Chính thức ban hành Nghị quyết thí điểm cơ chế đặc biệt cho phát triển đường sắt đô thị

Nghị quyết số 188/2025/QH15 đặc biệt nhấn mạnh đến việc phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD); đồng thời giải thích TOD là giải pháp quy hoạch, đầu tư cải tạo, chỉnh trang và phát triển đô thị, lấy điểm kết nối giao thông đường sắt đô thị làm điểm tập trung dân cư, kinh doanh dịch vụ thương mại, văn phòng trong khoảng cách đi bộ đến phương tiện giao thông công cộng nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất, công trình công cộng, sức khoẻ cộng đồng, giảm phương tiện giao thông cơ giới cá nhân, giảm phát thải gây ô nhiễm môi trường, kết hợp với bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa.

Quy hoạch khu vực TOD là quy hoạch được phát triển chuyên biệt theo định hướng ưu tiên đi lại bằng giao thông công cộng cho khu vực bao gồm nhà ga hoặc đề-pô đường sắt đô thị và vùng phụ cận để xây dựng tuyến đường sắt đô thị kết hợp đầu tư cải tạo, chỉnh trang đô thị, phát triển đô thị.

Dự án đường sắt đô thị theo mô hình TOD là dự án đầu tư đường sắt đô thị kết hợp với đầu tư phát triển đô thị trong khu vực TOD.

Đáng chú ý, Nghị quyết số 188/2025/QH15 quyết nghị một số nội dung cốt lõi về huy động và bố trí nguồn vốn đầu tư; trình tự, thủ tục đầu tư dự án đường sắt đô thị, dự án đường sắt đô thị theo mô hình TOD; phát triển đô thị theo mô hình TOD; phát triển công nghiệp đường sắt, chuyển giao công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực; chính sách về VLXD và bãi đổ thải; đặc biệt có các quy định áp dụng riêng cho TP.HCM.

Cụ thể, Nghị quyết số 188/2025/QH15 quyết nghị, trong quá trình chuẩn bị đầu tư, thực hiện đầu tư các dự án thuộc danh mục dự án dự kiến kèm theo Nghị quyết, Thủ tướng Chính phủ được quyết định hằng năm việc sử dụng vốn NSTW bổ sung có mục tiêu cho NSĐP, tối đa không vượt 215.350 tỷ đồng TP Hà Nội và tối đa không vượt 209.500 tỷ đồng cho TP.HCM trong các kỳ kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026-2030 và 2031-2035, làm cơ sở quyết định đầu tư và thực hiện đầu tư các dự án. 

Thủ tướng Chính phủ được huy động vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA), vốn vay ưu đãi nước ngoài để thực hiện các dự án và không phải lập đề xuất dự án sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài theo quy định của pháp luật có liên quan; áp dụng theo quy định của nhà tài trợ nước ngoài trong trường hợp pháp luật Việt Nam chưa có quy định hoặc đã có quy định nhưng khác với quy định của nhà tài trợ nước ngoài.

Bên cạnh đó, Nghị quyết số 188/2025/QH15 cũng quyết nghị UBND các thành phố được quyết định bố trí vốn từ NSĐP trong kế hoạch đầu tư công trung hạn và kế hoạch đầu tư công hằng năm, trước khi có quyết định đầu tư, để triển khai thực hiện một số hoạt động phục vụ cho dự án đường sắt đô thị, dự án đường sắt đô thị theo mô hình TOD như: nhiệm vụ chi của chủ đầu tư, đơn vị quản lý dự án; đào tạo nguồn nhân lực của cơ quan nhà nước, đơn vị quản lý dự án, đơn vị vận hành khai thác, cơ sở đào tạo, cơ sở nghiên cứu; chi trả dịch vụ tư vấn; chi trả cho hoạt động quy hoạch liên quan đến phương án tuyến công trình, vị trí công trình trên tuyến đường sắt đô thị và quy hoạch khu vực TOD; thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; thực hiện công tác truyền thông và công việc khác phục vụ chuẩn bị đầu tư dự án.

Để thực hiện các dự án đường sắt đô thị, dự án đường sắt đô thị theo mô hình TOD, UBND các thành phố cũng được quyết định sử dụng dự phòng NSĐP hằng năm; ứng trước dự toán NSĐP năm sau bảo đảm không quá 50% dự toán chi đầu tư xây dựng cơ bản năm thực hiện của các công trình xây dựng cơ bản thuộc kế hoạch đầu tư công trung hạn vốn NSĐP đã được phê duyệt.