Nghị định số 178/2025/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn, trong đó nêu ra cơ chế xử lý các tình huống cụ thể, giúp tháo gỡ điểm nghẽn và tăng tính linh hoạt trong quá trình triển khai lập, thẩm định và phê duyệt quy hoạch. Chính phủ ban hành Nghị định số 178/2025/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn.
Nghị định 178/2025/NĐ-CP nhằm chuẩn hóa toàn bộ quá trình lập và quản lý quy hoạch đô thị và nông thôn tại Việt Nam, từ việc xác lập rõ thẩm quyền, trách nhiệm, đến việc tăng cường giám sát, phản biện chuyên môn, và cuối cùng là số hóa dữ liệu quy hoạch, tất cả đều nhằm hướng tới một mục tiêu: phát triển bền vững, đồng bộ và hiệu quả.
Thời gian lập nhiệm vụ quy hoạch, quy hoạch chung
Theo đó, Nghị định quy định đối với quy hoạch chung đô thị thuộc thẩm quyền phê duyệt của Thủ tướng Chính phủ, thời gian lập nhiệm vụ quy hoạch không quá 03 tháng; thời gian lập quy hoạch không quá 15 tháng.
Đối với quy hoạch chung đô thị không thuộc trường hợp quy định ở trên và quy hoạch chung khu kinh tế, quy hoạch chung khu du lịch quốc gia, thời gian lập nhiệm vụ quy hoạch không quá 02 tháng; thời gian lập quy hoạch không quá 12 tháng.
Đối với quy hoạch chung xã, quy hoạch chung đặc khu không định hướng phát triển đô thị, quy hoạch phân khu, quy hoạch không gian ngầm, quy hoạch chuyên ngành hạ tầng kỹ thuật của thành phố…, thời gian lập nhiệm vụ quy hoạch không quá 01 tháng; thời gian lập quy hoạch không quá 09 tháng.
Đối với quy hoạch chi tiết, thời gian lập nhiệm vụ quy hoạch không quá 01 tháng; thời gian lập quy hoạch không quá 06 tháng.
Nghị định quy định trước khi lập nhiệm vụ quy hoạch và quy hoạch đô thị và nông thôn, cơ quan tổ chức lập quy hoạch có trách nhiệm xây dựng kế hoạch, tiến độ cụ thể bao gồm thời gian lựa chọn tổ chức tư vấn, báo cáo, xin ý kiến về quy hoạch và thời gian lập nhiệm vụ quy hoạch, lập quy hoạch đô thị và nông thôn bảo đảm đáp ứng yêu cầu quản lý, phát triển và tính khả thi. Việc điều chỉnh kế hoạch, tiến độ phải bảo đảm luận cứ đầy đủ lý do, sự cần thiết và các yếu tố tác động đến việc tổ chức lập quy hoạch đô thị và nông thôn.
Đối với các quy hoạch phân khu được lập để cụ thể hóa nội dung quy hoạch chung, cơ quan có trách nhiệm tổ chức lập và ban hành kế hoạch thực hiện quy hoạch chung phải xác định rõ mốc thời gian hoàn thành các quy hoạch phân khu trong nội dung kế hoạch thực hiện quy hoạch chung, bảo đảm việc hoàn thành lập, phê duyệt quy hoạch phân khu đáp ứng yêu cầu đầu tư, phát triển và tính khả thi trong tổ chức thực hiện.
Điều kiện của tổ chức tư vấn, cá nhân tham gia lập nhiệm vụ quy hoạch, quy hoạch đô thị và nông thôn
Nghị định số 178/2025/NĐ-CP quy định cá nhân tham gia lập nhiệm vụ quy hoạch, quy hoạch đô thị và nông thôn phải có văn bằng, chứng chỉ đào tạo phù hợp với công việc đảm nhận do các cơ sở đào tạo hợp pháp cấp.
Những chức danh, cá nhân tham gia hoạt động quy hoạch đô thị và nông thôn phải có chứng chỉ hành nghề hoạt động xây dựng theo quy định của pháp luật về xây dựng, bao gồm chủ nhiệm lập nhiệm vụ quy hoạch, chủ nhiệm lập quy hoạch, chủ trì lĩnh vực chuyên môn lập quy hoạch đô thị và nông thôn. Chứng chỉ hành nghề của cá nhân được phân thành hạng I, hạng II, hạng III và được cấp theo quy định của pháp luật về xây dựng.
Cá nhân làm chủ trì thiết kế kiến trúc và thiết kế kiến trúc cảnh quan, thiết kế đô thị riêng trong quy hoạch đô thị và nông thôn phải có văn bằng chuyên môn phù hợp và được cấp chứng chỉ hành nghề quy hoạch đô thị và nông thôn hoặc được cấp chứng chỉ hành nghề kiến trúc theo quy định của pháp luật về kiến trúc.
Tổ chức tư vấn tham gia lập quy hoạch đô thị và nông thôn phải có chứng chỉ năng lực hoạt động xây dựng theo quy định của pháp luật về xây dựng, bao gồm tư vấn lập nhiệm vụ quy hoạch, tư vấn lập quy hoạch. Chứng chỉ năng lực của tổ chức tư vấn được phân thành hạng I, hạng II, hạng III và được cấp theo quy định của pháp luật về xây dựng.
Tổ chức tư vấn nước ngoài tham gia lập nhiệm vụ quy hoạch, quy hoạch đô thị và nông thôn phải tuân thủ quy định tại Nghị định này, pháp luật về đấu thầu và được cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng cấp giấy phép hoạt động theo pháp luật về xây dựng.
Trình tự lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch đô thị và nông thôn
Lập nhiệm vụ quy hoạch đô thị và nông thôn
Nghị định số 178/2025/NĐ-CP quy định cơ quan tổ chức lập quy hoạch trực tiếp lập nhiệm vụ quy hoạch đô thị và nông thôn hoặc lựa chọn tổ chức tư vấn đủ điều kiện quy định thực hiện lập; trong quá trình lập nhiệm vụ quy hoạch đô thị và nông thôn, phải thực hiện việc lấy ý kiến theo quy định tại Điều 36 Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn.
Cơ quan tổ chức lập quy hoạch phải tiếp thu, giải trình đầy đủ các ý kiến tham gia trong quá trình lập nhiệm vụ quy hoạch và hoàn thiện hồ sơ nhiệm vụ quy hoạch đô thị và nông thôn trước khi trình thẩm định.
Nhiệm vụ quy hoạch đô thị và nông thôn cấp độ thấp hơn được cơ quan tổ chức lập quy hoạch quyết định lập đồng thời trong thời gian lập quy hoạch cấp độ cao hơn nhưng phải được phê duyệt sau khi quy hoạch đô thị và nông thôn cấp độ cao hơn đã được thẩm định, đã trình cấp phê duyệt và phải bảo đảm nội dung của nhiệm vụ quy hoạch đô thị và nông thôn cấp độ thấp hơn phù hợp, cụ thể hóa quy hoạch đô thị và nông thôn cấp độ cao hơn đó.
Trường hợp lập, điều chỉnh quy hoạch phân khu theo quy định đặc thù của Chính phủ không áp dụng quy định nêu trên.
Quy định trình thẩm định, thẩm định nhiệm vụ quy hoạch đô thị và nông thôn
Cơ quan tổ chức lập quy hoạch trình cơ quan thẩm định quy hoạch hồ sơ nhiệm vụ quy hoạch đô thị và nông thôn.
Cơ quan thẩm định quy hoạch kiểm tra thành phần, nội dung hồ sơ nhiệm vụ quy hoạch bảo đảm theo quy định của pháp luật về quy hoạch đô thị và nông thôn; thành lập hoặc tham mưu cấp có thẩm quyền thành lập Hội đồng thẩm định; tổ chức lấy ý kiến các thành viên Hội đồng thẩm định trước khi tổ chức họp hội đồng thẩm định nhiệm vụ quy hoạch.
Cơ quan thẩm định quy hoạch có trách nhiệm tổng hợp ý kiến thẩm định của các thành viên Hội đồng thẩm định, của các cơ quan quản lý nhà nước có liên quan và gửi cơ quan tổ chức lập quy hoạch để nghiên cứu, tiếp thu, giải trình, hoàn thiện hồ sơ nhiệm vụ quy hoạch trước khi nhiệm vụ quy hoạch đô thị và nông thôn được trình cấp phê duyệt quy hoạch.
Cơ quan tổ chức lập quy hoạch phải tiếp thu, giải trình đầy đủ các ý kiến thẩm định do cơ quan thẩm định tổng hợp; hoàn thiện hồ sơ nhiệm vụ quy hoạch đô thị và nông thôn, gửi lại để cơ quan thẩm định quy hoạch kiểm tra và làm cơ sở hoàn thiện, ban hành báo cáo thẩm định trước khi cơ quan tổ chức lập quy hoạch trình cấp phê duyệt quy hoạch.
Quy định trình phê duyệt, phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch đô thị và nông thôn
Nghị định số 178/2025/NĐ-CP quy định cơ quan tổ chức lập quy hoạch trình hồ sơ nhiệm vụ quy hoạch đô thị và nông thôn đến cấp phê duyệt quy hoạch đề nghị phê duyệt.
Cấp phê duyệt quy hoạch căn cứ Tờ trình, kèm theo hồ sơ nhiệm vụ quy hoạch đã được hoàn thiện của cơ quan tổ chức lập quy hoạch và văn bản báo cáo thẩm định của cơ quan thẩm định để xem xét, phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch đô thị và nông thôn.
Thuyết minh và bản vẽ trong hồ sơ nhiệm vụ quy hoạch đô thị và nông thôn sau khi được phê duyệt phải được cơ quan thẩm định quy hoạch kiểm tra, đóng dấu xác nhận theo quy định của Bộ trưởng Bộ Xây dựng.
Với các giải pháp toàn diện, đối mới mạnh mẽ, Nghị định số 178/2025/NĐ-CP được kỳ vọng sẽ góp phần nâng cao chất lượng quản lý phát triển đô thị, thúc đẩy đầu tư, giảm thiểu rủi ro trong phát triển cơ sở hạ tầng, đồng thời bảo vệ tài nguyên và quyền lợi người dân - đúng như kỳ vọng của Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn mà Quốc hội đã thông qua trước đó.
Cơ chế tháo gỡ điểm nghẽn và tăng tính linh hoạt trong qua trình thực hiện
Một nội dung đáng chú ý, Nghị định số 178/2025/NĐ-CP đã đưa ra cơ chế xử lý tình huống cụ thể, giúp tháo gỡ điểm nghẽn và tăng tính linh hoạt trong quá trình triển khai lập, thẩm định và phê duyệt quy hoạch đô thị và nông thôn.
Theo đó, trường hợp hai quy hoạch cùng cấp nhưng mâu thuẫn, cơ quan lập quy hoạch hoặc chủ đầu tư có thể báo cáo cấp phê duyệt, kèm theo đánh giá cơ sở khoa học, pháp lý và thực tiễn để đề xuất phương án ưu tiên triển khai. Cấp phê duyệt sẽ căn cứ vào ý kiến của cơ quan thẩm định để ra quyết định bằng văn bản - đảm bảo hợp lý, khách quan.
Đối với các quy hoạch cùng cấp nhưng khác cấp phê duyệt, quy trình còn yêu cầu báo cáo qua hai cấp - cấp thấp hơn và cao hơn. Quyết định của cấp phê duyệt cao hơn sẽ là căn cứ pháp lý triển khai các bước tiếp theo. Điều này giúp hệ thống quy hoạch thống nhất từ trên xuống dưới và hạn chế tình trạng chồng chéo, lãng phí tài nguyên đất đai và ngân sách.
Ngoài ra, việc cập nhật thông tin điều chỉnh vào cơ sở dữ liệu quy hoạch quốc gia là yêu cầu bắt buộc, giúp tăng cường tính minh bạch và phục vụ quản lý quy hoạch hiệu quả.
