Hoàn thiện chính sách và thể chế liên quan đến quản lý phát triển đô thị là nhiệm vụ cấp bách; cần định hình một hành lang pháp lý thống nhất, hiệu quả, giúp đô thị hóa diễn ra lành mạnh, cạnh tranh và bền vững. Trên đây là nhấn mạnh của Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Việt Hùng tại “Diễn đàn Phát triển bền vững đô thị Việt Nam năm 2024”, diễn ra ngày 08/11/2024 tại Hà Nội.
Sự kiện do Bộ Xây dựng tổ chức, với sự tham gia của một số Bộ, ngành, địa phương, Đại sứ quán và các tổ chức quốc tế; cùng đông đảo các chuyên gia, nhà nghiên cứu trong và ngoài nước.
Đây là sự kiện được Bộ Xây dựng tổ chức thường niên để thúc đẩy đối thoại, hợp tác và trao đổi kiến thức giữa các cơ quan quản lý Nhà nước, các tổ chức xã hội nghề nghiệp, doanh nghiệp, cơ sở nghiên cứu, đào tạo, các đối tác phát triển quốc tế và các tổ chức, cá nhân quan tâm đến phát triển đô thị.
Diễn đàn năm nay tập trung thảo luận về 03 lĩnh vực trọng tâm: (1) Triển khai chính sách trọng tâm trong phát triển đô thị bền vững tại Việt Nam; (2) Triển khai các mục tiêu phát triển bền vững và Chương trình đô thị mới tại Việt Nam; (3) Đô thị thích ứng với BĐKH hướng tới phát triển bền vững.
Dự và phát biểu tại phiên khai mạc Diễn đàn, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Việt Hùng cho biết, các đô thị Việt Nam ngày càng đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao vị thế quốc gia với tỷ lệ đô thị hóa đạt hoảng 43,1% và khoảng 902 đô thị trên toàn quốc. Nhiều đô thị ven biển đã hình thành các thương hiệu mới, chất lượng sống ngày càng được cải thiện.
Nhờ vào sự đóng góp của đô thị, quy mô nền kinh tế Việt Nam năm 2023 đạt 430 tỉ USD; thu nhập bình quân ở khu vực thành thị gấp gần 1,5 lần khu vực nông thôn. Chất lượng cuộc sống đô thị ngày càng tăng cao với sự cải thiện rõ rệt về môi trường sống, cảnh quan đô thị, tiếp cận hạ tầng kỹ thuật đô thị và cơ hội phát triển của cộng đồng dân cư.
Tuy nhiên, Thứ trưởng Nguyễn Việt Hùng cho rằng, vẫn còn nhiều hạn chế, tồn tại mà sự phát triển đô thị chưa khắc phục triệt để như: đô thị hóa còn dàn trải, mật độ đô thị thấp, chưa thực sự hiệu quả; chất lượng hạ tầng đô thị còn nhiều vấn đề, đặc biệt đối với các thành phố lớn, gây ra nhiều khó khăn trong đời sống đô thị như ô nhiễm môi trường, tắc nghẽn giao thông, ngập lụt cục bộ, thiếu nhà ở, thiếu hạ tầng, không gian xanh...
“Sự gia tăng về đất đai đô thị, mở rộng ranh giới hành chính đô thị thời gian qua sẽ tạo nên thách thức đối với mục tiêu cải thiện, nâng cấp chất lượng hạ tầng đô thị trong những năm tới đây”, Thứ trưởng Nguyễn Việt Hùng nhấn mạnh.
Thứ trưởng Nguyễn Việt Hùng cũng cho biết, “Diễn đàn Phát triển bền vững đô thị Việt Nam năm 2024” được tổ chức song song với nhiều sự kiện đô thị thế giới. Trong đó có Diễn đàn Đô thị thế giới năm 2024 đang tổ chức tại Ai Cập.
Diễn đàn đô thị thế giới năm nay nhấn mạnh về bối cảnh áp lực lớn của các đô thị trước những hệ lụy ngày càng rõ ràng và nặng nề từ BĐKH, thời tiết cực đoan, rủi ro môi trường, sự biến đổi không ngừng về công nghệ và từ quá trình đô thị hóa thiếu kiểm soát và thiếu tầm nhìn.
Với chủ đề "Nhà là nơi bắt đầu", Diễn đàn này muốn truyền tải thông điệp rằng tất cả chúng ta đều có trách nhiệm cùng nhau xây dựng nơi cư trú an toàn, hòa bình và thịnh vượng cho mọi người.
Thứ trưởng nhấn mạnh một số nội dung quan trọng tác động đến phát triển đô thị Việt Nam hiện nay:
Thứ nhất, các định hướng tại Nghị quyết số 06-NQ/TW cần được triển khai mạnh mẽ, sáu nhiệm vụ đã được chỉ ra là kim chỉ nam cho phát triển đô thị Việt Nam giai đoạn tới, từ việc hoàn thiện thế chế, chính sách, đến việc phát triển hệ thống hạ tầng đô thị đồng bộ, hiện đại và thích ứng với BĐKH, nâng cao hiệu quả quản lý, phát triển kinh tế khu vực đô thị.
Thứ hai, hoàn thiện chính sách và thể chế liên quan đến quản lý phát triển đô thị là nhiệm vụ cấp bách, đòi hỏi sự tham gia tích cực của tất cả các bên, từ Trung ương đến địa phương, cộng đồng doanh nhiệp, chuyên gia, cư dân đô thị và bạn bè quốc tế. Đặc biệt cần định hình một hành lang pháp lý thống nhất, hiệu quả, giúp đô thị hóa diễn ra lành mạnh, cạnh tranh và bền vững.
Thứ ba, Diễn đàn là cơ hội quý báu để các nhà quản lý, các nhà nghiên cứu, chuyên gia, nhà phát triển đô thị, cùng cộng đồng trao đổi kinh nghiệm, ý tưởng và sáng kiến hợp tác.
Chia sẻ ý kiến qua hình thức trực tuyến, bà Laura Petrella - Chương trình Định cư con người Liên hợp quốc toàn cầu (UN-Habitat) đánh giá cao cam kết mạnh mẽ của Chính phủ Việt Nam trong việc thực hiện các Mục tiêu phát triển Bền vững và Chương trình Nghị sự Đô thị mới.
Để hướng tới đô thị hóa bền vững và bảo đảm quá trình phát triển đô thị trong tương lai, bà Laura Petrella đề xuất phía Việt Nam cần tăng cường thể chế và chính sách đô thị. Đồng thời cần giải quyết các vấn đề như nhà ở giá rẻ, BĐKH, tái thiết đô thị, phát triển giao thông công cộng và phát triển cơ sở hạ tầng, không gian công cộng.
Cùng với đó cần thúc đẩy quy hoạch đô thị tích hợp với phương pháp tiếp cận có sự tham gia của tất cả các bên liên quan, tạo ra mô hình quản trị với sự phân cấp và trao quyền cho chính quyền địa phương, áp dụng các công cụ mới và sáng tạo cho quy hoạch, phát triển và quản lý đô thị…
Tham gia ý kiến tại Diễn đàn, bà Amal Abdel Kader Almorsi Salama - Đại sứ Ai Cập tại Việt Nam cho rằng, phát triển đô thị bền vững là động lực thúc đẩy tăng trưởng GDP tại Việt Nam thời gian qua. Việc cải thiện hạ tầng kỹ thuật và xã hội đã tạo sự gắn kết giữa đô thị và nông thôn, tạo cơ sở để sử dụng hiệu quả nguồn tài nguyên gắn liền với các mục tiêu phát triển bền vững.
Đồng quan điểm, ông Thomas Gass - Đại sứ Thụy Sĩ tại Việt Nam khẳng định, các thành phố đóng vai trò quan trọng trong mục tiêu phát triển bền vững chung.
Theo tính toán, nhiệt độ toàn cầu sẽ tăng khoảng 2 độ C, mức phát thải carbon cũng tăng cao và có khoảng 2,7 tỷ người chủ yếu sống tại đô thị phải đối mặt với tác động rủi ro của biến đổi khí hậu. Do đó, các thành phố không chỉ đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế mà phải chủ động còn ứng phó rủi ro trong chống BĐKH để từ đó có giải pháp cải thiện cuộc sống cho người dân.
Để đạt được các mục tiêu này, tài chính xanh cũng là một trong những nội dung quan trọng cần cân nhắc bởi nó giúp các đô thị đảm bảo đủ nguồn lực và đi đúng hướng. “Thụy Sĩ cam kết sẽ hỗ trợ Việt Nam trong việc nâng cao năng lực tài chính, thiết lập đối tác về nâng cao hợp tác phát triển đô thị”, Đại sứ Thomas Gass chia sẻ.
Diễn đàn Đô thị Việt Nam (Vietnam Urban Forum - VUF) được thành lập năm 2003 với sự đồng ý của Thủ tướng Chính phủ.
Năm 2023 đánh dấu 20 năm hình thành và phát triển của Diễn đàn VUF, Bộ Xây dựng đã tổ chức Diễn đàn Phát triển bền vững đô thị Việt Nam năm 2023, thu hút hơn 500 đại biểu là những nhà quản lý đến từ các Bộ, ban, ngành Trung ương, địa phương, các diễn giả đầu ngành về quy hoạch, phát triển đô thị và cộng đồng doanh nghiệp trong nước và quốc tế.
