Doanh nghiệp kiến nghị sớm bổ sung các định mức đặc thù và điều chỉnh chi phí thiết kế, chi phí quản lý dự án công trình giao thông. Thiếu định mức hơn 30 công tác
Theo quy định tại Điều 43 Nghị định số 10/2021/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý chi phí đầu tư xây dựng, các bộ quản lý công trình xây dựng chuyên ngành và UBND cấp tỉnh tổ chức xây dựng và ban hành các định mức xây dựng cho các công tác xây dựng đặc thù của chuyên ngành, định kỳ rà soát hệ thống định mức xây dựng do mình ban hành và gửi những định mức xây dựng mới, định mức điều chỉnh về Bộ Xây dựng để theo dõi, quản lý theo quy định.
Đối với lĩnh vực công trình giao thông, theo báo cáo của Bộ GTVT và Viện Kinh tế xây dựng, hiện có khoảng hơn 30 công tác xây dựng thiếu định mức ban hành, chủ yếu tập trung vào nhóm các công tác xây dựng cầu dây văng, đắp nền đường bằng các vật liệu mới (cát nghiền, đá cuội kết...) hoặc bằng vật liệu tận dụng (đá nổ mìn, đá sau nghiền...) và các công tác xây dựng đã ban hành định mức nhưng có yêu cầu kỹ thuật, biện pháp thi công khác với quy định định mức như khoan cọc nhồi đường kính >2,5m; đắp đất nền đường bằng máy lu bánh thép theo phương pháp đầm cải tiến; đắp đá hỗn hợp nền đường bằng máy lu 25T; thi công lớp móng cấp phối đá dăm gia cố xi măng với tỉ lệ XM 4%...
Theo báo cáo của Cục Kinh tế xây dựng, Bộ Xây dựng, hiện còn khoảng gần 6.000 định mức dự toán đã công bố trước đây của Bộ Công Thương, Bộ GTVT đang tiếp tục được rà soát để sửa đổi, bổ sung hoàn thiện.
Tại Hội nghị tháo gỡ khó khăn cho chủ đầu tư, nhà thầu dự án đầu tư công, đặc biệt là các dự án giao thông cao tốc Bắc - Nam, nhiều ý kiến hiệp hội nghề nghiệp, doanh nghiệp kiến nghị sửa đổi, bổ sung một số định mức cho phù hợp với thị trường xây dựng.
Ông Nguyễn Quốc Hiệp - Chủ tịch Hiệp hội nhà thầu xây dựng Việt Nam cho biết, một số hạng mục công việc không có trong định mức đã ban hành, ví dụ như công tác gia công chế tạo vòm cầu thép khẩu độ lớn, công tác thi công các cầu dây văng, công tác xay nghiền đắp đá xay cho nền đường, công tác khoan cọc nhồi qua hang động castơ. Vì vậy, tất cả các việc này khi áp dụng trong các hạng mục của công trình, không biết áp dụng kiểu gì.
Một số công việc có định mức nhưng không phù hợp, không cụ thể với điều kiện thi công. Ví dụ như công tác đóng cọc ván thép, trong định mức không có công tác đóng cọc ván thép bằng máy đóng cọc nên khi sử dụng và nhất là khi phải đóng cọc ván dưới nước thì không biết áp dụng định mức nào; Về thi công đóng cọc, chỉ có định mức nhổ cọc tính cho 100m cọc ngập đất, như vậy phần cọc không ở trong đất thì không biết tính thế nào, nhưng trong thực tế phần cọc không ngập đất rất lớn.
Một số định mức quá thấp so với thực tế nên nhiều nhà thầu muốn làm nhưng nhìn định mức công việc thì không dám làm, trong đó nhiều định mức có đơn giá chỉ bằng 1/3 so với giá thị trường. Ví dụ, công tác đóng cọc bê tông cốt thép trên cạn, đơn giá định mức quy định 55.000 đồng/m dài cọc bê tông 40x40, trong khi thực tế 150.000 đồng/m dài; Thi công móng cấp phối đá dăm, đơn giá quy định 30.000 đồng/m3, trong khi thực tế 90.000 đồng/m3; Lắp dựng dầm cầu Super - T trên cạn và dưới nước, đơn giá 5,5 triệu đồng/phiến trên cạn và 10 triệu đồng/phiến dưới nước trong khi đó giá thực tế là 25 triệu đồng/phiến trên cạn và 40 triệu đồng/phiến dưới nước…
Ông Phùng Tiến Thành - Phó Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Đèo Cả bổ sung phản ánh về định mức một số hệ thống khoan của UBND các tỉnh ban hành rất thấp. Ví dụ, trong đơn giá là 13 triệu đồng nhưng trong thực tế phải 33 triệu đồng. Đối với hệ thống nhân công, giá có 225.000 đồng/ngày công là quá thấp, thấp hơn tất cả các ngành lao động khác, trong khi đây là ngành nghề có đặc thù. Từ định mức công việc thấp, giá nhân công thấp dẫn đến đơn giá hoàn thành cho một công tác xây dựng quá thấp.
Cần khuyến khích tư vấn thiết kế thực hiện dự án mới
Ông Phạm Hữu Sơn - Tổng giám đốc Tổng công ty Tư vấn Thiết kế giao thông vận tải (Tedi) phản ánh, định mức quản lý dự án, tư vấn giao thông đứng cuối cùng trong bảng phân loại các lĩnh vực hoạt động xây dựng nói chung. Nếu so sánh với một đơn vị tư vấn tương tự như Tedi là tư vấn nông nghiệp và phát triển nông thôn thì tư vấn giao thông tương đương hệ số 0,6-0,75%. Còn đối với quản lý dự án, hệ số cũng thấp, giá thiết kế quá thấp. Ví dụ, cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 1, thiết kế bản vẽ thi công toàn bộ cầu 1 cây cầu dài 4km, đơn vị thiết kế được trả thù lao hơn 4 tỷ đồng, trong khi thời gian trước đây với 1 cây cầu tương tự như vậy cả một công ty phải làm trong 2 năm. Với mức thù lao như vậy gần như không có tích lũy, không kinh phí đào tạo nâng cao tay nghề, và cũng không thể phát triển lên về công nghệ, phần mềm, đưa công nghệ số hiện đại áp dụng trong khảo sát thiết kế.
Liên quan đến định mức đối với thiết kế, trong tất cả các văn bản quy phạm pháp luật chưa có văn bản nào nói đến khuyến khích tư vấn thiết kế thực hiện các công trình mới, phức tạp mà chỉ nói đến công trình cấp 1, công trình cấp đặc biệt. Nhưng hiện tại ở đất nước ta đã có rất nhiều công trình có công nghệ mới, phức tạp lần đầu tiên áp dụng tại Việt Nam.
Trong hướng dẫn sử dụng chi phí ĐTXD, nhiều nội dung khi áp dụng rất khó, có những nội dung đối với tư vấn thiết kế phải vận dụng rất chi tiết nếu quy định không rõ trong quá trình vận dụng gây ra rất nhiều tranh cãi…
Để bảo đảm nội dung danh mục định mức lĩnh vực giao thông phù hợp, sát với thực tế, doanh nghiệp kiến nghị sớm bổ sung các định mức đặc thù còn thiếu và điều chỉnh chi phí thiết kế, chi phí quản lý dự án công trình giao thông. Trong đó, ông Phùng Tiến Thành cho biết, quá trình thi công xây dựng các công trình giao thông, Tập đoàn Đèo Cả đã hợp tác với Viện Kinh tế xây dựng tổ chức theo dõi, khảo sát xây dựng định mức làm cơ sở quản lý chi phí cho những dự án, công trình sắp tới và đã có ý kiến của Bộ Xây dựng, đề nghị sớm xem xét cho áp dụng vào trong hệ thống định mức công trình giao thông đang thiếu.
Ông Phạm Hữu Sơn đề nghị có hướng dẫn cách tra hệ số chi phí tư vấn theo từng hạng mục công trình, từng gói thầu dự kiến phân chia giống như đối với hướng dẫn tra các hệ số chi phí thẩm tra, thiết kế, thẩm tra dự toán. Nội dung công việc cần làm của tư vấn thiết kế phải được quy định rõ từ khâu thiết kế đến khâu dự toán được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.
Đối với các phần việc nằm ngoài quy định trên, tư vấn thiết kế được xác định kinh phí riêng lẻ để tư vấn có cơ sở xác định chi phí thực hiện. Một số khoản mục chi phí thuộc chi phí khác cần có cơ chế rõ ràng để tính toán làm cơ sở xác định chi phí theo quy định.
