Tính chất đô thị Ninh Bình được xác định là đô thị di sản thiên niên kỷ; cấu trúc phát triển theo mô hình đô thị di sản, gắn kết giữa di sản và đô thị, nông thôn gồm: 1 trung tâm, 2 vùng, 5 khu vực. Ngày 26/4, UBND tỉnh tổ chức công bố Đồ án Điều chỉnh Quy hoạch chung đô thị Ninh Bình đến năm 2040, được phê duyệt tại Quyết định số 668/QĐ-TTg ngày 26/3/2025 của Thủ tướng Chính phủ.
Theo quy hoạch, phạm vi, ranh giới lập điều chỉnh quy hoạch bao gồm toàn bộ địa giới hành chính TP Hoa Lư, xã Gia Sinh thuộc huyện Gia Viễn, xã Khánh Hòa và xã Khánh Phú thuộc huyện Yên Khánh; một phần ranh giới hành chính các xã Gia Tân thuộc huyện Gia Viễn, phường Tân Bình và xã Yên Sơn thuộc TP Tam Điệp, xã Phúc Sơn và xã Quỳnh Lưu thuộc huyện Nho Quan, xã Khánh Thượng thuộc huyện Yên Mô.
Quy mô lập quy hoạch khoảng 23.242 ha.
Tính chất đô thị được xác định là đô thị di sản thiên niên kỷ; trung tâm du lịch cấp quốc gia và quốc tế; trung tâm công nghiệp văn hóa, tổ chức sự kiện lớn của quốc gia và quốc tế; trung tâm hành chính, chính trị, kinh tế, văn hóa, y tế, giáo dục, thể thao, du lịch và dịch vụ của tỉnh Ninh Bình.
Dự báo dân số đô thị Ninh Bình đến năm 2040 khoảng 540.000 - 560.000 người (trong đó, dân số thường trú 430.000 - 440.000 người, dân số quy đổi khoảng 110.000 - 120.000 người).
Cấu trúc phát triển của đô thị theo mô hình đô thị di sản với cấu trúc gắn kết giữa di sản và đô thị, nông thôn gồm: 1 trung tâm, 2 vùng, 5 khu vực.
Theo đó, định hướng phát triển không gian tổng thể đô thị gắn với bảo tồn và phát huy giá trị quần thể danh thắng Tràng An, di tích Cố đô Hoa Lư theo mô hình đô thị di sản.
Đồng thời phát triển đô thị tập trung phía Đông, gắn với trục phát triển Bắc Nam, tạo vành đai đô thị, dịch vụ xung quanh vùng lõi quần thể danh thắng Tràng An và Cố đô Hoa Lư; phát triển không gian đô thị xanh gắn với hệ sinh thái tự nhiên.
Không gian theo khu vực được phân thành 5 khu với chức năng, tính chất riêng biệt cho mỗi khu để tạo không gian phát triển hài hòa, bền vững bao gồm: Khu đô thị trung tâm, Khu vực vùng lõi quần thể danh thắng Tràng An và Cố đô Hoa Lư; Khu vực sinh thái đô thị; Khu vực Bái Đính; Khu vực Bến Đang.
Quy hoạch chung đô thị Ninh Bình cũng đã định hướng quy hoạch hạ tầng kinh tế - xã hội, bao gồm: quy hoạch hệ thống công nghiệp và cụm công nghiệp; dịch vụ thương mại, dịch vụ du lịch, nông, lâm, ngư, nghiệp, trụ sở làm việc, nhà ở, y tế, giáo dục-đào tạo và văn hóa, thể dục thể thao; phát triển đô thị theo mô hình đô thị kết hợp đầu mối giao thông công cộng khối lượng lớn.
Quy hoạch cũng xác định phát triển hệ thống hạ tầng kỹ thuật xanh, ứng dụng khoa học công nghệ, tạo nền tảng cho phát triển bền vững và xây dựng đô thị dịch vụ du lịch quốc tế.
Đồng thời lựa chọn giải pháp thiết kế hạ tầng đô thị phù hợp với đặc điểm điều kiện tự nhiên của từng khu vực, khuyến khích sử dụng vật liệu, năng lượng tái tạo, hạn chế cứng hóa bề mặt đô thị để tăng cường khả năng thấm nước tự nhiên.
Liên quan đến việc triển khai quy hoạch, Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình Phạm Quang Ngọc nhấn mạnh, mục tiêu lớn của việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã thời gian qua là hướng tới với xây dựng Hoa Lư trở thành đô thị di sản và là hạt nhân, động lực lan tỏa, thúc đẩy xây dựng tỉnh Ninh Bình trở thành thành phố trực thuộc Trung ương; từ đó xác định được trung tâm của tỉnh Ninh Bình hiện nay là không gian đô thị Hoa Lư với vị trí là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa của tỉnh Ninh Bình mới sau khi hợp nhất 3 tỉnh Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình.
Trong khi đó, theo Bí thư Tỉnh ủy Đoàn Minh Huấn, đối với tỉnh Ninh Bình, việc điều chỉnh Quy hoạch chung đô thị đến năm 2040 là nhiệm vụ để đáp ứng yêu cầu định hướng phát triển trong bối cảnh cả nước đang đẩy mạnh tinh gọn bộ máy hành chính và phát triển liên kết vùng.
Bí thư Tỉnh ủy Ninh Bình cũng phân tích, mô hình đô thị mà Ninh Bình lựa chọn là mô hình giải nén thách thức đô thị hoá cho cả thế giới đang phải đối mặt; xây dựng đô thị Ninh Bình như một thành phố công viên: công viên khoa học tri trức, đổi mới sáng tạo; công viên di sản, công viên văn hóa, công viên phim trường, công viên làng nghề… phục vụ cho nền kinh tế xanh, kinh tế sáng tạo, công nghiệp văn hóa theo mô hình đô thị cảnh quan văn hóa, nhưng không xung đột với đô thị hiện đại và không thôn tính nông thôn.
“Sự lựa chọn mô hình đô thị này hoàn toàn phù hợp với xu hướng phát triển tại Ninh Bình khi xác định du lịch và công nghiệp văn hóa là cụm ngành kinh tế mũi nhọn, đồng thời cũng đồng nhất với xu hướng văn minh thế giới”, Bí thư Tỉnh ủy Ninh Bình nhấn mạnh.
Quyết định điều chỉnh Quy hoạch chung đô thị Ninh Bình đến năm 2040 được Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà phê duyệt tại Quyết định số 668/QĐ-TTg ngày 26/3/2025 nêu rõ, tính chất đô thị Ninh Bình sau điều chỉnh là đô thị di sản thiên niên kỷ; trung tâm du lịch cấp quốc gia và quốc tế; trung tâm hành chính, chính trị, kinh tế, văn hóa, y tế, giáo dục, thể thao, du lịch và dịch vụ của tỉnh Ninh Bình; đầu mối giao thông, cửa ngõ phía Nam vùng Đồng bằng sông Hồng, có vị trí quan trọng về quốc phòng và an ninh.
