Đề án sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp đặt mục tiêu cao nhất là phát triển đất nước, mở rộng không gian phát triển cho đơn vị hành chính mới, phát huy vai trò dẫn dắt của các vùng động lực, hành lang kinh tế, cực tăng trưởng. Cụ thể, Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình vừa ký Quyết định số 759/QĐ-TTg ngày 14/4/2025 phê duyệt Đề án sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính (ĐVHC) các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.
Theo đó, Đề án nêu rõ quan điểm, mục tiêu, nguyên tắc sắp xếp. Trong đó, việc sắp xếp ĐVHC các cấp ngoài các tiêu chí về diện tích tự nhiên, quy mô dân số theo quy định của pháp luật, cần cân nhắc thấu đáo các tiêu chí về lịch sử, truyền thống, văn hóa, dân tộc; vị trí, điều kiện địa lý; quy mô, trình độ phát triển kinh tế - xã hội; hạ tầng giao thông, công nghệ thông tin; yêu cầu bảo đảm quốc phòng, an ninh quốc gia và hội nhập quốc tế.
Đồng thời ưu tiên sắp xếp các ĐVHC miền núi, đồng bằng với các đơn vị hành chính có biển; kết hợp hài hòa, hợp lý các đơn vị hành chính có vị trí liền kề gắn với yêu cầu định hướng phát triển để hỗ trợ lẫn nhau, cùng thúc đẩy phát triển kinh tế của ĐVHC sau sắp xếp và yêu cầu, định hướng phát triển nhanh, bền vững của đất nước trong giai đoạn mới.
Ngoài ra, ưu tiên bố trí các khu thương mại tự do, khu, cụm công nghiệp, đô thị, cảng biển, logictics, hồ chứa nước, đập thủy điện,... trong phạm vi 1 ĐVHC cấp xã để thuận lợi trong quản lý nhà nước.
CŨng theo Đề án, thực hiện sắp xếp, tổ chức lại các ĐVHC cấp xã hiện nay theo hướng bỏ cấp trung gian (cấp huyện), hình thành các ĐVHC cấp xã mới, gồm xã, phường và đặc khu (không còn loại hình ĐVHC thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc Trung ương, thị xã, quận, huyện, thị trấn).
Chuyển các huyện đảo, thành phố đảo hiện nay thành ĐVHC cấp xã có tên gọi là đặc khu. Theo đó, hình thành 11 đặc khu thuộc tỉnh từ 1 huyện đảo, (11 huyện đảo, gồm: Vân Đồn, Cô Tô, Cát Hải, Trường Sa, Hoàng Sa, Phú Quý, Kiên Hải, Bạch Long Vĩ, Cồn Cỏ, Lý Sơn, Côn Đảo).
Nghị quyết số 60-NQ/TW Hội nghị Trung ương 11 khóa XIII, Ban Chấp hành Trung ương quyết nghị số lượng đơn vị hành chính cấp tỉnh sau sáp nhập là 34 tỉnh, thành phố (28 tỉnh và 6 thành phố trực thuộc Trung ương); tên gọi và trung tâm chính trị - hành chính của ĐVHC cấp tỉnh sau sắp xếp được xác định theo các nguyên tắc nêu tại Tờ trình và Đề án của Đảng ủy Chính phủ. Sáp nhập ĐVHC cấp xã bảo đảm cả nước giảm khoảng 60-70% số lượng ĐVHC cấp xã so với hiện nay.
Cũng theo Nghị quyết, có 11 ĐVHC cấp tỉnh không thực hiện sáp nhập gồm: TP Hà Nội, TP Huế, các tỉnh: Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Lạng Sơn, Quảng Ninh, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Cao Bằng.
Ngoài ra, 52 đơn vị hành chính cấp tỉnh thực hiện sáp nhập, hợp nhất, thành 23 đơn vị hành chính cấp tỉnh mới:
Trong đó, 19 tỉnh gồm: Tuyên Quang (hợp nhất Tuyên Quang và Hà Giang), Lào Cai (hợp nhất tỉnh Lào Cai và Yên Bái), Thái Nguyên (hợp nhất tỉnh Bắc Kạn và Thái Nguyên), Phú Thọ (hợp nhất tỉnh Vĩnh Phúc, Phú Thọ và Hòa Bình), Bắc Ninh (hợp nhất tỉnh Bắc Ninh và Bắc Giang), Hưng Yên (hợp nhất tỉnh Hưng Yên và Thái Bình), Ninh Bình (hợp nhất tỉnh Hà Nam, Ninh Bình và Nam Định), Quảng Trị (hợp nhất tỉnh Quảng Bình và Quảng Trị), Quảng Ngãi (hợp nhất tỉnh Kon Tum và Quảng Ngãi), Gia Lai (hợp nhất tỉnh Gia Lai và Bình Định), Khánh Hòa (hợp nhất tỉnh Ninh Thuận và Khánh Hòa), Lâm Đồng (hợp nhất tỉnh Lâm Đồng, Đắk Nông và Bình Thuận), Đắk Lắk (hợp nhất tỉnh Đắk Lắk và Phú Yên), Đồng Nai (hợp nhất tỉnh Đồng Nai và Bình Phước), Tây Ninh (hợp nhất tỉnh Tây Ninh và Long An), Vĩnh Long (hợp nhất tỉnh Bến Tre, Vĩnh Long và Trà Vinh), Đồng Tháp (hợp nhất tỉnh Tiền Giang và Đồng Tháp), Cà Mau (hợp nhất tỉnh Bạc Liêu và Cà Mau), An Giang (hợp nhất tỉnh An Giang và Kiên Giang).
4 thành phố gồm: Hải Phòng (hợp nhất tỉnh Hải Dương và TP Hải Phòng), TP Đà Nẵng (hợp nhất tỉnh Quảng Nam và TP Đà Nẵng), TP.HCM (hợp nhất tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Dương và TP.HCM), TP Cần Thơ (hợp nhất TP Cần Thơ, tỉnh Sóc Trăng và Hậu Giang).
