Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho rằng, tăng trưởng kinh tế năm 2024-2025 có thể được phục hồi tốt hơn so với năm 2023, tuy nhiên sẽ là một nhiệm vụ vô cùng khó khăn trong bối cảnh tình hình thế giới diễn biến phức tạp… Chiều 23/10, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 6, Quốc hội nghe các báo cáo đánh giá và báo cáo thẩm tra về tình hình thực hiện Ngân sách nhà nước (NSNN) năm 2023, dự toán NSNN, phương án phân bổ NSTW năm 2024, Kế hoạch tài chính - NSNN 3 năm 2024-2026; đánh giá giữa nhiệm kỳ thực hiện Kế hoạch tài chính Quốc gia và vay, trả nợ công 5 năm giai đoạn 2021-2025…
Chủ động phân tích, dự báo diễn biến các thị trường
Trình bày Báo cáo đánh giá giữa nhiệm kỳ thực hiện Kế hoạch phát triển KT-XH 5 năm 2021-2025 và Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021-2025, Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng cho biết, trước những khó khăn, thách thức rất lớn, Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ đã sáng suốt lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời, có trọng tâm, trọng điểm, hiệu quả, phù hợp với nhiều chủ trương, quyết sách lớn. Tuy nhiên, tăng trưởng kinh tế còn gặp nhiều thách thức, ổn định kinh tế vĩ mô chưa thực sự vững chắc do chịu tác động của các yếu tố bên ngoài.
Năm 2023, nhiều động lực tăng trưởng chính chậm lại, đối mặt với nhiều khó khăn. Kim ngạch xuất khẩu ước giảm 3,5%, nhập khẩu giảm 4,2%, nợ xấu có xu hướng tăng, chỉ số lạm phát cơ bản vẫn ở mức cao, các thị trường BĐS, trái phiếu doanh nghiệp tiềm ẩn rủi ro…
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội (UBKTQH) Vũ Hồng Thanh trình bày Báo cáo thẩm tra đánh giá giữa nhiệm kỳ cho biết, UBKTQH đánh giá những kết quả đạt được rất đáng ghi nhận.
Tuy nhiên, vẫn tồn tại nhiều khó khăn, thách thức và hạn chế: Công tác phòng, chống dịch Covid-19 có thời điểm còn bị động, lúng túng, nhất là giai đoạn đầu khi biến chủng Delta bùng phát mạnh. Còn tình trạng tư tưởng chủ quan, lơ là, mất cảnh giác.
Cơ cấu kinh tế tiếp tục chuyển dịch đúng hướng, nhưng chưa có nhiều thay đổi. Năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế còn thấp.
Thu NSNN thường xuyên vượt so với dự toán, phản ánh xây dựng dự toán thấp, làm bó hẹp không gian tài khóa và ảnh hưởng đến dự toán thu của năm tiếp theo…
Về hoàn thành kế hoạch 5 năm 2021-2025, Chủ nhiệm UBKTQH cho rằng, tăng trưởng kinh tế năm 2024-2025 có thể được phục hồi tốt hơn so với năm 2023. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu tăng trưởng bình quân khoảng 6,5 - 7% và cao hơn mức bình quân của 5 năm 2016-2020 (6,25%) là một nhiệm vụ vô cùng khó khăn, nhất là trong bối cảnh tình hình thế giới diễn biến vô cùng phức tạp, không thể lường trước.
Về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu, Chủ nhiệm UBKTQH nhấn mạnh, cần tiếp tục bám sát tình hình kinh tế, tài chính quốc tế. Chủ động phân tích, dự báo diễn biến các thị trường quốc tế để có kịch bản chủ động ứng phó phù hợp.
Triển khai quyết liệt các giải pháp phù hợp thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, Chương trình phục hồi và phát triển KT-XH, 3 Chương trình mục tiêu quốc gia, các dự án quan trọng quốc gia, các công trình trọng điểm.
Đẩy nhanh tiến độ chuẩn bị dự án đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam, phát triển hạ tầng năng lượng, hạ tầng số gắn với nâng cao năng lực nội tại. Nghiên cứu, đánh giá kết quả và đề xuất ban hành mới hoặc kéo dài các chính sách tiền tệ, chính sách thuế, phí, lệ phí... để hỗ trợ, thúc đẩy sản xuất kinh doanh.
Đồng thời cần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, trong đó triển khai thực hiện hiệu quả Chiến lược quốc gia về phát triển đội ngũ tri thức giai đoạn 2021-2030. Đẩy mạnh hợp tác giữa các doanh nghiệp FDI và các trường đại học của Việt Nam để đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng và phù hợp với yêu cầu của thị trường. Siết chặt kỷ luật, kỷ cương hành chính; đẩy mạnh hơn nữa phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lợi ích nhóm, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí…
Gắn trách nhiệm người đứng đầu trong cam kết giải ngân
Cũng trong phiên họp, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc trình bày Báo cáo về tình hình thực hiện NSNN năm 2023, dự toán NSNN, phương án phân bổ NSTW năm 2024, Kế hoạch tài chính - NSNN 3 năm 2024-2026 cho biết, thu NSNN 9 tháng năm 2023 bằng 75,5% dự toán, tỷ lệ huy động vào NSNN đạt khoảng 15,7% GDP.
Nếu kể cả khoảng 75 nghìn tỷ đồng giảm thu do thực hiện chính sách ưu đãi, miễn, giảm thuế, thu NSNN cả năm tăng khoảng 4,6% so dự toán, là mức rất tích cực trong bối cảnh hiện nay.
Chi NSNN năm 2023 ước thực hiện 9 tháng bằng 59,7% dự toán, ước bội chi NSNN khoảng 4% GDP.
Đến cuối năm 2023, các chỉ tiêu nợ công, nợ Chính phủ, nợ nước ngoài của quốc gia, nghĩa vụ trả nợ trực tiếp của Chính phủ trong phạm vi Quốc hội cho phép.
Về dự toán NSNN và phương án phân bổ ngân sách Trung ương NSTW năm 2024, dự toán thu NSNN năm 2024 tăng khoảng 5% so với dự toán và ước thực hiện năm 2023. Tỷ lệ huy động vào NSNN đạt 15,3% GDP…
Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh trình bày Báo cáo thẩm tra về tình hình thực hiện NSNN nêu rõ, mặc dù nền kinh tế đối mặt với nhiều khó khăn thách thức nhưng với nỗ lực, quyết tâm của Chính phủ, việc điều hành NSNN đạt nhiều kết quả khả quan.
Tuy nhiên, tình hình thu NSNN ước hoàn thành dự toán nhưng thực chất vẫn còn tiềm ẩn nhiều rủi ro khi thu nội địa giảm. Thu NSNN chịu nhiều ảnh hưởng từ các chính sách miễn giảm thuế phí nhưng báo cáo của Chính phủ chưa có đánh giá định lượng, hiệu quả của các chính sách này.
Thu NSĐP có sự không đồng đều giữa các địa phương, nhiều địa phương ước không đạt dự toán, các địa phương cần phấn đấu hoàn thành dự toán.
Dự kiến chi NSNN thể hiện nỗ lực của Chính phủ, cần lưu ý một số vấn đề về phân bổ giao dự toán chi đầu tư phát triển, báo cáo của Chính phủ chưa làm rõ nguyên nhân chưa giao hết kế hoạch vốn đã được quyết định.
Tiến độ giải ngân chi đầu tư phát triển 8 tháng đầu năm có cải tiến tích cực cao hơn so với cùng kỳ năm 2022 nhưng vẫn chưa đáp ứng yêu cầu, cần tiếp tục có giải pháp cụ thể, quyết liệt, gắn với trách nhiệm của người đứng đầu trong thực hiện cam kết giải ngân, chủ động tháo gỡ khó khăn vướng mắc.
Vẫn còn tình trạng nợ đọng xây dựng cơ bản, chưa thu hồi hết vốn ứng trước.
Chi thường xuyên cơ bản đảm bảo nhiệm vụ chi an sinh xã hội, nguồn thực hiện tăng lương tối thiểu, tăng lương hưu.
Việc giải ngân nguồn vốn các Chương trình mục tiêu quốc gia ở nhiều địa phương còn chậm, cần giải pháp tháo gỡ tổng thể để đẩy mạnh triển khai.
Phương án dự toán thu tăng 5% năm 2024 so với số ước thực hiện năm 2023 khá tích cực trong bối cảnh dự kiến tăng trưởng kinh tế khoảng 6 - 6,5%, lạm phát khoảng 4 - 4,5%. Tuy nhiên, thu NSNN vẫn chứa yếu tố rủi ro, thiếu bền vững khi thu từ đất có mức tăng lớn.
Về dự toán chi, cần đánh giá tổng thể về thực hiện chính sách cải cách tiền lương, cân đối nguồn lực 2024-2026, dự báo đến 2030 để bảo đảm tính khả thi, lâu dài. Cần thực hiện các giải pháp đồng bộ để tăng thu ngân sách bền vững, tránh bị động trong bố trí nguồn lực.
Cần có chính sách tài khóa, tiền tệ linh hoạt, chính sách động viên bổ sung nguồn thu trong giai đoạn tiếp theo. Đồng bộ điều chỉnh mức lương cơ sở với đổi mới, sắp xếp lại bộ máy theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, gắn với vị trí việc làm.
