Khơi thông nguồn cung NƠXH để giải quyết chốn ở an toàn cho người có thu nhập thấp

Thiếu hành lang pháp lý phù hợp cho chung cư mini

Sáng 01/11, tại Kỳ họp thứ 6, Quốc hội tiếp tục thảo luận ở hội trường về đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2023; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2024...

Quan tâm đến các vấn đề liên quan đến chốn ở an toàn cho người có thu nhập thấp trước những bất cập về an toàn cháy nổ đối với chung cư mini thời gian vừa qua, đại biểu Nguyễn Thị Thủy - Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Kạn phản ảnh, chung cư mini đang thiếu một hành lang pháp lý phù hợp, gây lúng túng trong quản lý, gây áp lực cho hạ tầng đô thị và đặc biệt là tiềm ẩn nguy cơ cao đối với sự an toàn của người dân. Những lỗ hổng trong pháp luật đã kéo theo những lỗ hổng trong quản lý.

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy chỉ ra những lỗ hổng pháp lý: Với quy định hiện hành, một cá nhân hoặc hộ gia đình có thể đứng ra xây dựng chung cư mini để bán mà không bị khống chế về số lượng căn hộ, chỉ bị khống chế về chiều cao không vượt quá 6 tầng. Thủ tục xây dựng chung cư mini cũng rất đơn giản, chỉ cần xin cấp Giấy phép xây dựng đối với nhà ở riêng lẻ.

Trong khi đó, đối với tất cả các chung cư thông thường hiện nay, dù là quy mô lớn hay nhỏ, đều có tính chất rất phức tạp về kỹ thuật, yêu cầu cao về độ an toàn bởi liên quan đến sinh mệnh của nhiều con người.

Nhưng, vì đứng dưới danh nghĩa là nhà ở riêng lẻ, nên tất cả các chung cư mini đều không chịu sự ràng buộc bởi thủ tục tiền kiểm và hậu kiểm của Sở Xây dựng như đối với các chung cư thông thường khác.

Điều đáng nói là, hầu hết các chung cư mini hiện nay đều được xây dựng trên diện tích đất nhỏ hẹp, nằm sâu trong ngõ hẻm, nơi tập trung đông đúc dân cư và tiềm ẩn nguy cơ cao về an toàn cháy nổ. Khi xảy ra cháy, các xe cứu hỏa rất khó tiếp cận.

Các chuyên gia trong lĩnh vực xây dựng đã tổng kết, chung cư mini hiện nay có nhiều “không”: Không ban quản lý, không quy chế vận hành, không lối thoát hiểm, không quy chuẩn PCCC…

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy cũng chỉ ra những bất cập trong thực tiễn thực thi. Trong đó, nhiều chung cư mini xây dựng sai phép, trái phép, không bảo đảm an toàn, nhiều công trình xây dựng được phát hiện với lỗi phổ biến là vượt tầng, để tối đa hóa lợi nhuận.

Tuy nhiên, cũng cần phải khẳng định, chung cư mini đáp ứng nhu cầu của nhiều người dân có mức thu nhập trung bình thấp, chỉ cần khoảng 800 triệu đồng là có một căn hộ ở vị trí tương đối trung tâm, thuận lợi cho công việc, học hành.

Với khả năng tài chính eo hẹp, nhiều người lao động ở đô thị không dám mơ có căn hộ chung cư bảo đảm chất lượng. Khi đó chung cư mini là lựa chọn phù hợp.

Điều này cho thấy, thị trường đang thiếu trầm trọng sản phẩm nhà ở giá bình dân, phù hợp với túi tiền của phần đông người lao động.

Không có lý do để buông lỏng quản lý

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy thể hiện sự thống nhất cao với ý kiến của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, trong một cuộc họp gần đây của Ủy ban Thường vụ Quốc hội: “Nhu cầu thực tế của người dân cần phải được bảo đảm, nhưng dứt khoát không hợp thức hóa những sai phạm của chung cư mini”.

Từ đó đặt ra vấn đề, trong Luật Nhà ở, vừa phải quy định chặt chẽ đối với loại hình nhà ở này, vừa phải có điều khoản chuyển tiếp để bảo đảm ổn định cuộc sống cho người dân và bảo đảm an toàn tính mạng cho người dân.

Đồng thời kiến nghị Chính phủ tiếp tục triển khai giải pháp ưu đãi để khơi thông nguồn cung NƠXH, nhà ở thương mại giá bình dân. Đây là giải pháp mấu chốt để giải quyết gốc rễ vấn đề chốn ở an toàn cho người có thu nhập thấp.

Trước đó, đại biểu Leo Thị Lịch - Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Giang trong phát biểu tranh luận cho rằng, việc tạo điều kiện cho người lao động học tập và lao động ở thành phố lớn là cần thiết, nhưng không vì thế mà buông lỏng công tác quản lý nhà nước về xây dựng cơ sở hạ tầng và quản lý đô thị ở khu nhà ở, nhà trọ và khu chung cư không đảm bảo an toàn.

Đại biểu Leo Thị Lịch cũng cho rằng, việc cấp phép sai, không đúng quy định về cấp phép xây dựng đối với những ngôi nhà này cần phải xử lý nghiêm minh.

Đại biểu Hoàng Đức Thắng - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị cho rằng, việc bịt chặt khẽ hở trong quản lý chung cư mini là việc cần làm ngay. Nhưng, siết chặt quá mức cần thiết thì sẽ đẩy người lao động, sinh viên nghèo ra đường khi họ không có điều kiện để ở những căn hộ đáp ứng yêu cầu cao.

"Với một “rừng” quy định hành chính cùng với những rủi ro pháp lý khác là nguyên nhân căn bản làm nản lòng nhà đầu tư dự án NƠXH. Do vậy, cần tháo gỡ ngay nút thắt, điểm nghẽn, cần xem doanh nghiệp đầu tư NƠXH là đối tượng ưu tiên đặc biệt thì mục tiêu cao cả mới trở thành hiện thực…", đại biểu Hoàng Đức Thắng nêu ý kiến.