Bộ TN&MT vừa đưa ra dự báo tình hình thời tiết nửa cuối năm 2024 sẽ gia tăng tính chất cực đoan; đặc biệt mưa, bão, lũ, ngập lụt xuất hiện nhiều và có thể trở lại tương tự như mùa mưa bão năm 2020. Theo đó, Bộ TN&MT dự báo xu thế thiên tai KTTV đến cuối năm 2024 với hiện tượng El Nino đang suy yếu dần và chuyển sang trạng thái trung tính. Dự báo có khả năng chuyển sang trạng thái La Nina trong các tháng cuối năm 2024. BĐKH tiếp tục tác động làm gia tăng tính cực đoan (gồm cả tối thấp và tối cao) nên năm 2024 dự báo sẽ có diễn biến thiên tai KTTV phức tạp gồm cả nắng nóng, hạn mặn, dông lốc mưa đá hơn mức bình thường vào nửa đầu năm và mưa, bão, lũ, ngập lụt xuất hiện nhiều, tập trung vào nửa cuối năm. Đây là kịch bản tác động khả giống với hình thái diễn biến ENSO năm 2020.
Trong tháng 5, có nơi nắng nóng tới 420 C
Trong tháng Năm, Khu vực Bắc Bộ, các tỉnh miền Trung: Giai đoạn từ ngày 12-31/5 có khả năng xuất hiện 02 đợt nắng nóng và nắng nóng gay gắt trên diện rộng tập trung vào khoảng nửa cuối của tháng 5/2024. Nhiệt độ cao nhất từ 35-38 độ C ở Đông Bắc Bộ, 36-390C ở Tây Bắc Bộ; khu vực Trung Bộ nhiệt độ cao nhất phổ biến từ 36-390C, riêng khu vực vùng núi phía Tây 39-410, có nơi trên 420 C.
Khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ: Từ 11-16/5 có thể xuất hiện 01 đợt nắng nóng với nhiệt độ cao nhất 35-38 0 C, ít mưa, độ ẩm thấp nhất từ 55-65; giai đoạn nửa cuối tháng 5/2024 ở khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ có mưa chuyển mùa, nắng nóng sẽ giảm dần.
Ngoài ra, giai đoạn từ ngày 12-16/5 ở khu vực Bắc Bộ, các tỉnh Bắc Trung Bộ có khả năng xuất hiện một đợt mưa, có nơi mưa to và dông mạnh; nguy cơ xảy ra lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh; khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ giai đoạn nửa cuối tháng 5/2024 sẽ có mưa chuyển mùa, mưa chuyển mùa cũng có nguy cơ cao xảy ra lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh
Các đợt bão bão lớn sẽ tập trung nhiều vào giai đoạn cuối năm
Nắng nóng: từ tháng 6/2024, nắng nóng gia tăng về cường độ và mở rộng dần sang các nơi khác của khu vực Bắc Bộ, khu vực Bắc Trung Bộ và Trung Trung Bộ. Hiện tượng nắng nóng và nắng nóng gay gắt có khả năng xuất hiện nhiều hơn so với TBNN trong tháng 7-8/2024, đề phòng xảy ra nắng nóng đặc biệt gay gắt. Nắng nóng có xu hướng giảm dần từ nửa cuối tháng 8 ở Bắc Bộ và từ tháng 9 ở khu vực Trung Bộ.
Khô hạn: khu vực Trung Bộ khả năng xuất hiện khô hạn kéo dài trong thời kỳ từ 5-8/2024, tập trung tại các tỉnh từ Quảng Trị đến Bình Thuận..
Bão, áp thấp nhiệt đới: Dự báo có khoảng 11-13 cơn trên Biển Đông và 5-7 cơn ảnh hưởng đến đất liền. Hoạt động của bão và ATNĐ có khả năng sẽ tập trung vào nửa cuối mùa bão (từ tháng 9-11/2024).
Mưa lớn: thời gian mưa lớn xuất hiện chính ở Bắc Bộ là tháng 7-9, ở Trung Bộ tháng 9-11. Mưa lớn cục bộ với cường suất lớn từ 50-100mm trong 3-6 giờ có khả năng xuất hiện nhiều trong thời gian tới, đề phòng gây sạt lở và lũ quét ở vùng núi, ngập úng đô thị. Đặc biệt, cảnh báo kịch bản La Nina tác động vào nửa cuối năm 2024 có thể xuất hiện các đợt mưa tập trung nhiều trong các tháng cuối năm 2024 tại khu vực Trung Bộ.
Lũ, ngập lụt: Lưu vực sông Bắc Bộ: Đỉnh lũ phổ biến ở mức báo động BĐ1-BĐ2, cao hơn năm 2023 và thấp hơn TBNN. Các đợt lũ phổ biến xuất hiện vào thời kỳ tháng 7-9/2024.
Lưu vực sông Trung Bộ, Tây Nguyên: Đỉnh lũ ở hạ lưu sông Mã (Thanh Hóa), sông Cả (Nghệ An, Hà Tĩnh) ở mức BĐ1-BĐ2; hạ lưu các sông chính từ Quảng Bình đến Quảng Ngãi, Bình Định, Khánh Hòa ở mức BĐ2-BĐ3, các sông ở Phú Yên, Ninh Thuận, Bình Thuận ở mức trên BĐ2.
Lưu vực sông Nam Bộ: Mùa lũ 2024 trên sông Mê Công xuất hiện tương đương TBNN. Đỉnh lũ năm 2024 ở đầu nguồn sông Cửu Long dao động ở mức BĐ1; đỉnh lũ tại các trạm hạ lưu sông Cửu Long ở mức BĐ2-BĐ3 và trên BĐ3.
Triều cường, sóng lớn: Dự báo ven biển Đông Nam Bộ có 03 đợt triều cường cao, vào các ngày 18-23/9, 16-22/10, 12-20/11 và 12-18/12. Trong đó, đợt triều ngày 16-22/10 và 12-20/11, mực nước trạm Vũng Tàu có thể đạt trên 4,3m. Nguy cơ cao ngập úng khu vực trũng thấp và vùng ngoài đê bao nhất là khi trùng với thời gian gió chướng hoạt động mạnh tại khu vực. Trong tháng 7-8/2024, ven biển các tỉnh Tây Nam Bộ có khả năng xuất hiện 1-2 đợt nước biển dâng bất thường kèm theo sóng lớn gây sạt lở đê biển, nhất là tại huyện Trần Văn Thời, Cà Mau.
Như vậy, trong nửa đầu mùa mưa bão, thiên tai sẽ tập trung ở Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ, Tây Nguyên và với kịch bản La Nina xuất hiện, bão sẽ tập trung nhiều vào giai đoạn cuối năm, nhiều bão hình thành trên Biển Đông và tác động nhanh hơn đến đất liền vào nửa cuối của năm. Mưa lớn, bão, ngập lụt và nguy cơ lũ quét, sạt lở đất ở miền Trung trong giai đoạn nửa cuối năm 2024 có dấu hiệu tương tự với mùa mưa bão năm 2020.
Bộ TN&MT chỉ đạo các đơn vị trực thuộc theo dõi chặt chẽ tình hình thời tiết, thuỷ văn, hải văn trên phạm vi cả nước; ứng dụng công nghệ mới nhằm chi tiết hóa và truyền tải các thông tin dự báo; duy trì và phát triển các hình thức truyền tải bản tin dự báo, cảnh báo khí tượng thủy văn tới người dùng như ứng dụng trên điện thoại di động, Facebook, Zalo, Youtube,...
Rà soát điều chỉnh các quy trình vận hành liên hồ chứa, trong đó kiến nghị sửa đổi một số điều trên một số lưu vực sông để giải quyết các tồn tại, bất cập và theo hướng linh hoạt để thích nghi với biến đổi khí hậu, bảo đảm hài hòa trong tích nước phục vụ sản xuất điện và cấp nước hạ du.
