UBND tỉnh Thanh Hóa đang kêu gọi đầu tư vào Dự án Khu xử lý chất thải rắn tập trung cấp vùng tại xã Xuân Phú, huyện Thọ Xuân với tổng mức đầu tư khoảng 1.270 tỷ đồng. 
Dự án không chỉ là giải cho bài toán xử lý rác thải sinh hoạt và công nghiệp ngày càng gia tăng, mà còn mở ra hướng đi chiến lược trong phát triển công nghiệp môi trường và kinh tế tuần hoàn của tỉnh.
Dự án có quy mô diện tích khoảng 18,74 ha, công suất xử lý đạt 1 nghìn tấn rác/ngày đêm và có thể phát điện với công suất 12 MW.
Tổng mức đầu tư dự kiến là 1.270 tỷ đồng, trong đó chi phí xây dựng khoảng 1.260 tỷ đồng và phần còn lại dành cho bồi thường, GPMB. Thời gian thực hiện dự án là 50 năm kể từ ngày được giao đất.
Dự án được triển khai theo hình thức xã hội hóa 100%, nhà đầu tư tự đảm bảo vốn hợp pháp để thực hiện. UBND tỉnh sẽ tổ chức lựa chọn nhà đầu tư thông qua đấu thầu rộng rãi, đảm bảo công khai, minh bạch và tuân thủ quy định của Luật Đấu thầu.
Đáng chú ý, kế hoạch lựa chọn nhà thầu cho hạng mục xây dựng tuyến đường vào Khu xử lý chất thải với hạ tầng kỹ thuật thiết yếu phục vụ triển khai dự án đã được BQLDA Đầu tư Xây dựng huyện Thọ Xuân công bố từ ngày 14/3/2025. Theo đó, hạng mục này được chia thành 4 gói thầu thành phần, bao gồm: Tư vấn lập hồ sơ mời thầu và đánh giá hồ sơ dự thầu; thi công xây dựng công trình; tư vấn giám sát thi công và tư vấn kiểm toán độc lập.
Trong đó, các gói thầu tư vấn và thi công chính dự kiến được tổ chức lựa chọn trong quý I/2025, riêng gói kiểm toán độc lập được lên kế hoạch triển khai vào quý IV/2025. Việc phân chia gói thầu rõ ràng, lộ trình cụ thể cho thấy sự chủ động và quyết liệt trong công tác chuẩn bị đầu tư của địa phương, nhằm tạo điều kiện khởi công đúng tiến độ sau khi hoàn tất các thủ tục lựa chọn nhà đầu tư cho toàn dự án.
Mục tiêu của dự án là hình thành khu xử lý rác thải hiện đại, áp dụng công nghệ đốt rác phát điện tiên tiến, giải pháp đang được nhiều quốc gia phát triển sử dụng để thay thế phương pháp chôn lấp truyền thống. Công nghệ này cho phép đốt rác ở nhiệt độ cao, vừa tiêu hủy chất thải, vừa tạo nhiệt năng để vận hành tua-bin phát điện. Điều này không chỉ giúp giảm tải áp lực về môi trường, mà còn tạo ra nguồn năng lượng tái tạo quan trọng, góp phần nâng cao an ninh năng lượng địa phương.
Ngoài hiệu quả về môi trường, dự án còn mang lại nhiều giá trị kinh tế - xã hội như: Giảm diện tích đất chôn lấp, tránh lãng phí tài nguyên đất, tạo việc làm tại chỗ cho lao động địa phương, thúc đẩy đầu tư hạ tầng kỹ thuật đi kèm như giao thông, cấp điện, cấp nước, đồng thời tạo nền tảng cho hình thành các khu công nghiệp vệ tinh theo hướng xanh, sạch.
Đây cũng là cơ sở để từng bước thực hiện chiến lược phát triển kinh tế tuần hoàn, trong đó chất thải được xem là tài nguyên, được tái sử dụng, tái chế hiệu quả.
Dự án dự kiến sẽ được triển khai trong vòng 48 tháng, trong đó, 12 tháng đầu dành cho GPMB và chuẩn bị đầu tư; 32 tháng tiếp theo là thi công xây dựng và lắp đặt thiết bị; 4 tháng cuối để chạy thử, nghiệm thu, hoàn thiện hồ sơ và đưa vào vận hành chính thức.
Sở Tài chính tỉnh Thanh Hóa được giao chủ trì tổ chức thẩm định, công bố chi phí bồi thường, GPMB và các chi phí liên quan. Các sở, ngành như: NN&MT, Xây dựng, Công thương, KHCN và UBND huyện Thọ Xuân phối hợp triển khai theo thẩm quyền.
Thanh Hóa hiện có khoảng 2,5 nghìn tấn rác thải sinh hoạt phát sinh mỗi ngày, chủ yếu được xử lý bằng hình thức chôn lấp thủ công hoặc lò đốt quy mô nhỏ. Tình trạng quá tải, ô nhiễm môi trường tại nhiều bãi rác lộ thiên đã và đang là vấn đề bức thiết.
Trong khi đó, các dự án xử lý rác hiện đại trước đây như Nhà máy đốt rác tại Bỉm Sơn từng được kỳ vọng lớn, nhưng vì nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan, đến nay vẫn chưa hoàn thiện. Bài học từ những dự án kéo dài như vậy càng cho thấy tầm quan trọng của việc chuẩn bị mặt bằng kỹ lưỡng, minh bạch thủ tục và điều hành quyết liệt ngay từ đầu.
Để dự án điện rác tại Thọ Xuân đạt hiệu quả như kỳ vọng, Thanh Hóa cần tập trung đồng bộ nhiều giải pháp. Trước tiên là hoàn thiện sớm công tác quy hoạch, GPMB dứt điểm, tránh chồng lấn và kéo dài tiến độ. Tiếp đến là ban hành cơ chế khuyến khích đầu tư phù hợp, lựa chọn nhà đầu tư có năng lực tài chính và kinh nghiệm công nghệ rõ ràng.
Song song đó, tỉnh cũng cần triển khai chương trình tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng về phân loại rác tại nguồn, yếu tố quyết định đến hiệu quả vận hành công nghệ đốt rác. Cuối cùng, việc giám sát độc lập về khí thải, mùi và tiếng ồn cần được triển khai thường xuyên, bảo đảm công khai, minh bạch để tạo đồng thuận xã hội.
Dự án điện rác Thọ Xuân là bước đi quan trọng trong chiến lược xây dựng nền công nghiệp môi trường hiện đại, bền vững tại Thanh Hóa.
