Hiện tượng “tạo giá ảo”, “thổi giá” của giới đầu cơ và các cá nhân hành nghề môi giới BĐS là một trong những nguyên nhân làm giá BĐS tăng cao trong thời gian vừa qua. 
Thông tin về việc giá nhà, BĐS tăng cao thời gian vừa qua tại buổi Họp báo thường kỳ quý III của Bộ Xây dựng ngày 17/10, ông Vương Duy Dũng - Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường BĐS chỉ rõ các nguyên nhân chính khiến giá nhà đất tăng cao.
Ông Dũng phân tích, nguồn cung BĐS chỉ là một trong các nguyên nhân làm tăng giá BĐS tại một số khu vực, địa phương trong thời gian qua. Theo ông Dũng, giá BĐS tăng còn do tác động, biến động tăng đối với chi phí liên quan đến đất đai, trong đó có tác động khi áp dụng phương pháp tính và bảng giá đất mới.
Đặc biệt, tại một số địa phương, khu vực có hiện tượng đấu giá quyền sử dụng đất với kết quả trúng đấu giá cao gấp nhiều lần giá khởi điểm. Việc quản lý, thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất tại một số khu vực, địa phương chưa tốt; có hiện tượng nhiều nhà đầu tư thành lập hội, nhóm tham gia đấu giá, trả giá đất cao gấp nhiều lần so với giá khởi điểm, rồi có thể “bỏ cọc” sau khi trúng đấu giá đất nhằm mục đích thiết lập mặt bằng giá ảo tại khu vực để kiếm lời…
“Việc đấu giá quyền sử dụng đất với kết quả trúng đấu giá cao gấp nhiều lần giá khởi điểm sẽ có tác động làm tăng mặt bằng giá đất, giá BĐS, giá nhà ở của khu vực lân cận và của địa phương. Đồng thời, làm tăng chi phí triển khai thực hiện dự án nhà ở, gây khó khăn cho doanh nghiệp, giảm nguồn cung cho thị trường, tác động tiêu cực đến thị trường BĐS” - ông Dũng nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, ông Dũng cũng cho rằng, hiện tượng “tạo giá ảo”, “thổi giá” của giới đầu cơ và các cá nhân hành nghề môi giới BĐS, lợi dụng sự thiếu hiểu biết, đầu tư theo tâm lý đám đông của người dân để trục lợi.
Đây là các cá nhân hoạt động môi giới tự do, không có chứng chỉ môi giới BĐS, yếu về chuyên môn, hiểu biết pháp luật hạn chế, chưa có tính chuyên nghiệp, yếu kém về đạo đức kinh doanh dẫn đến tình trạng làm ăn chụp giật, thông đồng làm giá, thổi giá cao so với giá trị thực tế, thao túng thị trường, gây thiệt hại cho khách hàng và làm giảm tính minh bạch của thị trường BĐS.
Ngoài ra, biến động của nền kinh tế trong thời gian qua liên quan đến thị trường chứng khoán, trái phiếu, vàng... đã tác động đến tâm lý của người dân, nhà đầu tư, dẫn đến xu hướng chuyển dịch dòng tiền của người dân, nhà đầu tư sang đầu tư nhà, đất để làm nơi “trú ẩn” an toàn cho nguồn tiền tích lũy, nguồn vốn đầu tư.
Trước việc giá nhà, BĐS tăng cao, ông Dũng cho biết, Bộ Xây dựng đã đề xuất một số giải pháp nhằm giám giá nhà ở, BĐS, ổn định thị trường.
Cụ thể, Bộ Xây dựng đề xuất hoàn thiện các quy định liên quan đến đấu giá quyền sử dụng đất bảo đảm phù hợp với tình hình thực tiễn, theo hướng tăng tiền đặt cọc, xác định giá đất khởi điểm đem đấu sát tình hình thực tế khu vực, rút ngắn thời gian nộp tiền trúng đấu giá, hạn chế người tham gia đấu giá với mục đích đầu cơ.
Đồng thời, đề xuất chính sách đánh thuế đối với trường hợp sở hữu, sử dụng nhiều nhà, đất để hạn chế hoạt động đầu cơ, việc mua đi bán lại nhà, đất trong thời gian ngắn để kiếm lời đảm bảo phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của Việt Nam và phù hợp với thông lệ quốc tế.
Có giải pháp, biện pháp hạn chế tác động tiêu cực của việc ban hành bảng giá đất theo quy định của Luật Đất đai năm 2024 đến mặt bằng giá đất, giá nhà, đến cung cầu của thị trường BĐS.
Đặc biệt, đề xuất cấp có thẩm quyền xem xét thí điểm mô hình “Trung tâm giao dịch BĐS và quyền sử dụng đất do Nhà nước quản lý” nhằm hạn chế tình trạng sàn giao dịch BĐS, hoạt động môi giới BĐS có thể cấu kết gây nhiễu loạn thị trường. Một giải pháp nữa cũng được Bộ Xây dựng đưa ra đó là, tăng cường kiểm tra, giám soát, quản lý có hiệu quả hoạt động kinh doanh dịch vụ BĐS, dịch vụ sàn giao dịch BĐS, dịch vụ môi giới BĐS…
Làm rõ thêm về giá BĐS tăng cao tại buổi Họp báo thường kỳ quý III của Bộ Xây dựng, Thứ trưởng Nguyễn Việt Hùng cho biết, nguyên nhân giá nhà ở tăng cao trong thời gian qua có yếu tố đầu cơ và cả tâm lý thị trường. Nhiều người đầu tư cơ mua nhà chờ tăng giá để bán. Việc đầu cơ đã khiến giá nhà tăng cao tới mức phi lý.
