Dự thảo Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn bảo đảm thống nhất, đồng bộ về quy hoạch

11:02 22/04/2024
Dự thảo Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn làm rõ mối quan hệ với các quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh và các quy hoạch kỹ thuật chuyên ngành…

Những điểm mới cơ bản trong dự thảo Luật

Sáng 22/4, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Quy hoạch đô thị và quy hoạch nông thôn. Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành phiên họp.

Trình bày Tờ trình tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết, pháp luật về quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng (quy hoạch nông thôn và khu chức năng) hiện nay được quy định chủ yếu tại Luật Quy hoạch đô thị năm 2009 và Chương II Luật Xây dựng năm 2014 (quy định về quy hoạch nông thôn và các khu chức năng). Ngoài ra, còn một số Luật khác liên quan, trong đó có Luật Quy hoạch năm 2017.

Qua 14 năm thi hành Luật Quy hoạch đô thị, 09 năm thi hành Luật Xây dựng, cùng với những yêu cầu mới của thực tiễn phát triển đã bộc lộ những hạn chế, bất cập, cần nghiên cứu sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị trình bày Tờ trình. Ảnh: quochoi.vn.

Dự án Luật đề xuất kế thừa và hoàn thiện các quy định về quy hoạch đô thị tại Luật Quy hoạch đô thị năm 2009 và quy định về quy hoạch xây dựng (gồm quy hoạch nông thôn, khu chức năng) tại Chương II Luật Xây dựng vào trong 01 Luật với tên gọi là “Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn”.

Dự thảo Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn được thiết kế với 05 Chương, 08 Mục, 61 Điều. Trong đó, Chương I. Quy định chung (gồm 15 Điều, từ Điều 1 đến Điều 15); Chương II. Lập, thẩm định, phê duyệt và điều chỉnh quy hoạch đô thị và nông thôn (gồm 8 Mục, 27 Điều, từ Điều 16 đến Điều 42); Chương III. Tổ chức quản lý quy hoạch đô thị và nông thôn (gồm 09 Điều, từ Điều 43 đến Điều 51); Chương IV. Quản lý nhà nước về quy hoạch đô thị và nông thôn (gồm 07 Điều, từ Điều 52 đến Điều 58); Chương V. Điều khoản thi hành (gồm 03 Điều, từ Điều 59 đến Điều 61) Quy định về: Bãi bỏ, sửa đổi, bổ sung, thay thế những nội dung quy định tại pháp luật có liên quan; Hiệu lực thi hành và Quy định chuyển tiếp.

Trên cơ sở những vấn đề vướng mắc, phát sinh trên thực tiễn đã được tổng kết, đánh giá, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết, dự thảo Luật đề xuất sửa đổi, bổ sung các quy định có liên quan để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho tổ chức, cá nhân, thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh với những điểm mới cơ bản như: (1) Quy định rõ hệ thống quy hoạch đô thị và nông thôn về loại, cấp độ quy hoạch (Điều 5 dự thảo Luật); tách bạch và làm rõ mối quan hệ với các quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh và các quy hoạch kỹ thuật chuyên ngành, bảo đảm thống nhất, đồng bộ về quy hoạch; 

(2) Tăng cường phân cấp, phân quyền trong lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch đô thị và nông thôn; 

(3) Đơn giản hóa trình tự, thủ tục trong lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch, đáp ứng yêu cầu cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh; 

(4) Bổ sung, quy định rõ về nội dung quy hoạch không gian ngầm đối với các đô thị trực thuộc tỉnh và quy định quy hoạch không gian ngầm được lập riêng đối với các thành phố trực thuộc Trung ương và đô thị mới dự kiến thành lập thành phố trực thuộc Trung ương, nhằm khai thác tối đa hiệu quả sử dụng không gian, gắn kết đồng bộ không gian xây dựng trên và dưới mặt đất, mặt nước;

 (5) Bổ sung, quy định chặt chẽ hơn về điều kiện, yêu cầu đối với việc điều chỉnh cục bộ quy hoạch;

 (6) Bổ sung quy định làm rõ điều kiện năng lực và trách nhiệm của tổ chức tư vấn trong công tác lập và tổ chức thực hiện quy hoạch; sự tham gia của các cơ tổ chức, cộng đồng, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam...

 (7) Bổ sung quy định về Hợp tác quốc tế và quy định trách nhiệm của Chính phủ theo hướng xác định rõ việc đầu tư, hỗ trợ, khuyến khích đối với hoạt động quy hoạch đô thị và nông thôn;

 (8) Bổ sung các quy định cụ thể để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong chức thực hiện quy hoạch đô thị và nông thôn.

Bảo đảm tầm nhìn phù hợp, có tính chiến lược

Trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh nêu rõ, Thường trực Ủy ban Kinh tế nhất trí sự cần thiết ban hành Luật Quy hoạch đô thị và quy hoạch nông thôn theo mục đích, quan điểm đã nêu tại Tờ trình số 133/TTr-CP của Chính phủ. Việc hợp nhất các quy định về quy hoạch đô thị, quy hoạch nông thôn vào một Luật là phù hợp, hướng tới bảo đảm thống nhất về định hướng chung trong kiểm soát, quản lý, phát triển đô thị và nông thôn, phát triển hài hòa và gắn kết giữa không gian đô thị và nông thôn, bổ trợ cho sự phát triển chung của địa phương, vùng và cả nước. 

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh trình bày Báo cáo thẩm tra. Ảnh: quochoi.vn.

Về định hướng nội dung xây dựng Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh nêu rõ, cần bảo đảm quy hoạch đô thị có tầm nhìn phù hợp, có tính chiến lược, tôn trọng quy luật thị trường và nguyên tắc phát triển bền vững; lấy con người và chất lượng cuộc sống làm trung tâm, văn hóa và văn minh đô thị làm nền tảng phát triển; kết hợp hài hòa giữa quá trình đô thị hóa, phát triển đô thị với công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng nông thôn mới và cơ cấu lại nền kinh tế, quản lý phát triển xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh.  

Bên cạnh đó, cần gắn kết chặt chẽ với quy hoạch nông thôn; bảo đảm định hướng gắn kết giữa đô thị và nông thôn, phù hợp với thực tiễn có sự đan xen giữa đô thị và nông thôn. Quy hoạch nông thôn và phát triển kết cấu hạ tầng các đô thị phải đi trước một bước và tạo ra nguồn lực chủ yếu cho phát triển đô thị; gắn với mô hình phát triển đô thị, thể hiện được đặc thù của những mô hình đô thị mới.

Cần làm rõ mối quan hệ giữa các loại quy hoạch trong hệ thống quy hoạch đô thị và nông thôn, mối quan hệ của các quy hoạch thuộc hệ thống quy hoạch đô thị và nông thôn với các quy hoạch thuộc hệ thống quy hoạch quốc gia và các quy hoạch kỹ thuật chuyên ngành. Phân định rõ vị trí, vai trò của các loại quy hoạch, các cấp độ quy hoạch, bảo đảm sự liên kết, khớp nối, tránh chồng chéo, trùng lặp, mâu thuẫn về nội dung giữa các quy hoạch, gây lãng phí nguồn lực, khó khăn cho công tác quản lý, tạo rào cản đối với các hoạt động kinh tế - xã hội của người dân và doanh nghiệp.

Thực hiện phân cấp và phân quyền trong lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh, quản lý quy hoạch đô thị và quy hoạch nông thôn; Cắt giảm thủ tục hành chính trong công tác lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh; Kiên quyết xóa bỏ tư duy nhiệm kỳ, cơ chế “xin - cho”, “lợi ích nhóm” trong xây dựng, điều chỉnh, bổ sung quy hoạch, dẫn đến tình trạng dự án “treo”, chậm triển khai thực hiện trên thực tế…

Bảo đảm đồng bộ trong hệ thống pháp luật

Phát biểu thảo luận tại phiên họp, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường cho rằng, cần rà soát quy định về khu chức năng trong Luật Xây dựng, Luật Đất đai để tránh mâu thuẫn, chồng chéo, đảm bảo sự thống nhất trong các quy định của pháp luật.

Đối với quy định về bảo vệ môi trường trong quy hoạch đô thị và nông thôn, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội cho biết, khoản 2 Điều 10 dự thảo luật quy định: Nội dung quy định, yêu cầu về bảo vệ môi trường trong quy hoạch đô thị và nông thôn thực hiện theo pháp luật về bảo vệ môi trường.

Trong khi đó, khoản 2 Điều 23 Luật Bảo vệ môi trường lại quy định, nội dung quy hoạch bảo vệ môi trường quốc gia; việc lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch bảo vệ môi trường quốc gia, thời kỳ quy hoạch bảo vệ môi trường quốc gia được thực hiện theo quy định của pháp luật về quy hoạch. Do đó, cần quy định rõ trong dự thảo Luật để có căn cứ thực hiện trong thực tế.

Các đại biểu phát biểu thảo luận tại phiên họp. Ảnh: quochoi.vn.

Chủ nhiệm Ủy ban KHCN&MT Lê Quang Huy góp ý vấn đề quá tải hệ thống hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội, và nhận thấy nội dung này còn nhiều tồn tại. Các vấn đề hạ tầng kỹ thuật liên quan đến giao thông, cấp thoát nước, chất thải rắn, rảc thải sinh hoạt…; các vấn đề xã hội liên quan đến y tế, giáo dục, cây xanh, mặt nước… là những nội dung bức xúc trong quá trình giám sát. Từ đó đặt ra vấn đề, có cần quy định cụ thể hơn nội dung này không, dựa trên căn cứ nào để biết hạ tầng quá tải? Đề nghị Chính phủ bổ sung quy định về nội dung này.  

Về hệ thống thông tin cơ sở dữ liệu, Chủ nhiệm Ủy ban KHCN&MT Lê Quang Huy hoan nghênh Bộ Xây dựng đã triển khai xây dựng nội dung này rất tốt, có một Cổng thông tin xây dựng quy hoạch đô thị Việt Nam trên Internet là cơ sở, căn cứ góp phần xây dựng hệ thống đô thị thông minh, kết nối với việc phát triển bền vững xanh, thông minh, môi trường, chất lượng dịch vụ, con người, chất lượng cuộc sống.

Tuy nhiên, đây phải là hệ thống thông tin cơ sở dữ liệu về đô thị và nông thôn quốc gia để cung cấp tương đối đầy đủ thông tin. Kinh phí cho thực hiện nội dung này cần khuyến khích tư nhân cùng hỗ trợ để cung cấp thêm thông tin, chia sẻ thêm các dữ liệu…

Quan tâm tới phạm vi điều chỉnh của dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát để xác định mức độ chi tiết và mối quan hệ giữa các loại quy hoạch thuộc hệ thống quy hoạch đô thị và nông thôn, bảo đảm phân định rõ vai trò, chức năng của từng loại quy hoạch, các cấp độ quy hoạch, qua đó tránh sự trùng lặp, chồng chéo giữa các loại quy hoạch.

Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cũng đồng thời đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo lý giải rõ hơn tên gọi của Luật để báo cáo Quốc hội xem xét.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ lưu ý, dự án Luật cần làm rõ, giải quyết mối quan hệ giữa đô thị hóa và xây dựng nông thôn mới; mối quan hệ giữa đô thị hóa và phát triển kinh tế đô thị; quy hoạch thích ứng với BĐKH; tiêu chí tiêu chuẩn quy hoạch đô thị gắn với mật độ dân số và kết cấu hạ tầng để tính toán cân bằng phát triển đô thị theo chiều rộng và phát triển đô thị theo mô hình TOD; tiêu chí thiết yếu trong quy hoạch đô thị, quy hoạch nông thôn…

Cần nghiên cứu giải quyết những vướng mắc trong thực tiễn, dẫn chứng một số thực tiễn, xem xét việc điều chỉnh quy hoạch trong trường hợp quy hoạch không phù hợp với thực tế; rà soát để bảo đảm đồng bộ hệ thống pháp luật luật này với các luật liên quan, trong đó có dự án Luật Quản lý phát triển đô thị, cũng như các luật hiện hành như Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư công, Luật Ngân sách nhà nước, Luật Lâm nghiệp, Luật PPP, Luật Bảo vệ môi trường…

Phát biểu tiếp thu, giải trình làm rõ nội dung được nêu tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết, cơ quan soạn thảo sẽ nghiên cứu, tiếp thu tất cả các ý kiến góp ý của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ý kiến của Ủy ban thẩm tra, đặc biệt là ý kiến phát biểu chỉ đạo của Chủ tịch Quốc hội. Trong quá trình hoàn thiện dự thảo Luật tới đây, Bộ Xây dựng sẽ tiếp tục rà soát, tiếp thu, cụ thể hóa các nội dung và dự kiến có báo cáo giải trình, làm rõ thêm các vấn đề liên quan đến tên gọi, các điểm mới, phạm vi điều chỉnh, đối tượng điều chỉnh, tính thống nhất, đồng bộ của các Luật liên quan trong hệ thống pháp luật…

Bình luận