Để hoàn thành kế hoạch và mục tiêu hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, cận nghèo trong năm 2024, cần có sự vào cuộc quyết liệt hơn từ các Bộ, ngành và lãnh đạo địa phương. Ngày 03/10, tại trụ sở Bộ Xây dựng, Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh đã chủ trì Hội nghị Báo cáo Kết quả thực hiện Dự án 5 - Hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn các huyện nghèo thuộc Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững (MTQG GNBV) năm 2024. Hội nghị được tổ chức theo hình thức trực tiếp và trực tuyến, nhằm đánh giá lại các kết quả cũng như tháo gỡ những vấn đề còn khó khăn vướng mắc trong quá trình thực hiện.
Hơn 17 nghìn hộ đã được hỗ trợ
Tại Hội nghị, Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh nhấn mạnh tầm quan trọng của Dự án, đồng thời cho biết Chính phủ đang đôn đốc triển khai phong trào hỗ trợ nhà ở, sắp tới sẽ thành lập Tổ công tác nhằm thúc đẩy Chương trình. Trong 9 tháng đầu năm 2024, các địa phương trên cả nước đã nỗ lực thực hiện Dự án và đã đạt được những kết quả rất đáng khích lệ.
Báo cáo kết quả thực hiện Dự án cho thấy, trong 9 tháng năm 2024, các tỉnh đã và đang thực hiện hỗ trợ cho khoảng 17.072 hộ, tương đương đạt 53% kế hoạch năm 2024 (kế hoạch hỗ trợ 32.123 hộ). Các địa phương đã giải ngân khoảng 449,350 tỷ đồng vốn NSTW, 18,469 tỷ đồng vốn NSĐP.
Một số tỉnh đã có tiến độ thực hiện và giải ngân tốt, đáng chú ý là Hà Giang có 3.801 hộ được hỗ trợ, đạt 93% kế hoạch và giải ngân đạt 74%; tỉnh Quảng Ngãi đã hỗ trợ 1.490 hộ, đạt 97% kế hoạch và giải ngân đạt 40%; các tỉnh Yên Bái và Ninh Thuận đều đã hoàn thành 100% kế hoạch hỗ trợ.
Tuy nhiên, vẫn còn nhiều địa phương có kết quả thực hiện rất thấp như tỉnh Lạng Sơn chỉ hỗ trợ được 64 hộ và giải ngân vỏn vẹn 2% vốn; tỉnh Thanh Hóa đã hỗ trợ 375 hộ nhưng chỉ giải ngân được 6%; các tỉnh Đăk Nông (17,8%), Bắc Kạn (14%), Lai Châu (18,3%), và Sơn La (21,9%) cũng có tiến độ giải ngân khá thấp. Đặc biệt, các tỉnh Tuyên Quang, Hòa Bình và An Giang chưa thực hiện giải ngân.
Ông Hà Quang Hưng - Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường BĐS cho biết, khởi động Dự án, các địa phương đã hỗ trợ nhà ở cho 43.754 hộ, đạt 47,5% so với kế hoạch của các tỉnh (92.117 hộ) và 34,51% so với mục tiêu toàn quốc giai đoạn 2022 - 2025 (126.780 hộ). Về giải ngân, khoảng 1.208 tỷ đồng đã được cấp từ ngân sách trung ương, đạt 51,93% so với tổng vốn dự kiến là 2.326 tỷ đồng.
Trong năm 2023, các địa phương đã đạt được những thành tựu ấn tượng, hỗ trợ 86,73% số hộ và giải ngân 75,87% vốn NSTW theo kế hoạch. Bước sang năm 2024, tiến độ triển khai đã chậm lại, sau 9 tháng, chỉ 53% số hộ được hỗ trợ và tỷ lệ giải ngân mới đạt 34,4% vốn từ NSTW, cho thấy sự cần thiết của việc đẩy nhanh tiến độ thực hiện trong các tháng cuối năm 2024.
Để hoàn thành kế hoạch và mục tiêu hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, cận nghèo trong năm 2024, các địa phương cần có sự vào cuộc quyết liệt hơn từ các Bộ, ngành và lãnh đạo địa phương. Các biện pháp cần thiết bao gồm việc cải thiện quy trình thẩm định, đẩy nhanh tiến độ giải ngân và huy động sự hỗ trợ từ các nguồn lực xã hội.
Việc đảm bảo chỗ ở an toàn và kiên cố cho các hộ gia đình nghèo, cận nghèo không chỉ góp phần giảm nghèo bền vững mà còn thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội tại các địa bàn khó khăn, đặc biệt là những khu vực vùng sâu, vùng xa và đồng bào dân tộc thiểu số.
Tập trung tháo gỡ khó khăn cho các địa phương
Tại Hội nghị, các địa phương đã có nhiều đóng góp ý kiến về khó khăn, vướng mắc triển khai Dự án và đề xuất, kiến nghị tháo gỡ. Đại diện tỉnh Tuyên Quang cho biết, địa phương gặp khó khăn do phần lớn hộ dân là dân tộc thiểu số, dẫn đến sai lệch thông tin về tên và năm sinh; Chính phủ chưa có chính sách riêng cho hộ nghèo tại các huyện nghèo để vay vốn ưu đãi.
Đại diện tỉnh Tuyên Quang kiến nghị thay đổi đối tượng thụ hưởng chế độ hỗ trợ nhà ở giai đoạn 2023-2025; đề xuất Bộ Xây dựng và Bộ LĐTB&XH xây dựng chính sách cho hộ nghèo vay vốn ưu đãi từ ngân sách xã hội, đồng thời xem xét hỗ trợ cho các hộ mới thoát nghèo.
Tại tỉnh Nghệ An, địa phương gặp khó trong việc thực hiện dự án hỗ trợ nhà ở do số nhà dột nát gia tăng, nguồn vốn thiếu hụt và mức hỗ trợ xây dựng thấp. Giá vật tư tăng cao và điều kiện vận chuyển từ trung tâm đến các xã vùng sâu, vùng xa khiến mức hỗ trợ 40 triệu đồng trở nên khó thực hiện. Nhiều hộ nghèo và cận nghèo không có khả năng lao động, trình độ hạn chế dẫn đến tiến độ triển khai chậm.
Để khắc phục khó khăn này, đại diện tỉnh Nghệ An kiến nghị giao cho huyện điều chỉnh Đề án cho phù hợp với thực tế; đề xuất Bộ Xây dựng báo cáo Quốc hội nâng mức hỗ trợ và phê duyệt sớm Đề án hỗ trợ nhà ở đối với người có công với cách mạng và thân nhân liệt sĩ; rà soát lại danh sách đối tượng được hỗ trợ.
Đồng tình với ý kiến của đại diện tỉnh Nghệ An, đại diện tỉnh Thanh Hóa mong muốn Bộ Xây dựng xem xét, báo cáo Thủ tướng Chính phủ mở rộng điều kiện, tiêu chí hỗ trợ để tăng số lượng được thụ hưởng, mức hỗ trợ để thụ hưởng.
Một số địa phương như: Đắk Lắk, Đắk Nông, Kon Tum và Lạng Sơn cũng đề xuất có hướng dẫn để giao UBND cấp huyện thực hiện rà soát các đối tượng được hỗ trợ; xem xét, đánh giá tổng thể chương trình có thể tăng mức hỗ trợ; cần có sự linh hoạt trong Đề án…
Kết luận Hội nghị, Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh đánh giá cao sự vào cuộc của các cấp chính quyền, để thực hiện Dự án hiệu quả, đề nghị các địa phương có chỉ đạo rà soát lại số lượng, danh mục đối tượng, hình thức trong năm 2024 và cho toàn bộ Chương trình; rà soát toàn bộ nội dung Đề án, có sự điều chỉnh, làm rõ, khẩn trương phê duyệt lại đảm bảo đúng thời gian, quy định.
Đồng thời, xem xét lại vốn ngân sách đã được phân bổ, cần phân bổ hết nguồn vốn đến từng xã, huyện; Kêu gọi các tổ chức chính trị - xã hội cùng chung tay hỗ trợ đa dạng bằng nhiều cách khác nhau như góp công, góp vật chất, vật liệu… Có sắp xếp thứ tự ưu tiên trong hỗ trợ đối với hộ nghèo, cận nghèo theo quy định hiện hành, nhất là những người thực sự khó khăn về nhà ở.
Liên quan đến kiến nghị về điều chỉnh Đề án, Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh cho biết, các địa phương có thể quyết định theo thẩm quyền. Đối với khó khăn về đất, tập trung rà soát đảm bảo thực hiện theo Đề án trên cơ sở có đất hợp pháp để ở; sớm báo cáo quy mô hỗ trợ với Bộ Xây dựng để Bộ báo cáo Chính phủ, Chính phủ báo cáo Quốc hội để nắm được đúng và đủ số lượng.
Về mức hỗ trợ, Bộ Xây dựng ghi nhận ý kiến của các địa phương, sẽ có báo cáo với Chính phủ, Quốc hội. Từ đó điều chỉnh tổng thể, phù hợp với tình hình thực tiễn…
Với những vẫn đề khác còn khó khăn, các địa phương cần trao đổi trực tiếp với Bộ Xây dựng để có hướng dẫn, tháo gỡ kịp thời. Bộ sẽ cùng đồng hành với địa phương, đảm bảo đến ngày 31/12/2025 hoàn thành Chương trình và các mục tiêu đã đặt ra.
