.
Rà soát, thực hiện phân định nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương 02 cấp theo hướng chuyển nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND, UBND, Chủ tịch UBND cấp huyện trong các luật chuyên ngành, pháp lệnh, nghị quyết, nghị định, thông tư về chính quyền địa phương cấp xã; một số nhiệm vụ chuyển lên chính quyền địa phương cấp tỉnh phù hợp với quyền hạn và năng lực của cấp tỉnh.
Đề xuất phân cấp theo mô hình chính quyền địa phương 02 cấp
Các cơ quan, đơn vị khẩn trương rà soát tổng thể và thống kê các luật chuyên ngành, pháp lệnh, nghị quyết, nghị định, quyết định của Thủ tướng Chính phủ, thông tư do cơ quan, đơn vị chủ trì soạn thảo, tham mưu trình, các thông tin về: Số lượng, chi tiết nội dung các nhiệm vụ, thẩm quyền của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội; của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; của Bộ, Bộ trưởng, các cơ quan chuyên môn thuộc Bộ; của HĐND, UBND, Chủ tịch UBND cấp huyện.
Trên cơ sở kết quả rà soát, thống kê, các đơn vị đề xuất phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương theo mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp; đề xuất việc xây dựng các văn bản pháp luật để thực hiện phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền; đề xuất cụ thể nội dung bổ sung vào dự thảo các Nghị định, Thông tư về phân quyền, phân cấp, phân định thẩm quyền trong lĩnh vực xây dựng, giao thông mà Bộ đang soạn thảo.
Trường hợp lĩnh vực đặc thù, chuyên sâu, có thể đề xuất xây dựng nghị định riêng để đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong quản lý nhà nước đối với lĩnh vực này.
Đồng thời, rà soát và tham mưu Bộ ban hành văn bản hướng dẫn theo thẩm quyền xử lý các vấn đề vướng mắc, phát sinh trên lĩnh vực quản lý của mình khi thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính các cấp và tổ chức thực hiện chính quyền địa phương 02 cấp. Đặc biệt là xử lý những nội dung, nhiệm vụ cần chuyển tiếp khi sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, bỏ cấp huyện, thực hiện tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp để bảo đảm chính quyền địa phương hoạt động liên tục, không gián đoạn, phục vụ tốt người dân, doanh nghiệp.
Chủ động, trực tiếp tham gia các cuộc làm việc của Thường trực Chính phủ và Tổ công tác của Ban Chỉ đạo của Chính phủ với Bộ trưởng và các cuộc họp khác do Bộ trưởng, Thứ trưởng chủ trì về các nội dung, nhiệm vụ và dự thảo nghị định phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền theo phân công.
Được biết, Bộ Xây dựng đã xây dựng và đang xin ý kiến các Bộ, ngành, địa phương cho nội dung dự thảo Nghị định phân quyền, phân cấp, phân định thẩm quyền trong các VBQPPL thuộc lĩnh vực xây dựng, giao thông khi sắp xếp tổ chức bộ máy và thực hiện tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp, theo trình tự, thủ tục rút gọn.
Dự thảo Nghị định gồm 04 Chương, 34 Điều, với 02 nhóm nội dung cốt lõi quy định tại Chương II và Chương III: (1) Phân quyền, phân định thẩm quyền, nhiệm vụ, quyền hạn trong lĩnh vực xây dựng, giao thông tại các Luật của Quốc hội; (2) Sửa đổi, bổ sung một số điều của các Nghị định thuộc lĩnh vực xây dựng, giao thông.
Đối với nội dung rà soát, đề xuất phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền, các cơ quan, đơn vị gửi báo cáo rà soát, đề xuất về Bộ Xây dựng trước 10 giờ ngày 19/5/2025; rà soát và tham mưu Bộ ban hành văn bản hướng dẫn theo thẩm quyền xử lý các vấn đề vướng mắc, phát sinh, hoàn thành ngày 23/5/2025.
