Phát triển đô thị tại Việt Nam dưới góc nhìn chuyên gia nước ngoài

13:30 21/11/2024
Các thành phố trên thế giới đang chứng kiến những thách thức chưa từng có trên toàn cầu, để giải quyết đòi hỏi những nỗ lực chung của quốc tế nhằm tìm ra giải pháp sáng tạo và hiệu quả, bên cạnh đó là sự phối hợp của các bên thông qua chia sẻ kiến thức, chuyên môn…

Từ giữa những năm 80 của thế kỷ XX đến nay, xu hướng đô thị hóa trên thế giới cũng như xu hướng phát triển đô thị ở mọi quốc gia diễn ra mạnh mẽ. Đô thị phát triển đã thúc đẩy các nhà nghiên cứu tìm kiếm những giải pháp cho việc phát triển các loại hình đô thị trong tương lai, bảo đảm tính bền vững: như đô thị xanh, đô thị sinh thái, đô thị thông minh, đô thị đáng sống… là những loại đô thị mà ngày nay nhiều nơi trên thế giới đang hướng tới, trong đó có Việt Nam. 

Nhiều đô thị ven biển tại Việt Nam đã hình thành các thương hiệu mới, chất lượng sống ngày càng được cải thiện. Ảnh: Internet

Những thác thức và lời giải cho bài toán phát triển đô thị bền vững tại Việt Nam

Theo thống kê, các đô thị tại Việt Nam ngày càng đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao vị thế quốc gia với tỷ lệ đô thị hóa đạt hoảng 43,1% và khoảng 902 đô thị trên toàn quốc. Nhiều đô thị ven biển đã hình thành các thương hiệu mới, chất lượng sống ngày càng được cải thiện.

Nhờ vào sự đóng góp của các đô thị, quy mô nền kinh tế Việt Nam năm 2023 đạt 430 tỷ USD. Thu nhập bình quân ở khu vực thành thị gấp gần 1,5 lần khu vực nông thôn. Chất lượng cuộc sống đô thị ngày càng tăng cao với sự cải thiện rõ rệt về môi trường sống, cảnh quan đô thị, tiếp cận hạ tầng kỹ thuật đô thị và cơ hội phát triển của cộng đồng dân cư.

Tuy nhiên, quá trình phát triển đô thị tại Việt Nam hiện nay vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế như tình trạng đô thị hóa dàn trải, mật độ đô thị thấp, chất lượng hạ tầng đô thị chưa cao, ô nhiễm môi trường, ngập lụt đô thị, thiếu nhà ở, không gian xanh…

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Tường Văn và Đại sứ Cộng hòa Ả Rập Ai Cập tại Việt Nam Amal Abdel Kader Elmorsi Salama, tháng 9/2024. Ảnh: Báo điện tử Đảng Cộng sản.

Ở phương diện quốc tế, bà Amal Abdel Kader Almorsi Salama - Đại sứ Cộng hòa Ả Rập Ai Cập tại Việt Nam cho biết, các thành phố trên thế giới đang chứng kiến những thách thức chưa từng có trên toàn cầu, bao gồm sự gia tăng dân số nhanh chóng, biến đổi khí hậu, khan hiếm nguồn nước, thiếu nguồn cung nhà ở và nhu cầu đầy đủ tài chính.

Để giải quyết những thách thức này, đòi hỏi những nỗ lực chung của quốc tế nhằm tìm ra giải pháp sáng tạo và hiệu quả, bên cạnh đó là sự phối hợp của các bên thông qua chia sẻ kiến thức, chuyên môn…

Bà Amal Abdel Kader Almorsi Salama đánh giá, Việt Nam đã thành công đạt được sự phát triển kinh tế - xã hội trong suốt 40 năm qua dựa vào tầm nhìn và mục tiêu chiến lược cho năm 2030 và 2045. Những bước phát triển này của Việt Nam đến từ công tác phát triển đô thị bền vững.

Việt Nam có khả năng phát triển tốt hệ thống đô thị và nông thôn cũng như cải thiện kỹ thuật và hạ tầng xã hội tốt, liên kết đô thị - nông thôn, sử dụng hợp lý tài nguyên và bảo vệ môi trường… Tất cả những nỗ lực của Việt Nam là hoàn toàn phù hợp với Mục tiêu phát triển bền vững (SDGs).

Đại sứ Liên bang Thụy Sĩ tại Việt Nam Thomas Gass. Ảnh: Quochoi.vn

Đồng quan điểm, Đại sứ Liên bang Thụy Sĩ tại Việt Nam Thomas Gass cho biết, các thành phố trên toàn cầu đang phải đối mặt với những rủi ro nghiêm trọng do mật độ dân số, doanh nghiệp và cơ sở hạ tầng cao. Bằng cách hỗ trợ khả năng phục hồi khí hậu xanh và phát triển đô thị ít carbon, Thụy Sĩ hy vọng sẽ góp phần giúp các thành phố có khả năng phục hồi tốt hơn và nâng cao chất lượng cuộc sống cho tất cả cư dân.

“Tài chính xanh sẽ rất cần thiết cho tương lai đô thị của Việt Nam, việc huy động các nguồn lực cho quá trình chuyển đổi xanh là chìa khóa để đảm bảo các thành phố của Việt Nam đạt được các mục tiêu về khí hậu của mình”, Đại sứ Thomas Gass nhấn mạnh.   

Bà Laura Petrella - Chương trình Định cư con người Liên hợp quốc (UN-Habitat) phát biểu trực tuyến tại Diễn đàn phát triển bền vững đô thị Việt Nam năm 2024.

Trong khi đó, bà Laura Petrella - Chương trình Định cư con người Liên hợp quốc (UN-Habitat) đánh giá cao cam kết mạnh mẽ của Chính phủ Việt Nam trong việc thực hiện các Mục tiêu phát triển bền vững và Chương trình nghị sự đô thị mới, thể hiện qua việc xây dựng và ban hành Nghị quyết số 06-NQ/TW của Bộ Chính trị.

Để hướng tới đô thị hóa bền vững và đảm bảo quá trình phát triển đô thị trong tương lai, UN-Habitat đề xuất phía Việt Nam cần tăng cường thể chế và chính sách đô thị; giải quyết các vấn đề như nhà ở giá rẻ, biến đổi khí hậu, tái thiết đô thị, phát triển giao thông công cộng và phát triển cơ sở hạ tầng, không gian công cộng; thúc đẩy quy hoạch đô thị tích hợp với phương pháp tiếp cận có sự tham gia của tất cả các bên liên quan, tạo ra mô hình quản trị với sự phân cấp và trao quyền cho chính quyền địa phương; áp dụng các công cụ mới và sáng tạo cho quy hoạch, phát triển và quản lý đô thị…

Xây dựng hành lang pháp lý thống nhất, hiệu quả về quản lý phát triển đô thị

Để giải quyết những thách thức nêu trên, ngày 24/01/2022, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 06-NQ/TW với định hướng toàn diện cho việc quy hoạch, xây dựng và quản lý phát triển đô thị Việt Nam đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045. Đây là một nghị quyết mang tầm chiến lược, định hướng cho quá trình đô thị hóa và phát triển đô thị bền vững tại Việt Nam.

Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương và chính quyền các đô thị đang nỗ lực thực hiện các chương trình hành động, triển khai các chính sách, pháp luật nhằm tạo thuận lợi cho quá trình đô thị hóa.   

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Việt Hùng. Ảnh: Nhật Bắc

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Việt Hùng nhấn mạnh, các định hướng tại Nghị quyết cần được triển khai mạnh mẽ, từ hoàn thiện thể chế, chính sách, đến phát triển hệ thống hạ tầng đô thị đồng bộ, hiện đại và thích ứng với BĐKH, nâng cao hiệu quả quản lý, phát triển kinh tế khu vực đô thị.

Trong đó, việc hoàn thiện chính sách và thể chế liên quan đến quản lý phát triển đô thị là nhiệm vụ cấp bách, đòi hỏi sự tham gia tích cực của Trung ương lẫn địa phương, cộng đồng doanh nhiệp, chuyên gia, cư dân đô thị và bạn bè quốc tế.

Lãnh đạo Bộ Xây dựng khẳng định, có một hành lang pháp lý thống nhất, hiệu quả sẽ giúp đô thị hóa diễn ra lành mạnh, cạnh tranh và bền vững, không chỉ mang lại lợi ích cho Việt Nam mà còn đóng góp vào sự phát triển bền vững đô thị toàn cầu.

Ngày 08/6/2024, Quốc hội thông qua Nghị quyết số 129/2024/QH15 về Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2025 và thông qua Đề nghị xây dựng Luật Quản lý phát triển đô thị.  

Là cơ quan chủ trì soạn thảo, Bộ Xây dựng cho biết, cấu trúc dự thảo Luật Quản lý phát triển đô thị được xây dựng gồm 7 chương, 100 điều.

Chương 1: Những quy định chung. Chương 2: Hệ thống đô thị, phân cấp, phân loại đô thị (gồm 02 mục). Chương 3: Chương trình phát triển đô thị, hệ thống đô thị và quản lý các khu vực phát triển đôt hị (gồm 3 mục). Chương 4: Quản lý phát triển hạ tầng đô thị (gồm 02 mục). Chương 5: Quản lý phát triển không gian ngầm đô thị. Chương 6: Trách nhiệm quản lý phát triển đô thị. Chương 7: Điều khoản thi hành.

Bình luận