Dự án cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh đang bước vào giai đoạn nước rút với áp lực lớn về GPMB nhằm đảm bảo tiến độ thi công đáp ứng mục tiêu thông tuyến trong năm 2025. 
Được kỳ vọng sẽ tạo ra mạng lưới cao tốc đối ngoại huyết mạch, cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh sẽ kết nối giao thương quốc tế, nâng cao năng lực cạnh tranh, thúc đẩy kinh tế - xã hội và tăng cường an ninh quốc phòng của vùng địa đầu Đông Bắc.
Sau lễ khởi công dự án Đồng Đăng - Trà Lĩnh từ 01/01/2024, UBND hai tỉnh Cao Bằng và Lạng Sơn đã liên tục phát động các đợt thi đua cao điểm tuyên truyền, vận động người dân. Nhà đầu tư và doanh nghiệp dự án (DNDA) cũng tích cực phối hợp, ứng kinh phí để sớm có mặt bằng phục vụ thi công.
Gần đây, trong cuộc họp Ban chỉ đạo dự án ngày 5/02/2025, Bí thư Tỉnh ủy Cao Bằng Quản Minh Cường đã chỉ đạo các cơ quan có thẩm quyền nhanh chóng tháo gỡ vướng mắc, trong đó có vướng mắc về vấn đề GPMB, theo tinh thần của Thủ tướng Chính phủ là “không để nhà thầu cô đơn trên công trường”.
Bí thư Tỉnh ủy Cao Bằng cũng kêu gọi quyết tâm cao của toàn bộ hệ thống chính quyền địa phương nhằm bàn giao mặt bằng đúng tiến độ trong quý 1/2025.
Tuy nhiên, tình trạng mặt bằng vẫn chưa đồng bộ do vướng mắc liên quan đến đất ở và hạ tầng kỹ thuật. Trong quá trình lập thiết kế kỹ thuật, một số đoạn tuyến được điều chỉnh theo địa hình thực tế và nguyện vọng của người dân, dẫn đến phải cập nhật lại phạm vi GPMB. Hiện tổng diện tích bàn giao có thể thi công đạt 576,37/634,04 ha, tương đương 90,90%, trong đó tỉnh Cao Bằng đã bàn giao 221,87/260,76 ha (đạt 85%).
Tại Cao Bằng, 03 khu tái định cư vẫn đang trong quá trình triển khai, ảnh hưởng đến việc bố trí chỗ ở cho các hộ dân mất đất. Cùng với đó, việc điều chỉnh ranh giới GPMB so với hồ sơ nghiên cứu khả thi khiến thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng rừng mất nhiều thời gian hơn. Công tác di dời hạ tầng kỹ thuật chưa đảm bảo tiến độ, tiếp tục ảnh hưởng đến quá trình thi công.
Là một trong những địa bàn có nhiều công trình trọng điểm của dự án cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh đi qua, thế nhưng hiện trạng mặt bằng tại huyện Thạch An sau chiến dịch 100 ngày đêm GPMB vào tháng 1/2024 vẫn chưa có thêm tiến triển.
Trong quá trình triển khai công tác GPMB giai đoạn nghiên cứu khả thi (FS) từ năm 2024, hiện vẫn còn 101 hộ dân chưa bàn giao mặt bằng đất ở và hơn 20 hộ chưa bàn giao đất ruộng.
Đối với phần GPMB bổ sung trong giai đoạn thiết kế kỹ thuật, hiện công tác kiểm đếm mới được triển khai, chưa có kế hoạch thực hiện cụ thể. Dự kiến, việc bàn giao mặt bằng có thể được thực hiện trong quý 1/2025.
Trước thực trạng này, DNDA kiến nghị UBND huyện Thạch An đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động người dân sớm bàn giao mặt bằng để đảm bảo tiến độ triển khai dự án. Đồng thời, địa phương cần sớm phê duyệt toàn bộ phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và hoàn thành chi trả cho người dân trong tháng 02/2025.
Trao đổi với báo chí, ông Hoàng Văn Thạch - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cao Bằng, khẳng định dù thời gian không còn nhiều, nhưng các huyện trên địa bàn sẽ nỗ lực hoàn tất khâu GPMB đối với phần diện tích phát sinh thêm do điều chỉnh hồ sơ trong quý 1 năm nay.
Trong bối cảnh Thủ tướng Chính phủ đặt mục tiêu hoàn thành 3.000 km đường cao tốc và kết nối thông suốt từ Cao Bằng đến Cà Mau trong năm 2025, việc đẩy nhanh công tác GPMB phục vụ hoạt động thi công các dự án đang trở thành nhiệm vụ cấp bách đối với các chính quyền cơ sở.
