Liên quan đến kiến nghị của cử tri TP. HCM gửi tới sau kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV phản ánh, những vấn đề mâu thuẫn, tranh chấp giữa người dân và chủ đầu tư tại các dự án nhà chung cư vẫn xảy ra nhiều và phức tạp. Do đó, cử tri kiến nghị đẩy mạnh công tác kiểm tra, giám sát, xử lý sai phạm để đảm bảo quyền, lợi ích chính đáng của người dân.
Về vấn đề này, Bộ Xây dựng cho rằng, để hướng dẫn cụ thể những quy định của Luật, Bộ Xây dựng đã trình Chính phủ ban hành một số Nghị định như: số 99/2015/NĐ-CP ngày 20/10/2015, số 30/NĐ-CP ngày 26/03/2021, số 16/NĐ-CP ngày 28/01/2022.
Bên cạnh đó, theo thẩm quyền, Bộ Xây dựng cũng đã ban hành nhiều Thông tư như: Thông tư số 02/2016/TT-BXD ngày 15/02/2016 về Quy chế quản lý, sử dụng nhà chung cư…
Hệ thống văn bản pháp luật nêu trên đã tạo hành lang pháp lý tương đối đầy đủ để điều chỉnh toàn diện các hoạt động liên quan trong quá trình quản lý, sử dụng nhà chung cư, giúp cho việc quản lý, vận hành nhà chung cư từng bước đi vào nề nếp, khắc phục cơ bản những tồn tại trước đây, nâng cao ý thức, trách nhiệm trong việc bảo vệ, giữ gìn vệ sinh môi trường, từng bước xây dựng nếp sống văn minh, hiện đại tại các đô thị.
Hiện nay, cả nước có 4.500 nhà chung cư đang được sử dụng, trong đó có hơn 90% số lượng nhà chung cư được quản lý, vận hành, sử dụng an toàn. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện các quy định của pháp luật về quản lý, vận hành nhà chung cư tại một số địa phương đã phát sinh một số tranh chấp, khiếu nại như: chậm tổ chức hội nghị nhà chung cư, thành lập Ban quản trị; đóng góp, bàn giao, quản lý và sử dụng kinh phí bảo trì phần sử hữu chung, kinh phí quản lý vận hành, giá dịch vụ nhà chung cư; xác định sở hữu chung - riêng;...

Theo Bộ Xây dựng, năm 2018, Bộ đã thực hiện rà soát tình trạng quản lý, sử dụng nhà chung cư trên toàn quốc, báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và Đoàn giám sát của Ủy ban thường vụ Quốc hội về công tác quản lý, sử dụng nhà chung cư, Bộ Xây dựng cũng đã tham mưu trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 29/CT-TTg ngày 09/10/2018 về việc tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước đối với công tác quản lý, vận hành, sử dụng nhà chung cư.
Trong đó, Chính phủ đã chỉ thị cho Bộ Xây dựng: “Đôn đốc, hướng dẫn chính quyền các địa phương, các tổ chức, cá nhân tổ chức triển khai thực hiện các quy định của pháp luật về nhà ở, đặc biệt là pháp luật quy định về quản lý sử dụng, vận hành nhà chung cư; phối hợp với các địa phương tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra việc thực hiện các quy định pháp luật về quản lý, vận hành nhà chung cư, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các sai phạm theo thẩm quyền”.
Thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao, Bộ Xây dựng đã ban hành Chỉ thị số 02/CT-BXD ngày 15/9/2021 về việc tăng cường quản lý sử dụng kinh phí bảo trì phần sở hữu chung nhà chung cư đồng thời tiến hành thanh tra đối với nhiều chủ đầu tư, Ban quản trị tại một số địa phương.
Năm 2020 và 2021, Bộ Xây dựng đã chỉ đạo Thanh tra Bộ thanh tra một số chung cư có khiếu nại, tố cáo gay gắt. Chánh Thanh tra Bộ đã ban hành 18 kết luận thanh tra đối với 18 chủ đầu tư và 17 ban quản trị tại 24 nhà chung cư/cụm nhà chung cư, đã buộc 12/18 chủ đầu tư phải gửi vào tài khoản kinh phí bảo trì theo quy định và quyết toán để chuyển ngay cho ban quản trị nhà chung cư với tổng số kinh phí bảo trì hơn 344,9 tỷ đồng, buộc 5/18 chủ đầu tư trả lại 2.080 m² diện tích lấn chiếm về cho cư dân (có giá trị khoảng 62,4 tỷ đồng), đã xử phạt vi phạm hành chính 08/18 chủ đầu tư, tổng số tiền là 1,03 tỷ đồng, 18 kết luận thanh tra đã giải quyết dứt điểm rất nhiều kiến nghị, khiếu nại gay gắt của cư dân, góp phần ổn định cuộc sống của người dân, đảm bảo an ninh, trật tự địa phương.
Bộ Xây dựng cho biết, trong năm 2022, Bộ đã ban hành Kế hoạch thanh tra số 1258/QĐ-BXD ngày 19/11/2021, Thanh tra Bộ đã ban hành văn bản số 580/TH-TTr ngày 22/11/2021 về việc định hướng thực hiện Kế hoạch thanh tra chuyên ngành năm 2022.
Trong đó tiếp tục thực hiện thanh tra chuyên đề diện rộng về công tác quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì phần sở hữu chung nhà chung cư trên địa bàn 11 tỉnh, thành phố: Hà Nội, Hồ Chí Minh, Bắc Giang, Hải Dương, Hải Phòng, Quảng Ninh, Ninh Bình, Đà Nẵng, Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu và Long An nhằm phát hiện, xử lý nghiêm các vi phạm trong lĩnh vực quản lý, sử dụng nhà chung cư để đảm bảo quyền và lợi ích chính đáng của người dân đang sinh sống tại các nhà chung cư.