Hiệu quả của việc phát triển các công trình xanh trong xanh hóa lĩnh vực Xây dựng là rất rõ ràng. Phát triển đô thị xanh cùng với việc phát triển công trình xanh sẽ là xu hướng tất yếu của các đô thị Việt Nam. “Xanh hóa không gian sống và làm việc hướng đến nâng cao chất lượng cuộc sống” là chủ đề của Hội thảo trong khuôn khổ sự kiện Tuần lễ Công trình xanh 2023, diễn ra từ ngày 27-28/9/2023, tại TP.HCM. Hội thảo do Viện Kiến trúc Quốc gia (Bộ Xây dựng) chủ trì, với sự tham gia của các chuyên gia trong nước và quốc tế uy tín.
Việt Nam phấn đấu mục tiêu đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050
Phát biểu tại Hội thảo, PGS.TSKT Mai Thị Liên Hương - Viện trưởng Viện Kiến trúc Quốc gia (Bộ Xây dựng) cho biết, biến đổi khí hậu, thiên tai đang là một trong những vấn đề hết sức hệ trọng mà nhân loại đang phải đối mặt, kéo theo đó là tình trạng ô nhiễm môi trường, hạn hán, cháy rừng, gia tăng nhiệt độ trung bình của Trái đất, nước biển dâng. Những tác nhân khó lường đó đã và đang ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển kinh tế - xã hội cũng như an sinh, an toàn của tất cả các quốc gia trên thế giới.
Nhận thức rõ vẫn đề này, thời gian qua Việt Nam đã có nhiều chủ trương, chính sách hướng đến việc sử dụng năng lượng, tài nguyên tiết kiệm, hiệu quả, giảm phát thải khí nhà kính trong các hoạt động kinh tế - xã hội, trong đó chú trọng đến các hoạt động thuộc lĩnh vực ngành Xây dựng.
Cụ thể, Nghị quyết số 06-NQ/TW ngày 24/1/2022 của Bộ Chính trị về “Quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển bền vững đô thị Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” và Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 06-NQ/TW đã xác định một trong các mục tiêu quan trọng đó là phát triển đô thị một cách bền vững song song với bảo vệ tài nguyên và môi trường sinh thái.
Đặc biệt, ngày 26/7/2022, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 896/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu (BĐKH) giai đoạn đến năm 2050 nhằm chủ động thích ứng hiệu quả, giảm mức độ tổn thất và thiệt hại do BĐKH; đóng góp tích cực và trách nhiệm với cộng đồng quốc tế trong bảo vệ hệ thống khí hậu Trái đất.
Đồng thời, Bộ Xây dựng cũng đã ban hành Kế hoạch hành động của ngành Xây dựng ứng phó với BĐKH giai đoạn 2022-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Tất cả các chương trình trên đã góp phần cụ thể hóa và thực hiện cam kết của Chính phủ tại Hội nghị các Bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc BĐKH (COP26).
Ngành Xây dựng là ngành sử dụng trung bình khoảng 40% nguồn năng lượng quốc gia và tương ứng cũng tạo ra lượng khí thải carbon khoảng 37% trong tổng các nguồn phát sinh khí thải. Như vậy, việc giảm thiểu phát thải trong lĩnh vực xây dựng sẽ góp phần to lớn cho mục tiêu Việt Nam sẽ là quốc gia đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 như Thủ tướng chính phủ đã cam kết tại Hội nghị COP 26, và gần đây nhất mục tiêu này tiếp tục được Thủ tướng chính phủ khẳng định tại Hội nghị thượng đỉnh Tham vọng khí hậu của Liên hợp quốc tổ chức vào tháng 9 vừa qua.
Một trong những hành động góp phần xanh hóa ngành Xây dựng chính là các chương trình thúc đẩy phát triển công trình xanh (CTX), công trình xử dụng tiết kiệm, hiệu quả năng lượng. Nhìn lại quá trình phát triển CTX tại Việt Nam hơn 10 năm qua, từ năm 2014 đến nay đã có hơn 300 công trình, tương đương khoảng 7,2 triệu m2 sàn xây dựng được công nhận, góp phần đưa Việt Nam đứng thứ 28 trên thế giới về số lượng công trình được chứng nhận LEED.
Mặc dù vậy, số lượng công trình được cấp chứng nhận CTX còn rất khiêm tốn so với số lượng các công trình xây dựng được triển khai và đưa vào bàn giao sử dụng hàng năm. Đến nay, Việt Nam cũng chưa có công trình nào đưa vào sử dụng có thể đạt mức phát thải ròng bằng 0. Con số này là rất khiêm tốn so với số lượng CTX trên thế giới cũng như so với một số nước cùng điều kiện kinh tế - xã hội trong khối ASEAN.
“Qua những CTX đã được đưa vào sử dụng chúng ta thấy được những ích lợi về mặt bảo vệ môi trường, sử dụng hiệu quả năng lượng, giảm chi phí trong quá trình vận hành, nâng cao hiệu suất sử dụng công trình là những lợi ích đã được khẳng định rất rõ ràng. Từ đó có thể khẳng định phát triển đô thị xanh cùng với việc phát triển CTX sẽ là xu hướng tất yếu của các đô thị Việt Nam”- PGS.TSKT Mai Thị Liên Hương nhận định.
Những thuận lợi, khó khăn trong quá trình phát triển CTX tại Việt Nam
Tại Hội thảo, các diễn giả, chuyên gia trong và ngoài nước, cùng đại diện các doanh nghiệp đã tập trung luận bàn chuyên sâu xung quanh các vấn đề liên quan đến việc xây dựng các tòa nhà xanh, phân xưởng xanh, điều kiện của vi khí hậu, chiếu sáng bên trong công trình.
Các ý kiến cũng tập trung trao đổi về kinh nghiệm xung quanh việc xanh hóa tòa nhà, những thuận lợi, khó khăn trong quá trình phát triển CTX tại Việt Nam những năm qua. Từ đó đưa ra các giải pháp cụ thể thúc đẩy sự phát triển của CTX Việt Nam trước những yêu cầu mới, như việc từng bước thay đổi các quy trình sản xuất, công nghệ sử dụng để làm các nhà máy, cơ sở sản xuất hướng đến một nền công nghiệp xanh, bền vững; áp dụng các tiêu chuẩn kỹ thuật cho với môi trường không khí bên trong công trình cũng như các giải pháp để hướng đến công trình đạt tiêu chí Net zero.
Phát biểu kết luận Hội thảo, PGS.TSKT Mai Thị Liên Hương - Viện trưởng Viện Kiến trúc Quốc gia (Bộ Xây dựng) cho biết, Tuần lễ CTX năm 2023 do Bộ Xây dựng chủ trì tổ chức là sự kiện quan trọng hưởng ứng các hoạt động của Tuần lễ CTX thế giới, cũng như việc cụ thể hóa kế hoạch hành động của ngành Xây dựng ứng phó với biến đổi khí hậu giai đoạn 2022-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và thực hiện cam kết của Chính phủ Việt Nam hướng đến phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 tại Hội nghị COP26.
Với số lượng các CTX hiện tại có thể đánh giá quá trình phát triển CTX tại Việt Nam chưa tương xứng với tiềm năng và còn nhiều thách thức, tuy nhiên chúng ta cũng đã có những thành quả nhất định.
Theo PGS.TSKT Mai Thị Liên Hương, những kế hoạch mục tiêu quốc gia đã được các Bộ, ngành, địa phương cụ thể hóa thành chương trình hành động. Các quy định về mặt pháp lý, cơ chế chính sách để thúc đẩy sự phát triển CTX một cách hiệu quả hơn cũng đang được các cơ quan có liên quan xây dựng.
"Bên cạnh đó chúng ta cũng có những tín hiệu lạc quan đến từ sự chủ động của nhiều tổ chức, cá nhân trong việc xây dựng các chiến lược hoạt động, thay đổi quy trình sản xuất kinh doanh để đưa ra thị trường những sản phầm bất động sản xanh, vật liệu xanh có chất lượng và đảm bảo các tiêu chí xanh theo tiêu chuẩn quốc tế"- PGS.TSKT Mai Thị Liên Hương nhấn mạnh.
Tuần lễ Công trình Xanh Việt Nam 2023 có sự tham gia của nhiều tổ chức, cá nhân trong nước và quốc tế hoạt động trong lĩnh vực xây dựng và các lĩnh vực khác có liên quan như năng lượng và môi trường.
Dây là cơ hội để các nhà hoạch định chính sách, các chuyên gia, các doanh nghiệp, các đơn vị tư vấn, ngân hàng, các co quan, tổ chức quốc tế và những người hoạt động trong lĩnh vực xây dựng cùng ngồi lại để bàn về những giải pháp thúc đẩy chuyển đổi xanh ngành Xây dựng, thông qua Phiên toàn thể và 4 hội thảo chuyên đề: Chuyên đề 1: Phát triển nhà xưởng xanh, văn phòng xanh, toà nhà xanh - hướng đến cải thiện chất lượng không gian sống và làm việc; Chuyên đề 2: Xu hướng sử dụng vật liệu xanh, tiết kiệm năng lượng và thân thiện với môi trường; Chuyên đề 3: Ứng dụng các thiết bị và công nghệ tiên tiến, hướng đến công trình xây dựng hiện đại, thông minh, thân thiện với môi trường, phát thải thấp và đảm bảo tiện nghi cho người sử dụng; Chuyên đề 4: Tài chính xanh, tín dụng xanh - Động lực để phát triển bền vững.
Song song với các chương trình hội thảo, Triển lãm Tuần lễ CTX Việt Nam 2023 cũng quy tụ nhiều nhà cung cấp công nghệ thiết bị, sản xuất vật liệu xây dựng, sản phẩm sử dụng trong công trình, các chủ đầu tư, doanh nghiệp, đơn vị phát triển dự án bất động sản, phát triển đô thị, nhà ở đi đầu trong xu hướng tiết kiệm năng lượng, thân thiện với môi trường, phát triển công trình xanh, hướng đến phát thải thấp và trung hòa carbon…
Bên cạnh các hoạt động chính, trong khuôn khổ sự kiện còn có các hoạt động bên lề như: Toạ đàm trao đổi chính sách, giải pháp thúc đẩy phát triển CTX, các hội thảo, khóa đào tạo chuyên sâu, chương trình tham quan thực địa, giải thưởng báo chí cho các tác phẩm báo chí tiêu biểu về CTX, cuộc thi kiến trúc xanh sinh viên...
