Giải quyết 3 nhóm vấn đề lớn gặp nhiều vướng mắc
Ngày 16/11 tại TP.HCM, Bộ Xây dựng tổ chức Hội thảo tham vấn ý kiến cho nội dung dự thảo Luật quy hoạch Đô thị và nông thôn. Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Tường Văn chủ trì hội thảo. Dự kiến dự thảo Luật sẽ trình Chính phủ vào tháng 2/2024 và Ủy ban thường vụ Quốc hội vào tháng 3/2024.
Phát biểu khai mạc Hội thảo, thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Tường Văn cho biết, trong 12 năm thi hành Luật Quy hoạch đô thị năm 2009, 7 năm thi hành Luật Xây dựng 2014, hệ thống VBQPPL về quy hoạch đô thị (QHĐT), nông thôn đã cơ bản được ban hành đầy đủ, tạo cơ sở quan trọng để triển khai thực hiện công tác quy hoạch. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai đã phát sinh những tồn tại, hạn chế, bất cập.
Dự thảo Luật giải quyết 3 nhóm vấn đề lớn đang gặp nhiều vướng mắc hiện nay, QHĐT và nông thôn được điều chỉnh tại Luật Quy hoạch đô thị năm 2009 và chương II Luật Xây dựng năm 2014 chưa đồng bộ, chưa thuận lợi cho việc áp dụng, chưa đảm bảo gắn kết đô thị và nông thôn; Quy định pháp luật về QHĐT và nông thôn còn những tồn tại, hạn chế dẫn đến khó khăn, vướng mắc trong thực thi pháp luật; Pháp luật liên quan đến quy hoạch có những nội dung mâu thuẫn, chồng chéo, chưa phù hợp.
Trên cơ sở 3 nhóm vấn đề chính, dự thảo Luật đưa ra 12 vấn đề nhỏ, bao gồm: Đối tượng lập quy hoạch; phạm vi, quy mô lập quy hoạch; trách nhiệm lập quy hoạch; nội dung quy hoạch; việc lấy ý kiến đối với nhiệm vụ và đồ án quy hoạch; thẩm định phê duyệt quy hoạch; tổ chức thực hiện sau khi QHĐT, nông thôn được phê duyệt; rà soát quy hoạch; điều chỉnh quy hoạch; kinh phí lập quy hoạch; lựa chọn đơn vị tư vấn lập quy hoạch; pháp luật liên quan đến quy hoạch có những nội dung còn mâu thuẫn, chồng chéo, chưa phù hợp.
Việc chồng chéo, chưa phù hợp giữa các Luật dẫn đến thực thi trong thực tiễn khó khăn. Ngay trong Luật Quy hoạch năm 2017, nhiều điều, khoản chưa quy định cụ thể nội hàm dẫn tới lúng túng khi triển khai đồng thời quy hoạch tỉnh và các quy hoạch chung tại các thành phố trực thuộc trung ương; hoặc việc giới hạn 7 khu chức năng và được định hướng tại quy hoạch tỉnh dẫn đến khó khăn trong thực hiện.
Tính thống nhất đồng bộ giữa quy hoạch xây dựng và quy hoạch đất đai, ảnh hưởng đến kế hoạch sử dụng đất, thu hồi và giao đất trong thực hiện các dự án đầu tư xây dựng. Tại Luật Nhà ở năm 2014 phải xác định đất để xây dựng nhà ở xã hội khi phê duyệt quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị nhưng Luật Quy hoạch lại tập trung vào mục đích tổ chức không gian, quy định các khu vực chức năng (chức năng sẽ bao gồm nhà ở xã hội), không cụ thể cho các chính sách phát triển (như nhà ở xã hội). Trong khi Luật Quy hoạch đáp ứng các vấn đề quản lý, cụ thể hóa dần thì Luật Nhà ở lại yêu cầu xác định quỹ đất ở tại QHĐT là chưa phù hợp bởi QHĐT gồm 3 cấp độ: Quy hoạch chung, quy hoạch phân khu và quy hoạch chi tiết.
Làm rõ một số vấn đề về quy hoạch vùng
Làm thế nào để không chồng chéo giữa các quy hoạch này? Dự thảo Luật đưa ra 6 nhóm quy hoạch, trong đó chỉ có quy hoạch nông thôn là mới, 5 nhóm còn lại đã có trong Luật Quy hoạch đô thị năm 2009.
Một trong những nội dung nhận được nhiều ý kiến thảo luận là, nếu QHĐT tại huyện lên đến quá 50% thì sẽ được định hướng phát triển thành đô thị, tương tự đối với quy hoạch cấp xã cũng vậy. Đối với 5 thành phố trực thuộc trung ương kiến nghị tách quy hoạch của các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương thay vì sửa đổi thay vì quy hoạch chung vào các tỉnh như trước đây.
Quy hoạch chung về khu kinh tế, quy hoạch khu du lịch cấp quốc gia thì nội dung quy hoạch sẽ theo ranh giới, địa giới hành chính chung, không tách riêng như trước đây, khu kinh tế tại TP Hà Tiên là một ví dụ. Không tiếp nhận đề án tài trợ cho một quy hoạch cụ thể để tránh tiêu cực.
Góp ý cho hoàn thiện nội dung dự thảo Luật, ông Trần Ngọc Chính - Chủ tịch Hội Quy hoạch Phát triển đô thị Việt Nam đánh giá, việc đưa quy hoạch nông thôn vào dự thảo Luật để thống nhất, hoàn thiện quy hoạch, phù hợp với xu thế phát triển trên toàn thế giới.
Để chất lượng quy hoạch tốt thì số lượng các thành viên có đủ chuyên môn trong một hội đồng rất quan trọng. Việc quy hoạch huyện, xã cũng phải thống nhất với các quy định trong Luật Xây dựng.
Phản ánh những bất cập tại địa phương trong quá trình thực hiện quy hoạch, ông Mai Trung Hưng - Phó Giám đốc Sở Xây dựng Bà Rịa - Vũng Tàu cho biết, Sở Xây dựng đã phân khu khu vực quan trọng nhưng Sở Tư pháp bác bỏ vì không có quy định chỉ ra khu vực quan trọng. Như tại dự án Hồ Tràm, điều chỉnh chòi từ hình tròn sang hình ô van cũng phải xin điều chỉnh quy hoạch.
Vừa qua, Bà Rịa - Vũng Tàu thông qua quy hoạch trục đường Thùy Vân nhưng các cơ quan phê duyệt đều tư vấn phải duyệt quy hoạch chi tiết trước (từ cái vòi phun nước đến bồn hoa…) nếu không sau này thay đổi rất khó khăn. Những vấn đề này nếu không đưa vào Luật thì không chặt chẽ trong quản lý nhưng cần có lộ trình để phù hợp với công tác triển khai trong thực tế.
Còn theo ông Nguyễn Thanh Nhã - Phó Giám đốc Sở Quy hoạch Kiến trúc TP.HCM, dự thảo Luật cần có những quy định cụ thể cho những địa phương có tính chất đặc thù như TP.HCM giải quyết được một số vấn đề phát sinh, không nên “cột” quá chặt, cần có quy hoạch cụ thể hơn đối với đất quốc phòng, làm rõ một số vấn đề về quy hoạch vùng. Chẳng hạn như quy hoạch vùng TP.HCM có phụ thuộc vào quy hoạch vùng Đông Nam Bộ hay Tây Nam Bộ. Rất khó khi phối hợp thực hiện nếu vấn đề này không rõ ràng…
QHĐT, nông thôn là tạo lập môi trường thích hợp cho người dân sống tại các vùng lãnh thổ, bảo đảm kết hợp hài hòa giữa lợi ích quốc gia và lợi ích cộng đồng, đáp ứng các mục tiêu mà Chính phủ đề ra. QHĐT, nông thôn là một trong những công cụ hữu hiệu để thực hiện công tác quản lý nhà nước.
Công tác quy hoạch phải luôn đi trước một bước để hoạch định chiến lược phát triển kinh tế của mỗi vùng miền, địa phương, đảm bảo sự phát triển thống nhất, hợp lý, hiệu quả trong cả nước và giữa các vùng, ngành kinh tế.