Hội thảo “Áp dụng mô hình thông tin công trình (BIM) trong hoạt động xây dựng - Hiện trạng, lộ trình và giải pháp” với sự tham gia của hơn 600 điểm cầu đến từ UBND các tỉnh/thành phố, các sở ngành, ban quản lý dự án, trường đại học, viện nghiên cứu, hội nghề nghiệp và các cá nhân hoạt động trong lĩnh vực xây dựng trên cả nước. Định hướng phát triển BIM thời gian tới
Sáng ngày 01/4, Tạp chí Xây dựng phối hợp với Viện Kinh tế xây dựng, Công ty CP Searefico E&C và Công ty CP Đầu tư xây dựng Xuân Mai (Xuân Mai Corp) tổ chức Hội thảo “Áp dụng mô hình thông tin công trình (BIM) trong hoạt động xây dựng - Hiện trạng, lộ trình và giải pháp”.
Hội thảo có sự tham gia điều phối của TS Phan Hữu Duy Quốc - Chủ tịch HĐQT Công ty CP Searefico E&C; các cá nhân, tổ chức đến từ cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp tư vấn thiết kế, thi công xây dựng: Ông Nguyễn Thái Bình - Tổng Biên tập Tạp chí Xây dựng; TS Nguyễn Phạm Quang Tú - Phó Viện trưởng Viện Kinh tế Xây dựng; ThS Phạm Phú Đức - Phó Giám đốc, Công ty CP Tư vấn thiết kế xây dựng Đà Nẵng; ông Phạm Trường Giang - Trưởng phòng BIM & Engineering, Shimizu Việt Nam; bà Trương Thùy Linh - Phụ trách phát triển khối kiến trúc và xây dựng Việt Nam, Autodesk Asia Pte Ltd; Ông Nguyễn Đức Lộc - Giám đốc vùng kinh doanh Glodon Việt Nam, Glodon Company Limited; TS Hoàng Hiệp - Phó Tổng giám đốc Công ty CP Tư vấn thiết kế Cảng - Kỹ thuật biển (Portcoast); Ông Đỗ Thế Anh - Trưởng phòng BIM, Công ty CP Đầu tư xây dựng Xuân Mai; Ông Nguyễn Khưu Trọng Luật - Trưởng ban BIM, Công ty CP Xây dựng Coteccons.
Ông Nguyễn Thái Bình - Tổng Biên tập Tạp chí Xây dựng phát biểu khai mạc Hội thảo cho biết, tổng kết thực hiện Đề án số 2500/QĐ-TTg ngày 22/12/2016 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án áp dụng mô hình thông tin công trình (BIM) trong hoạt động xây dựng và kết quả theo dõi việc áp dụng BIM của Bộ Xây dựng giai đoạn 2017-2021 cho thấy, áp dụng BIM góp phần rút ngắn thời gian và nâng cao chất lượng công tác thiết kế, thi công và quản lý dự án đầu tư xây dựng. Tiết kiệm chi phí dự án đến 12%, rút ngắn thời gian thi công xây dựng từ 12-15% so với tiến độ được duyệt...
Từ những hiệu quả thiết thực này, theo đề nghị của Bộ Xây dựng, ngày 17/3/2023, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 258/QĐ-TTg phê duyệt Lộ trình áp dụng BIM trong hoạt động xây dựng, bắt buộc áp dụng BIM đối với các dự án đầu tư xây dựng mới sử dụng vốn đầu tư công, vốn nhà nước ngoài đầu tư công và đầu tư theo phương thức đối tác công tư.
Chính phủ quy định việc áp dụng BIM thực hiện theo giai đoạn. Trong đó, giai đoạn 1 thực hiện từ năm 2023, áp dụng BIM bắt buộc đối với các công trình cấp I, cấp đặc biệt của các dự án đầu tư xây dựng mới sử dụng vốn đầu tư công, vốn nhà nước ngoài đầu tư công và đầu tư theo phương thức đối tác công tư bắt đầu thực hiện các công việc chuẩn bị dự án.
Giai đoạn 2 thực hiện từ năm 2025, áp dụng BIM bắt buộc đối với các công trình cấp II trở lên của các dự án đầu tư xây dựng mới sử dụng vốn đầu tư công, vốn nhà nước ngoài đầu tư công và đầu tư theo phương thức đối tác công tư bắt đầu thực hiện các công việc chuẩn bị dự án.
TS Nguyễn Phạm Quang Tú - Phó Viện trưởng Viện Kinh tế Xây dựng cho biết một số định hướng phát triển BIM trong thời gian tới, trong đó yêu cầu đối với việc áp dụng BIM nhằm nâng cao năng suất, chất lượng, năng lực cạnh tranh của ngành Xây dựng, thúc đẩy chuyển đổi số.
Tuy nhiên, cần phải giải quyết một số các thách thức cần được giải quyết như: Cơ chế chính sách liên quan đến áp dụng BIM chưa đủ, thiếu phần mềm cốt lõi trong nước, thách thức về bảo mật thông tin, các hướng dẫn, tiêu chuẩn chưa hoàn thiện, chưa đẩy đủ, nhân lực BIM còn thiếu.
Đánh giá về triển vọng phát triển BIM tại Việt Nam, bà Trương Thùy Linh - Phụ trách phát triển khối kiến trúc và xây dựng Việt Nam, Autodesk Asia Pte Ltd cho biết, quy trình BIM vẫn còn một số thách thức phía trước chưa được giải quyết như: Thực trạng làm việc trên 2D vẫn khá phổ biến trong ngành Xây dựng; Kỹ năng của nhân lực cần được cải thiện; Tiêu chuẩn và hướng dẫn pháp lý cần sửa đổi lại để hỗ trợ doanh nghiệp đi nhanh hơn và bài bản hơn.
Bà Trương Thùy Linh đề xuất các bộ, ngành cần hỗ trợ thúc đẩy việc ứng dụng BIM vào các dự án vốn đầu tư công theo Quyết định số 258/QĐ-TTg ngày 17/3/2023 của Thủ tướng Chính phủ, phối hợp liên Bộ để có được hướng dẫn chi tiết cùng khung pháp lý cho hồ sơ BIM, nâng cao nhân thức cho việc phê duyệt, kiểm soát dự án BIM ở các bộ, ngành liên quan;
Khối học thuật cần đổi mới trong việc cập nhật chương trình đào tạo sinh viên, đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu thị trường, kết nối, liên kết với các doanh nghiệp cho việc phát triển công nghệ từ nghiên cứu, học tập đến thực tiễn ứng dụng.
Bên cạnh đó, để áp dụng BIM hiệu quả, mỗi đơn vị cần xác định 03 yếu tố quan trọng: Nhân lực (100%), quy trình (60%), công cụ (40%). Trong đó, con người là yếu tố then chốt trong quá trình chuyển đổi, đặc biệt ở những vai trò như BIM Modeler, BIM Coordinator và BIM Manager.
Tuy nhiên, rào cản mà yếu tố con người cần cải thiện và cần vượt qua được chính là tư duy (mindset), nhận thức và làm việc nhóm(teamwork). Để đạt tới thành công, mỗi đơn vị cần thực hiện 04 quy trình BIM Standards - Tiêu chuẩn công ty, dự án, BIM Workflows - Quy trình cụ thể, BIM Documents - EIR, BEP, LOD… BIM ROI Framework - Tính toán lợi tức đầu tư.
Kinh nghiệm áp dụng BIM trong thực tiễn
Chia sẻ kinh nghiệm từ một đại diện tham gia Chương trình thí điểm BIM Quốc gia cho Dự án Bệnh viện chấn thương chỉnh hình Trung ương Cần Thơ, ThS Phạm Phú Đức - Phó Giám đốc Công ty CP Tư vấn thiết kế xây dựng Đà Nẵng cho rằng, tổng thầu tư vấn thiết kế đóng vai trò rất quan trọng trong quy trình BIM, thường được đặt ở vị trí cao nhất trong các nhà thầu tham gia quy trình BIM, có trách nhiệm đề xuất kế hoạch triển khai BIM, quản lý và điều phối các hoạt động của các bên liên quan trong quy trình.
Vai trò của trò của tổng thầu tư vấn thiết kế trong quy trình BIM bao gồm: (1) Lãnh đạo quy trình BIM, đảm bảo các bên tham gia tuân thủ quy định và tiêu chuẩn áp dụng;
(2) Quản lý dữ liệu bao gồm mô hình nguyên bản và tài liệu khác nhằm đảm bảo tính chính xác của dữ liệu;
(3) Tư vấn thiết kế chịu trách nhiệm phát triển thiết kế và tạo ra mô hình BIM đầy đủ và đáp ứng yêu cầu của chủ đầu tư đề ra;
(4) Điều phối các bên có liên quan trong quy trình BIM, bao gồm các thầu phụ thiết kế, nhà thầu, nhà sản xuất… để đảm bảo tính toàn vẹn của thiết kế và sự hài hòa của các bên tham gia dự án;
(5) Hỗ trợ quản lý dự án bằng cách cung cấp báo cáo tiến độ, cảnh báo các va chạm, xung đột trong thiết kế và các tài liệu khác liên quan tới dự án.
Chia sẻ lộ trình áp dụng BIM của một doanh nghiệp Nhật Bản tại Singapore, ông Phạm Trường Giang - Trưởng phòng BIM & Engineering, Shimizu Việt Nam cho biết, để thích ứng trong việc áp dụng BIM tuân thủ theo lộ trình và yêu cầu của Chính phủ Singapore, Shimizu văn phòng quốc tế đã thiết lập lộ trình của mình gồm 03 giai đoạn:
Giai đoạn 1, các chức năng yêu cầu chung sẽ bắt buộc cho việc triển khai BIM như: dựng mô hình, lập tiến độ hoặc biện pháp thi công, triển khai các chi tiết và bản vẽ shop drawing cho toàn bộ các bộ môn của dự án;
Giai đoạn 2, các chức năng tự động sẽ tối ưu và tối đa hóa việc triển khai BIM như việc kiểm tra xung đột, tính toán khối lượng, tích hợp và liên kết các phần mềm khác;
Giai đoạn 3, là giai đoạn có thể tích hợp tất cả thông tin đầu vào và thông tin liên lạc của các bên liên quan vào một nền tảng cộng tác chung như: Nền tảng hợp tác BIM để chia sẻ thông tin dự án BIM từ xa, giải quyết các xung đột, tích hợp thông tin cho quản lý vận hành…
Hiện tại việc ứng dụng BIM của Tập đoàn Shimizu thông qua Ủy ban BIM đã được chia sẻ và áp dụng cho toàn bộ các chi nhánh của Tập đoàn như một lời khẳng định về tính hữu dụng và cần thiết.
TS Hoàng Hiệp - Phó Tổng giám đốc Công ty CP Tư vấn thiết kế cảng - kỹ thuật biển (Portcoast) đánh giá BIM như là đại diện kỹ thuật số phản ánh các đặc tính và chức năng của công trình; là một nguồn thông tin và kiến thức đáng tin cậy và duy nhất được chia sẻ giữa tất cả những đơn vị tham gia dự án, tạo thành cơ sở đáng tin cậy cho các quyết định diễn ra trong suốt vòng đời của dự án từ khi hình thành đến khi tháo dỡ.
Việc tạo ra mô hình thông tin công trình sẽ mang đến rất nhiều lợi ích cho dự án, tạo ra một khối lượng thông tin cực kỳ lớn dẫn đến yêu cầu về lưu trữ cũng như khả năng sử dụng nguồn dữ liệu đó.
Cùng với việc các công cụ, thiết bị khảo sát ngày càng phát triển, hiện đại, kết hợp một cách toàn diện từ dưới nước, trên bờ và trên không, khiến cho việc thu thập dữ liệu ngày càng trở nên đơn giản và dễ dàng.
Việc nghiên cứu mối quan hệ và ứng dụng các công nghệ BIM-GIS-Digital Twin vào các công tác khảo sát, thiết kế, xây dựng và vận hành công trình tạo nên nhiều lợi ích và giá trị cho các sản phẩm dịch vụ và tối ưu hóa được quy trình quản lý cho công ty và khách hàng.
Ông Đỗ Thế Anh - Trưởng phòng BIM, Công ty CP Đầu tư xây dựng Xuân Mai (Xuân Mai Corp) khẳng định, trong lĩnh vực sản xuất bê tông tiền chế, BIM còn có nhiều ứng dụng đặc biệt hữu ích như tối ưu hóa sản xuất, điều khiển quá trình sản xuất, tăng tính đồng bộ và cải thiện năng suất sản xuất thi công.
Xuân Mai Corp đã sử dụng công nghệ BIM để tối ưu hóa toàn bộ quy trình xây dựng từ thiết kế, sản xuất đến thi công kể từ năm 2014.
Trong giai đoạn thiết kế, Xuân Mai đã áp dụng BIM để triển khai các hồ sơ thiết kế, kiểm soát xung đột và va chạm, phối hợp 3D đa bộ môn để tăng tính trực quan và kiểm soát phương án thiết kế tốt hơn. Điều này giúp giảm thiểu lỗi xung đột trong quá trình sản xuất và thi công.
Cùng với đó, Xuân Mai đã tự xây dựng hệ thống quản lý trao đổi BIM chung (CDE) để thuận tiện cho việc áp dụng BIM trong giai đoạn sản xuất, thi công và quản lý điều phối. Hệ thống này đã trở thành nền tảng dữ liệu cho việc số hóa các quy trình làm việc của Xuân Mai, giúp quản lý hiệu quả, tiết kiệm chi phí và nhân lực.
Tin tưởng rằng, với sự quyết tâm thực hiện và dẫn dắt của các cấp lãnh đạo các bộ, ngành, UBND cấp tỉnh; sự tích cực phối hợp, cộng tác trong hoạt động xây dựng và nâng cao năng lực nhận sự giữa các bên tham gia vào dự án… Việc áp dụng BIM chắc chắn sẽ đem đến tầm nhìn và tương lai rộng mở hơn, hiện đại hơn, bền vững hơn cho ngành Xây dựng.
