Thảo luận của ĐBQH ở các Tổ: 6, 10, 15 đề nghị, dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) làm rõ nội hàm các dự án thu hồi đất, điều kiện thu hồi đất gắn với dự án cụ thể và thật cần thiết, hỗ trợ ổn định đời sống, sản xuất và tái định cư cho người dân bị thu hồi đất…
Gỡ “vướng” cho dự án đô thị ở địa phương
Sáng 09/6, các ĐBQH thảo luận ở tổ về dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi). Một trong những nội dung lớn, được các ĐBQH ở các tổ đề cập tới là các vấn đề liên quan đến thu hồi đất quy định trong dự thảo Luật.
Phản ánh của đại biểu Điểu Huỳnh Sang - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Phước, Tổ 15 cho biết, qua tiếp xúc cử tri của đại biểu, nổi lên vấn đề đất ở nông, lâm trường.
Trước đây, Quốc hội khóa XIII đã giám sát tối cao việc quản lý thực hiện chính sách, pháp luật đất đai tại nông, lâm trường. Hội đồng Dân tộc cũng đã tổ chức giám sát lại chuyên đề này, nhưng những bất cập, hạn chế đến nay vẫn chưa được giải quyết dứt điểm.
Hầu hết, đất nông, lâm trường thuộc địa bàn dân tộc thiểu số còn khó khăn và đặc biết khó khăn, trong đó có những hộ dân sống gần 30 năm.
Do đó, đại biểu Điểu Huỳnh Sang đề nghị cân nhắc, xem xét về vấn đề này để bảo đảm chính sách cho người dân ở nông, lâm trường được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Bên cạnh đó, quá trình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, cũng phải chia sẻ với người dân và chính quyền, không nên tạo áp lực với chính quyền địa phương và đảm bảo an ninh, trật tự tại địa phương.
Đại biểu Đỗ Đức Duy - Đoàn ĐBQH tỉnh Yên Bái, Tổ 15 góp ý, tại điểm a khoản 3 Điều 79 quy định về các trường hợp thu hồi đất để phát triển KTXH vì lợi ích quốc gia, công cộng khác, đề nghị bổ sung thêm “các dự án khu đô thị do Tổ chức Phát triển quỹ đất thực hiện”.
Theo phản ánh của đại biểu Đỗ Đức Duy, hiện nay trong dự thảo Luật chỉ quy định các dự án khu dân cư nông thôn do Tổ chức Phát triển quỹ đất thực hiện, sẽ bị vướng, cũng không thật sự phù hợp.
Do trên thực tế ở các địa phương, không chỉ có khu dân cư nông thôn như trong dự thảo Luật; mà có thể ở các thị trấn cũng là đô thị, hay các phường có các quỹ đất xen kẹt quy mô không lớn, có thể giao Trung tâm Phát triển quỹ đất thực hiện dự án khu đô thị.
Đại biểu Nguyễn Trường Giang, Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Nông, Tổ 6 đề nghị, cần tiếp tục rà soát các trường hợp thu hồi đất, đặc biệt với các trường hợp thu hồi đất để cung ứng dịch vụ công như: Cơ sở y tế, dịch vụ xã hội, dưỡng lão, phòng chống dịch bệnh, cơ sở nghiên cứu chuyên ngành, cơ sở đào tạo, nhà trẻ, trường mẫu giáo, cơ sở thể dục thể thao... Trong khi, nhiều dịch vụ công đã được thực hiện xã hội hóa, nếu thu hồi đất để phục vụ tư nhân cung ứng dịch vụ này thì không hợp lý.
Bên cạnh đó, đối với vấn đề nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp, là vấn đề đã được đề cập đến trong Luật Nhà ở (sửa đổi), các đại biểu Nguyễn Trường Giang và Tạ Văn Hạ - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam, Tổ 6 đều cho rằng, cần xem xét lại tính hợp lý của nội dung này, tách bạch việc sử dụng đất phát triển công nghiệp với việc thu hồi đất làm nhà ở xã hội, nhà ở công nhân.
Quy định các loại dự án phù hợp từng giai đoạn
Về điều kiện thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh, phát triển KTXH, ý kiến một số ĐBQH ở Tổ 6 đề nghị bảo đảm tuân thủ quy định tại khoản 3 Điều 54 Hiến pháp năm 2013.
Theo đó, quy định cần theo hướng không chỉ yêu cầu xác định các trường hợp thu hồi phải được quy định trong Luật (luật định) gắn với mục đích quốc phòng, an ninh, phát triển KTXH vì lợi ích quốc gia, công cộng; mà cần yêu cầu các trường hợp đó phải là trường hợp “thật cần thiết”.
Đại biểu Điểu Huỳnh Sang đánh giá, mặc dù Hiến pháp năm 2013, Luật Đất đai năm 2013 quy định rõ các trường hợp thu hồi đất để sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh; các loại dự án được thu hồi đất để phát triển KTXH vì lợi ích quốc gia công cộng... Nhưng lại không làm rõ nội hàm của các dự án phát triển KTXH vì lợi ích quốc gia, công cộng.
Do đó, đại biểu Điểu Huỳnh Sang đề nghị Luật Đất đai (sửa đổi) nên quy định về nội hàm của các dự án phát triển KTXH vì lợi ích quốc gia công cộng và giao Chính phủ quy định các loại dự án cụ thể.
Bổ sung quy định dự án phát triển KTXH vì lợi ích quốc gia, công cộng là các dự án đầu tư phát triển KTXH vì lợi ích phát triển hạ tầng phục vụ công cộng và vì lợi ích phát triển quốc gia dựa vào vốn đầu tư công, vốn đầu tư tư nhân hoặc vốn đầu tư đối tác công tư. Giao Chính phủ quy định các loại dự án cụ thể phù hợp với từng giai đoạn phát triển của đất nước.
Đại biểu Đặng Bích Ngọc - Đoàn ĐBQH tỉnh Hòa Bình, Tổ 15 nêu quan điểm, dự thảo Luật đã liệt kê rất kỹ những trường hợp thu hồi đất. Nhưng, nếu liệt kê quá kỹ sẽ dễ bị thiếu, dẫn đến không đầy đủ và gây khó khăn cho quá trình tổ chức triển khai ở địa phương. Cần những quy định cụ thể nhưng phải linh hoạt vì có những trường hợp vừa phải bảo đảm theo quy định, vừa bảo đảm hợp tình, hợp lý.
Quy định hỗ trợ người cao tuổi, người khuyết tật
Về bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất, đại biểu Lý Thị Lan - Đoàn ĐBQH tỉnh Cao Bằng, Tổ 10 phản ánh, quy định trong dự thảo Luật về công tác bồi thường còn bất cập, chưa đáp ứng được nhu cầu của người bị thu hồi đất và cũng hạn chế các phương án bồi thường của địa phương khi địa phương còn nhiều quỹ đất nhưng không có cùng mục đích sử dụng đất đối với loại đất thu hồi.
Góp ý cho nội dung này, có ý kiến ĐBQH Tổ 10 đề nghị phân định rõ thế nào là bồi thường, thế nào là hỗ trợ… Đồng thời nêu quan điểm, với thiệt hại của người dân và doanh nghiệp thì bắt buộc phải bồi thường, còn hỗ trợ là giúp cho cuộc sống của người bị thu hồi đất tốt hơn, việc bồi thường cũng cần đảm bảo nguyên tắc “bồi thường thỏa đáng”…
Đại biểu Lại Văn Hoàn - Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình, Tổ 10 cho rằng, dự thảo Luật thu hẹp các trường hợp thu hồi đất sẽ dẫn tới khó khăn, vướng mắc khi thực hiện các dự án quy mô nhỏ, công trình xã hội hóa.
Đề nghị tất cả các dự án, công trình có sử dụng đất đều thực hiện thu hồi đất; Chỉ quy định bồi thường bằng đất có cùng mục đích sử dụng với loại đất bị thu hồi, hoặc bằng tiền, hoặc bằng đất trong cùng nhóm đất với loại đất thu hồi; Không quy định bồi thường bằng đất khác mục đích sử dụng với loại đất bị thu hồi hoặc nhà ở, Đại biểu Lại Văn Hoàn nêu rõ.
Đại biểu Đỗ Đức Duy cho biết, dự thảo Luật có quy định các khoản hỗ trợ bao gồm: Hỗ trợ ổn định đời sống và sản xuất; Hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm, hỗ trợ tái định cư… Tuy nhiên, chưa có quy định về việc hỗ trợ ổn định đời sống, sản xuất và hỗ trợ tái định cư, đề nghị được bổ sung vào nội dung dự thảo Luật.
Bên cạnh đó, Đại biểu Đỗ Đức Duy cũng đồng thời đề nghị xem xét, bổ sung thêm quy định về hỗ trợ cho nhóm người bị hạn chế khả năng lao động như: Người cao tuổi, người khuyết tật, trẻ em mồ côi, phụ nữ đơn thân, hộ gia đình nghèo, người già neo đơn…
