Bộ Xây dựng đề xuất, cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh có thẩm quyền thẩm định Báo cáo nghiên cứu khả thi dự án nhóm A có công trình cấp II trở xuống và tất cả các công trình của dự án nhóm B… 
Tiếp tục phân cấp theo lộ trình
Theo Bộ Xây dựng, trên cơ sở nhiệm vụ được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao tại Nghị quyết số 105/NQ-CP, ngày 15/7/2023 về các nhiệm vụ, giải pháp tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, siết chặt kỷ luật, kỷ cương; Văn bản số 410/TTg-CP, ngày 12/6/2024 về tình hình công tác đánh giá thẩm định thiết kế cơ sở các dự án ở địa phương; và kết quả đánh giá nguồn lực, năng lực thực hiện của các cơ quan chuyên môn về xây dựng; dự thảo Nghị định thay thế Nghị định số 15/2021/NĐ-CP ngày 03/3/2021 của Chính phủ quy định chi tiết một số nội dung về quản lý dự án đầu tư xây dựng, đã đề xuất phân cấp thẩm quyền thẩm định Báo cáo nghiên cứu khả thi và thiết kế triển khai sau thiết kế cơ sở từ các cơ quan quản lý Bộ chuyên ngành thuộc Chính phủ cho cơ quan chuyên môn về xây dựng thuộc UBND cấp tỉnh.
Trong đó, thứ nhất, phân cấp toàn bộ cho cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi, thẩm định thiết kế triển khai sau thiết kế cơ sở trừ dự án nhóm A có công trình cấp I có yêu cầu kỹ thuật phức tạp.
Chính phủ thực hiện phân cấp theo lộ trình, bảo đảm phù hợp thực tiễn. Năm 2021, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 15/2021/NĐ-CP thay thế Nghị định số 42/2017/NĐ-CP, Nghị định số 59/2015/NĐ-CP, trong đó phân cấp dự án nhóm C cho UBND cấp tinh.
Giai đoạn tiếp theo vào năm 2023, tại Nghị định số 35/2023/NĐ-CP, ngày 20/6/2023 sửa đổi, bổ sung một số điều của các Nghị định thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Xây dựng, Chính phủ tiếp tục phân cấp dự án nhóm B có công trình từ cấp II trở xuống cho UBND cấp tỉnh thẩm định.
Ở giai đoạn hiện nay, như đã nêu trên, tiếp tục phân cấp các dự án nhóm A có công trình cấp II trở xuống và tất cả các công trình của dự án nhóm B, cho UBND cấp tỉnh thẩm định. Theo thống kế của Bộ Xây dựng, hầu hết các loại dự án nhà ở thấp tầng, NƠXH, khu du lịch, dự án đầu tư tại các KCN và rất nhiều dự án khu đô thị thuộc nhóm này.
Đồng thời, Bộ Xây dựng đang phối hợp với các Bộ quản lý công trình xây dựng chuyên ngành tiếp tục rà soát, sửa đổi Thông tư số 06/2021/TT-BXD về phân cấp công trình xây dựng theo hướng nâng yêu cầu kỹ thuật đối với công trình cấp I (đưa một số công trình cấp I xuống thành công trình cấp II) có sự phù hợp về mức độ phức tạp công trình, để đồng bộ với việc phân cấp và yêu cầu quản lý.
Thêm nữa, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ KH&ĐT đang gấp rút soạn thảo Luật Đầu tư công sửa đổi theo hướng nâng quy mô để phân nhóm các dự án lên gấp đôi. Ví dụ, dự án nhóm A trước đây có quy mô 2.300 tỷ đồng thì hiện nay phải là 4.600 tỷ đồng.
Thứ hai, sửa đổi, bổ sung các quy định về xác định thẩm quyền thẩm định theo quy mô dự án thành phần đối với các dự án được triển khai theo dự án thành phần; theo quy mô của nội dung sửa chữa, cải tạo đối với dự án sửa chữa cải tạo để phân cấp thẩm quyền thẩm định các dự án có tổng mức đầu tư lớn nhưng nội dung đầu tư, tính chất công trình đơn giản.
Thứ ba, cắt giảm số lượng dự án phải thẩm định tại cơ quan chuyên môn về xây dựng thông qua việc tăng quy mô các dự án chỉ cần lập Báo cáo kinh tế - kỹ thuật dự án bảo trì, duy tu, bảo dưỡng nhóm C và điều chỉnh từ 15 tỷ đồng lên 20 tỷ đồng đối với các dự án còn lại); quy định rõ các trường hợp điều chỉnh dự án, thiết kế có nội dung đơn giản thì không yêu cầu quay lại thẩm định tại cơ quan chuyên môn về xây dựng.
Với tất cả các “phương thức” phân cấp như nếu trên, có thể nói hầu hết các dự án đầu tư xây dựng sẽ được phân cấp về cho địa phương thực hiện thẩm định, tuân thủ đúng các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.
Bảo đảm đồng bộ pháp luật chuyên ngành
Theo đánh giá của các chuyên gia và các Bộ quản lý xây dựng công trình chuyên ngành (Bộ GTVT, Bộ NN&PTNT, Bộ Công Thương), các giải pháp tăng cường phân cấp tại dự thảo Nghị định sẽ giải quyết được yêu cầu tại Nghị quyết số 105/NQ-CP, chỉ đạo Thủ tướng Chính phủ tại Văn bản số 410/TTg-CP và phù hợp với nguồn lực, năng lực thực hiện của các cơ quan chuyên môn về xây dựng.
Đồng thời, bảo đảm đồng bộ được các thủ tục liên quan đến thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư, bởi Luật Đầu tư 2020 được sửa đổi, bổ sung tại Luật số 03/2022/QH15, Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương đầu tư đối với dự án xây mới cảng hàng không, sân bay; dự án đầu tư xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng KCN, KCX; dự án đầu tư xây dựng nhà ở (để bán, cho thuê, cho thuê mua), khu đô thị có quy mô sử dụng đất từ 300 ha trở lên hoặc quy mô dân số từ 50.000 người trở lên…
Bảo đảm đồng bộ được các thủ tục liên quan đến thẩm định Báo cáo đánh giá tác động môi trường, bởi theo Luật Bảo vệ môi trường 2020, Nghị định số 08/2022/NĐ-CP, ngày 10/01/2022 quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường 2020, Bộ TN&MT thẩm định Báo cáo đánh giá tác động môi trường của dự án có cấu phần xây dựng thuộc thẩm quyền Thủ tướng quyết định/chấp thuận chủ trương đầu tư, dự án nhóm A có thuộc loại hình sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường…
Bảo đảm đồng bộ được các thủ tục liên quan đến thẩm duyệt về PCCC, bởi theo Nghị định số 50/2024/NĐ-CP, ngày 10/5/2024 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 136/2020/NĐ-CP ngày 24/11/2020 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật PCCC và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật PCCC và Nghị định số 83/2017/NĐ-CP ngày 18/7/2017 của Chính phủ quy định về công tác cứu nạn, cứu hộ của lực lượng PCCC, Cục Cảnh sát PCCC&CNCH thuộc Bộ Công an thẩm duyệt đối với dự án nhóm A có công trình: trung tâm thương mại có tổng diện tích sàn trên 30.000 m2; nhà cao từ 25 tầng trở lên…
Và cuối cùng là bảo đảm phù hợp kết quả tổng kết đánh giá về nguồn lực thực hiện, năng lực, kinh nghiệm của cán bộ tại các cơ quan chuyên môn về xây dựng.
