Số lượt người đến cơ quan hành chính nhà nước khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh tăng 37,5% so với năm 2022. Tổng Thanh tra Chính phủ lý giải do năm 2022-2023 triển khai nhiều hơn các chương trình, dự án cần thu hồi đất, tình hình sản xuất, kinh doanh ở một số lĩnh vực gặp nhiều khó khăn, bất cập… Người dân đến khiếu nại tăng 37,5%
Chiều 11/10/2023, tại phiên họp thứ 27, UBTVQH xem xét báo cáo của Chính phủ về công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo năm 2023.
Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong trình bày Báo cáo của Chính phủ cho biết, trong năm 2023 tình hình công dân đến cơ quan nhà nước khiếu nại, tố cáo, kiến nghị phản ánh tăng so với năm 2022. Trong đó, tổng hợp đầy đủ tình hình giải quyết khiếu nại, tố cáo về hành chính của cả nước, bao gồm cả các cơ quan trong khối hành chính, Tòa án nhân dân, Viện Kiểm sát nhân dân và Kiểm toán Nhà nước, các Bộ, ngành, địa phương, các cơ quan… Đây là năm đầu tiên, Chính phủ thực hiện báo cáo theo phương pháp này.
Theo đó, số lượt người đến cơ quan hành chính nhà nước khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh tăng 37,5% so với năm 2022 với tổng số người được tiếp tăng 41,8% và hơn 294.000 vụ việc (tăng 33,2%).
Tòa án nhân dân các cấp đã tiếp 285 lượt người (314 người) về 253 vụ việc (không có đoàn đông người), trong đó: 170 vụ việc khiếu nại, 83 vụ việc tố cáo.
Về kết quả tiếp nhận và xử lý đơn khiếu nại, tố cáo, các cơ quan hành chính tiếp nhận 446.805 đơn các loại, đã xử lý 422.801 đơn, qua xử lý có 50.533 đơn khiếu nại, 21.767 đơn tố cáo, có 28.892 vụ việc khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền của cơ quan hành chính nhà nước. So với năm 2022, số đơn các loại tăng 29,6%, đơn khiếu nại tăng 20,5%, đơn tố cáo tăng 23,5%.
Về kết quả giải quyết tố cáo, tổng số vụ việc tố cáo thuộc thẩm quyền giải quyết của cơ quan hành chính các cấp là 7.592 vụ việc, giảm 7,6%, đã giải quyết 6.547 vụ việc, đạt 86,2%.
Tòa án nhân dân các cấp đã tiếp nhận 313 đơn tố cáo, trong đó, thuộc thẩm quyền 312 vụ việc, đủ điều kiện thụ lý 110 đơn của 109 vụ việc, đã giải quyết 100 đơn…
Làm rõ lý do Bộ trưởng tiếp ít, ủy quyền nhiều
Chủ nhiệm UBPLQH Hoàng Thanh Tùng trình bày Báo cáo thẩm tra, trong đó đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát các số liệu, bổ sung thông tin, đánh giá sâu sắc, làm rõ thêm một số nội dung cụ thể trong Báo cáo nhằm thể hiện đầy đủ hơn kết quả của công tác tiếp công dân, giải quyết KNTC năm 2023 như đã được nêu trong Báo cáo thẩm tra sơ bộ đầy đủ.
Đặc biệt, trong công tác tiếp công dân, đề nghị Chính phủ bổ sung, làm rõ lý do của việc Bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang Bộ “tiếp ít, ủy quyền nhiều”. Việc cộng gộp số ngày Thủ trưởng cơ quan hành chính nhà nước các cấp trực tiếp tiếp công dân với số ngày ủy quyền cho cấp phó tiếp là chưa bảo đảm theo đúng theo quy định của Luật Tiếp công dân, chưa phản ánh chính xác trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan trong việc trực tiếp tiếp công dân.
Về kết quả tiếp nhận và xử lý đơn khiếu nại, tố cáo, đề nghị Chính phủ làm rõ lý do dẫn đến số lượng đơn thuộc trách nhiệm xử lý của Bộ, ngành tăng cao; số đơn đủ điều kiện xử lý càng lên cấp cao càng giảm, để có giải pháp khắc phục phù hợp, bảo đảm hiệu quả, chất lượng của công tác tiếp nhận, xử lý đơn KNTC, giảm tải khối lượng công việc cho cán bộ, công chức làm công tác này.
Bên cạnh đó, Chủ nhiệm UBPLQH Hoàng Thanh Tùng cũng đề nghị các cơ quan báo cáo rõ thêm lý do dẫn đến hầu hết đơn khiếu nại, tố cáo không đủ điều kiện xử lý…
Công khai cơ quan có người đứng đầu không trực tiếp tiếp công dân…
Thảo luận tại phiên họp, Chủ nhiệm UBTPQH Lê Thị Nga đề nghị cần làm rõ, công khai thông tin, những đơn vị đứng đầu trực tiếp tiếp công dân và những đơn vị mà người đứng đầu không trực tiếp tiếp công dân, kể cả cấp tỉnh, thủ trưởng, Bộ trưởng các Bộ, ngành.
Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn đánh giá, so với năm 2022, số người, vụ việc và đoàn đông người trong năm 2023 tăng mạnh, tăng 37,5% về số lượt, 41,8% về số người và 33,2% về số vụ việc. Đề nghị phân tích, làm rõ nguyên nhân.
Bên cạnh đó, công dân trực tiếp đến các Bộ, ngành để khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh cũng tăng mạnh, nhất là về số lượt đoàn đông người. Số đơn thư do các Bộ, ngành trung ương tiếp nhận tăng 79,3%; tăng cao hơn rất nhiều so với địa phương. Việc thực hiện pháp luật về trách nhiệm tiếp công dân của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ cũng chưa đạt yêu cầu, chỉ đạt 45%... Đề nghị Chính phủ báo cáo cụ thể hơn.
Một số đơn nặc danh vẫn được thanh tra, kiểm tra
Tham gia giải trình tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ TN&MT Nguyễn Thị Phương Hoa cho biết, tại Bộ TN&MT trong năm 2023, số lượng đơn thư, khiếu nại, tố cáo tăng so với năm trước, nguyên nhân là do nhà nước đang triển khai nhiều dự án lớn, thu hồi diện tích đất đai lớn, nên phát sinh nhiều vấn đề liên quan đến GPMB, hỗ trợ tái định cư.
Số lượng đơn thư khiếu nại tuy khá lớn, nhưng sau khi phân loại thì có rất nhiều đơn trùng nội dung, số lượng đơn thuộc thẩm quyền xử lý của Bộ TN&MT là không nhiều.
Phó Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Nguyễn Quang Dũng giải trình làm rõ các trường hợp đơn không đủ điều kiện xử lý. Trong đó, trong kì báo cáo, Viện Kiểm sát nhận được 82 đơn không đủ điều kiện xử lý, có đơn tố cáo về vi phạm đạo đức và phần lớn là đơn nặc danh.
Theo quy định của pháp luật, đây là những trường hợp không đủ điều kiện thụ lý, xử lý. Tuy nhiên, thực hiện chức năng nhiệm vụ, trên cơ sở xem xét một số đơn nặc danh có đủ thông tin thì Viện Kiểm sát vẫn có tiến hành thanh tra, kiểm tra.
Phát biểu tiếp thu, giải trình, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong lý giải nguyên nhân khiến số lượng khiếu nại, tố cáo năm 2023 tăng so với năm 2022, do năm 2022 có thời gian tập trung thực hiện phòng chống dịch Covid-19, nên số người dân đến trụ sở các cơ quan nhà nước để khiếu nại, tố cáo ít hơn so với năm 2023.
Sang năm 2023, khi dịch bệnh đã được kiểm soát, Chính phủ thực hiện chương trình phục hồi phát triển KT-XH, có nhiều dự án đầu tư hơn so với trước. Để thực hiện các dự án này phải thu hồi đất, bồi thường, GPMB… dẫn đến phát sinh khiếu nại, tố cáo liên quan đến đất đai, bồi thường, GPMB.
Ngoài ra, từ cuối năm 2022, đầu năm 2023 cho đến nay, tình hình sản xuất, kinh doanh ở một số lĩnh vực như về chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp, bảo hiểm, BĐS... gặp nhiều khó khăn, bất cập, thậm chí có tình trạng đổ vỡ, trong đó có ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19, làm phát sinh đơn thư, khiếu nại, tố cáo.
Đối với những nội dung cụ thể, Thanh tra Chính phủ sẽ phối hợp cùng UBPLQH để tiếp thu, giải trình đầy đủ, sớm hoàn thiện báo cáo để trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 6 sắp tới theo đúng yêu cầu.
