Di tích Quốc gia đặc biệt Đền thờ Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm sẽ được quy hoạch nhằm bảo tồn, tôn tạo, phát huy giá trị của di tích và giá trị các di sản văn hoá phi vật thể gắn với cụm di tích. Ngày 27/3, huyện Vĩnh Bảo, TP Hải Phòng đã công bố Quyết định phê duyệt Quy hoạch tu bổ, phục hồi Di tích Quốc gia đặc biệt Đền thờ Nguyễn Bỉnh Khiêm.
Trước đó, ngày 17/01/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 151/QĐ-TTg phê duyệt Quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi Di tích Quốc gia đặc biệt Đền thờ Nguyễn Bỉnh Khiêm.
Quy mô quy hoạch gồm Cụm Trung tâm Di tích Quốc gia đặc biệt Đền thờ Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm với 3 điểm di tích chính, gồm: Đền thờ Nguyễn Bỉnh Khiêm, Quán Trung Tân, Tháp bút Kình Thiên với tổng diện tích 10,721 ha.
Khu vực phát huy giá trị di tích có diện tích là 9,089 ha, gồm: Nghiên Thiên Tạo, ao làng Nguyễn Bỉnh Khiêm, nhà thờ họ và vườn hoa Nguyễn Bỉnh Khiêm, sân lễ hội, nhà đón tiếp, nhà dịch vụ, vườn hoa cảnh quan, bãi xe điện, bãi đỗ xe chính.
Mục tiêu của quy hoạch nhằm bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị của Di tích Quốc gia đặc biệt Đền thờ Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm và giá trị các di sản văn hoá phi vật thể gắn với cụm di tích, góp phần giáo dục truyền thống hiếu học và hình thành điểm du lịch lịch sử - văn hoá đặc sắc của huyện Vĩnh Bảo và TP Hải Phòng.
Theo sử sách ghi lại, Nguyễn Bỉnh Khiêm sinh năm 1491 tại làng Trung Am, huyện Vĩnh Lại, phủ Hạ Hồng, trấn Hải Dương, nay thuộc xã Lý Học, huyện Vĩnh Bảo, TP Hải Phòng.
Đi thi muộn khi đã 45 tuổi, liên tiếp 3 kỳ thi Hương, thi Hội, thi Đình ông đều đỗ đầu, giành học vị cao nhất - Trạng nguyên và được vua Mạc bổ chức Hiệu thư ở Viện Hàn lâm rồi chuyển sang chức Đại học sĩ Toà Đông Các, sau thăng Tả thị lang Bộ Hình rồi Tả thị lang Bộ Lại, tước Trình Quốc Công.
Làm quan được 8 năm, triều Mạc bất ổn, ông dâng sớ vạch tội 18 lộng thần nhưng không được vua chấp thuận. Mùa thu năm Nhâm Dần (1542), ông từ quan về quê dựng Am Bạch Vân, mở trường dạy học.
Cho đến mùa Đông năm Ất Dậu (1585), ông lâm bệnh nặng và qua đời, thọ 95 tuổi.
Tháng giêng năm sau (1586), triều đình ban cấp cho làng Trung Am 3.000 quan tiền, 100 mẫu ruộng để lập đền thờ ông. Trải qua nhiều biến thiên của lịch sử, ngôi đền hiện nay được xây dựng dưới đời vua Bảo Đại.
