Theo chuyên gia, TP.HCM nên hạn chế việc cho thuê những mảnh đất nhỏ hẹp vì việc cho thuê đất có thể phát sinh tranh chấp, khiếu kiện về đất đai, khó thu hồi đất nếu người sử dụng đất liền kề thực hiện chuyển nhượng bất động sản mà người mua tương lai không được biết về việc thuê đất này. Đầu tháng 9/2023, UBND TP.HCM đã ban hành quy định liên quan đến về việc rà soát, công bố công khai danh mục các thửa đất nhỏ hẹp do Nhà nước trực tiếp quản lý.
Theo đó, đối với các thửa đất nhỏ hẹp có diện tích, kích thước, hình dạng không đủ tiêu chuẩn, UBND cấp huyện chủ trì, phối hợp với UBND cấp xã sẽ thực hiện kiểm tra hiện trạng các thửa đất này và so sánh với hồ sơ pháp lý liên quan để xác định các thửa đất thuộc loại này.
Cụ thể, việc kiểm tra này sẽ diễn ra ngay sau khi quy định có hiệu lực, và định kỳ sau mỗi 6 tháng sẽ có cuộc rà soát và lập danh mục các thửa đất nhỏ hẹp.
Các thông tin liên quan đến danh mục này sẽ được công bố công khai và thông báo cho người sử dụng đất liền kề để họ có ý kiến về việc sử dụng các thửa đất nhỏ hẹp này cho mục đích công cộng hoặc cho thuê.
Quy định mới này của UBND TP.HCM cũng nêu rõ, đối với việc giao đất hoặc cho thuê đất trong trường hợp của các thửa đất nhỏ hẹp, các quy định, tiêu chí và nguyên tắc được quy định tại Nghị định số 48 năm 2020 sẽ được áp dụng.
Đáng chú ý, thời hạn sử dụng đất của các thửa đất nhỏ hẹp sẽ được xác định phù hợp với thời hạn sử dụng của thửa đất mà người sử dụng đất liền kề đang sử dụng.
Nhìn nhận về quy định mới này của UBND TP.HCM, Phó Giám đốc bộ phận ngân hàng & dịch vụ doanh nghiệp Savills Việt Nam Mai Thanh Thảo đánh giá, đây là một cách quản lý hợp lý, giúp tránh thất thoát, lãng phí tài sản Nhà nước và có lợi cho người dân.
Theo bà Thảo, TP.HCM nên ưu tiên sử dụng các thửa đất nhỏ hẹp do Nhà nước quản lý vào mục đích công cộng. Bên cạnh đó, nếu diện tích dư đủ nhiều, Nhà nước có thể phát triển thành mảng cây xanh, làm sân tập thể dục nhỏ có lắp thiết bị bổ trợ, hoặc làm tủ sách thiếu nhi hoặc sân sinh hoạt cộng đồng và giao cho chính quyền địa phương quản lý.
Trường hợp không sử dụng được vào mục đích công cộng, bà Thảo cho rằng, TP.HCM nên thực hiện việc giao đất có thu tiền sử dụng đất với giá quyền sử dụng đất tiệm cận mức giá thị trường cho người sử dụng đất liền kề.
Phó Giám đốc bộ phận ngân hàng & dịch vụ doanh nghiệp Savills Việt Nam cho biết, hiện nay có khá nhiều trường hợp đất dôi dư tọa lạc vị trí phía trước và làm hạn chế khả năng tiếp cận của thửa đất liền kề. Do đó, nhu cầu sử dụng phần đất dôi dư này của người sử dụng đất liền kề là khá cao.
Tuy nhiên, vị chuyên gia này lưu ý, việc xác định mức giá giao đất nên được thực hiện khách quan bởi các công ty tư vấn thẩm định giá uy tín trên thị trường và phải đảm bảo sau khi được Nhà nước giao đất, người sử dụng đất liền kề phải thực hiện ngay thủ tục hợp thửa đất theo quy định.
Đặc biệt, nếu cần thiết, phải có các biện pháp ngăn chặn việc chuyển nhượng lại sang tên đổi chủ sau khi được giao đất nhỏ hẹp này nhằm hạn chế việc tồn tại đất siêu nhỏ, nhà “siêu mỏng” có diện tích, kích thước hình dạng không đủ tiêu chuẩn quy định được phép tách thửa hay xây dựng.
Phó Giám đốc bộ phận ngân hàng & dịch vụ doanh nghiệp Savills Việt Nam nhấn mạnh, chính quyền địa phương nên hạn chế việc cho thuê những mảnh đất nhỏ hẹp vì việc cho thuê đất có thể phát sinh tranh chấp, khiếu kiện về đất đai, khó thu hồi đất nếu người sử dụng đất liền kề thực hiện chuyển nhượng bất động sản mà người mua tương lai không được biết về việc thuê đất này.
Nếu phần đất có hình dạng không vuông vắn, không đẹp không có người mua thì cần quy định giao việc quản lý cho chính quyền địa phương hoặc xem xét làm văn phòng khu phố hoặc làm chốt bảo vệ dân phòng.
