Nội dung dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số Nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai cần có quy định làm rõ các tiêu chí xác định dự án xây dựng khu đô thị mới, khu dân cư nông thôn thuộc đối tượng thu hồi đất, làm cơ sở áp dụng thống nhất tại các địa phương. Theo Bộ Xây dựng, sau khi Chính phủ ban hành Nghị định số 15/2021/NĐ-CP ngày 03/3/2021 quy định chi tiết một số nội dung về quản lý dự án ĐTXD, Bộ Xây dựng nhận được ý kiến của một số địa phương, cử tri, đại biểu Quốc hội phản ánh vướng mắc liên quan đến việc xác định dự án xây dựng khu đô thị mới thuộc đối tượng thu hồi đất theo quy định của Điều 62 Luật Đất đai năm 2013.
Có thể kể đến các ý kiến của Sở Xây dựng tỉnh Quảng Ninh, đại biểu Quốc hội Bùi Hoài Sơn – Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hà Nội, các cử tri: Phạm Hải Đăng (Hà Nội), Mai Đức Nhoạn (Hà Nội), Phạm Tiến Dũng (Hà Nội), Sở Xây dựng tỉnh Sơn La, Công ty CP Tập đoàn TPG…
Theo đó, tại khoản 1 mục VII Phụ lục IX kèm theo Nghị định số 15/2021/NĐ-CP ngày 03/3/2021 của Chính phủ quy định chi tiết một số nội dung về quản lý dự án ĐTXD quy định: Dự án ĐTXD khu đô thị có nhà ở là dự án được ĐTXD đồng bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, hình thành từ một đơn vị ở trở lên theo quy hoạch phân khu được phê duyệt hoặc dự án có quy mô sử dụng đất từ 20 héc ta trở lên đối với trường hợp quy hoạch phân khu không xác định rõ các đơn vị ở.
Dự án ĐTXD khu đô thị không có nhà ở là dự án được ĐTXD đồng bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội với các công trình xây dựng khác có quy mô sử dụng đất từ 20 héc ta trở lên.
Bộ Xây dựng cũng cho biết, sau khi quy định nêu trên được ban hành, có ý kiến cho rằng quy định này không được áp dụng để xác định dự án xây dựng khu đô thị mới thuộc đối tượng thu hồi đất theo Điều 62 Luật Đất đai năm 2013; có ý kiến cho rằng quy định này được áp dụng để xác định dự án xây dựng khu đô thị mới thuộc đối tượng thu hồi đất theo Điều 62 Luật Đất đai năm 2013.
Theo ý kiến của Bộ Xây dựng, quy định tại Điều 3, Điều 49 Luật Xây dựng năm 2014 (đã được sửa đổi, bổ sung tại Luật số 62/2020/QH14), Điều 5, Phụ lục IX Nghị định số 15/2021/NĐ-CP, việc xác định, phân loại dự án ĐTXD, trong đó có giải thích từ ngữ, tiêu chí xác định dự án ĐTXD khu đô thị, nhằm quản lý các hoạt động xây dựng theo quy định tại pháp luật về xây dựng, bao gồm: lập quy hoạch xây dựng, lập dự án ĐTXD công trình, khảo sát xây dựng, thiết kế xây dựng, thi công xây dựng, giám sát xây dựng, quản lý dự án, lựa chọn nhà thầu, nghiệm thu, bàn giao đưa công trình vào khai thác sử dụng, bảo hành, bảo trì công trình xây dựng và hoạt động khác có liên quan đến xây dựng công trình.
Trường hợp giải thích từ ngữ, tiêu chí xác định dự án ĐTXD khu đô thị tại pháp luật về xây dựng được sử dụng để quản lý các hoạt động khác không phải là hoạt động xây dựng thì phải được quy định rõ trong pháp luật có liên quan và phải được dẫn chiếu thực hiện theo pháp luật về xây dựng.
Điểm d khoản 3 Điều 62 Luật Đất đai năm 2013 quy định một trong những trường hợp thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng là để thực hiện dự án xây dựng khu đô thị mới, khu dân cư nông thôn mới, chỉnh trang đô thị, khu dân cư nông thôn.
Tuy nhiên, Luật Đất đai và các văn bản hướng dẫn chưa quy định tiêu chí xác định như thế nào là dự án xây dựng khu đô thị mới; đồng thời, pháp luật về đất đai hiện hành cũng không có quy định dẫn chiếu tiêu chí xác định dự án này theo pháp luật về xây dựng.
Do vậy, quy định về dự án ĐTXD khu đô thị trong Luật Xây dựng và Nghị định số 15/2021/NĐ-CP không được áp dụng để làm căn cứ xác định dự án xây dựng khu đô thị mới thuộc đối tượng thu hồi đất theo quy định tại Điều 62 Luật Đất đai năm 2013.
Bên cạnh đó, pháp luật về đất đai cũng chưa quy định về tiêu chí xác định dự án khu dân cư nông thôn mới; chỉnh trang đô thị, khu dân cư nông thôn để làm cơ sở xác định đối tượng thu hồi đất.
Để tháo gỡ vướng mắc trên thực tiễn, Bộ Xây dựng đề nghị Bộ TN&MT nghiên cứu, báo cáo Chính phủ quy định cụ thể tiêu chí xác định dự án xây dựng khu đô thị mới, khu dân cư nông thôn; chỉnh trang đô thị, khu dân cư nông thôn thuộc đối tượng thu hồi đất theo quy định của Điều 62 Luật Đất đai năm 2013.
Bộ Xây dựng đề nghị Bộ TN&MT bổ sung vào dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số Nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai, quy định làm rõ các tiêu chí xác định như thế nào là dự án xây dựng khu đô thị mới, khu dân cư nông thôn; chỉnh trang đô thị, khu dân cư nông thôn thuộc đối tượng thu hồi đất theo quy định tại Điều 62 Luật Đất đai năm 2013, để làm cơ sở áp dụng thống nhất tại các địa phương.
