Để tháo gỡ kịp thời các vướng mắc về đơn giá, hợp đồng xây dựng các dự án cao tốc Bắc - Nam cần thiết có sự hỗ trợ của Cục Kinh tế xây dựng, Viện Kinh tế xây dựng. Các cơ quan này sẽ giúp Bộ GTVT, UBND các địa phương xây dựng định mức 32 công tác đang thiếu và định mức cho các công tác xây dựng thuộc các dự án chưa được ban hành định mức nếu có, để làm cơ sở lập dự toán xác định chi phí đầu tư xây dựng, tạo điều kiện thúc đẩy tiến độ công tác chuẩn bị triển khai các dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam.
Cục Kinh tế xây dựng cũng tham mưu Bộ Xây dựng giao Viện Kinh tế xây dựng nghiên cứu, đề xuất phương pháp khảo sát, xác định giá vật liệu, thiết bị vật tư, thiết bị công trình để các địa phương thống nhất thực hiện xác định và công bố; các giải pháp để xác định và kiểm soát chặt chẽ giá các thiết bị, VLXD trong quá trình lập, quản lý chi phí ĐTXD (về trình tự, thủ tục, tiêu chí cụ thể để xác định giá…) phù hợp với yêu cầu của dự án và thị trường, ngăn ngừa nguy cơ xảy ra thất thoát, lãng phí, vi phạm trong việc xác định giá vật liệu, thiết bị, ảnh hưởng đến tổng chi phí, hiệu quả công trình, dự án.
UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thực hiện các giải pháp quản lý của nhà nước tại địa phương nhằm kiểm soát và hạn chế việc tăng giá từ các nguyên nhân đầu cơ, tích trữ trong thời gian tới như: Tiếp tục tập trung thực hiện các giải pháp đã nêu tại văn bản số 1545/BXD-KTXD ngày 10/5/2021 của Bộ Xây dựng gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Trong đó lưu ý chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan thường xuyên theo dõi, bám sát diễn biến của thị trường xây dựng để kịp thời cập nhật, điều chỉnh công bố giá VLXD, chỉ số giá xây dựng cho phù hợp mặt bằng giá thị trường, tránh bị tác động của các hiện tượng đầu cơ, thổi giá. Thường xuyên rà soát, cập nhật các loại VLXD chủ yếu, thiết bị công trình phổ biến vào Danh mục để công bố.
Đối với các loại vật liệu chủ yếu, có biến động giá lớn, trường hợp cần thiết, công bố giá VLXD hằng tháng hoặc sớm hơn, đáp ứng yêu cầu quản lý chi phí ĐTXD, hợp đồng xây dựng trên địa bàn. Tổ chức xác định, công bố chỉ số giá xây dựng định kỳ hàng tháng để kịp thời đáp ứng yêu cầu công tác lập, quản lý chi phí ĐTXD và điều chỉnh giá hợp đồng xây dựng trên địa bàn. Thực hiện nghiêm việc công bố giá VLXD theo hướng dẫn và biểu mẫu quy định gửi kết quả về Bộ Xây dựng để theo dõi, tổng hợp.
Tăng cường, nâng cao chất lượng công tác dự báo về khả năng cung - cầu trên địa bàn, về biến động giá nhất là đối với các loại VLXD chủ yếu, chiếm tỷ trọng lớn trong chi phí ĐTXD đối với các dự án đang hoặc sẽ thực hiện trên địa bàn của tỉnh trong năm 2022 và các năm tiếp theo; Chủ động có các giải pháp để ứng phó, khắc phục trong trường hợp thiếu hụt nguồn cung trên địa bàn, không để xảy ra tình trạng lợi dụng việc thiếu hụt nguồn cung để đầu cơ, tăng giá bất hợp lý.
Đối với các địa phương có tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025 đi qua, chủ động giao nhiệm vụ cho Sở Xây dựng và các đơn vị liên quan tổ chức thực hiện kịp thời, có hiệu quả các nhiệm vụ về quản lý ĐTXD trên địa bàn, đáp ứng yêu cầu về quản lý chi phí ĐTXD cho từng gói thầu/dự án thành phần.
Để khắc phục các vướng mắc về quản lý, điều chỉnh hợp đồng, bên cạnh các giải pháp kiểm soát, hạn chế các vấn đề tồn đọng liên quan đến định mức dự toán; công bố giá, chỉ số giá xây dựng, quy hoạch và bố trí mỏ vật liệu, bãi thải, trạm trộn và trạm nghiền nêu trên, cần thường xuyên phối hợp, định kỳ trao đổi thông tin với Bộ GTVT và các Ban quản lý dự án trong việc rà soát, xác định và đánh giá những rủi ro tiềm ẩn liên quan đến tiến độ, chất lượng và chi phí thực hiện hợp đồng thi công xây dựng làm cơ sở đưa ra biện pháp xử lý cho phù hợp. Trường hợp cần thiết, báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Chính phủ và Quốc hội để xem xét, chấp thuận và ban hành cơ chế đặc thù áp dụng cho Dự án theo hướng đảm bảo tính khả thi, hiệu quả kinh tế đầu tư và chống thất thoát, lãng phí.
Thời gian vừa qua, để nắm bắt kịp thời diễn biến thị trường xây dựng trong bối cảnh tình hình thế giới có những diễn biến nhanh, phức tạp, dịch bệnh Covid-19 còn kéo dài, ảnh hưởng tiêu cực đến các hoạt động ĐTXD, Bộ Xây dựng đã thành lập Tổ theo dõi thông tin thị trường giá xây dựng, bất động sản, dịch vụ hạ tầng đô thị để kịp thời tổng hợp, báo cáo các nội dung đánh giá về diễn biến giá VLXD và dự báo các kịch bản trong trường hợp biến động giá vật liệu làm cơ sở tham mưu các cơ chế, chính sách điều hành của Chính phủ.
Trong thời gian tới, Bộ Xây dựng sẽ làm việc với Bộ GTVT, các địa phương nơi có công trình trọng điểm như cao tốc Bắc - Nam, sân bay Long Thành để nắm bắt các nội dung còn vướng mắc và hỗ trợ, hướng dẫn giải quyết tháo gỡ kịp thời.
