Chiều 02/7, tại Kỳ họp thứ 17 khóa XVI, HĐND TP Hà Nội đã thông qua chủ trương về quy chế quản lý kiến trúc TP Hà Nội.
Theo đó, Quy chế quản lý kiến trúc TP Hà Nội tuân thủ quy định của Luật Kiến trúc năm 2019; Nghị quyết số 15-NQ/TƯ ngày 05/5/2022 của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và quy định khác của pháp luật có liên quan; phù hợp với định hướng Điều chỉnh Quy hoạch Thủ đô Hà Nội đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065; phù hợp với định hướng phát triển kiến trúc Việt Nam, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia, tiêu chuẩn xây dựng, quy hoạch được phê duyệt.

Quy chế này áp dụng đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động kiến trúc và xây dựng công trình kiến trúc tại TP Hà Nội. Phạm vi lập quy chế trong địa giới hành chính của TP Hà Nội với tổng diện tích khoảng 3.359,84km2.
Một số nội dung chính của quy chế: quy định về quản lý kiến trúc đối với toàn bộ khu vực lập quy chế; quy định quản lý đối với các khu vực có yêu cầu đặc thù; định hướng kiểm soát không gian, kiến trúc, cảnh quan; yêu cầu về bản sắc văn hóa dân tộc trong kiến trúc; quy định về quản lý kiến trúc các loại hình công trình; quy định về quản lý kiến trúc công trình hạ tầng kỹ thuật; quy định về quản lý, bảo vệ công trình kiến trúc có giá trị; quy định trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện quy chế quản lý kiến trúc.
Mục tiêu của Quy chế hướng đến quản lý kiến trúc, cảnh quan và thực hiện quy hoạch được duyệt, kiểm soát việc xây dựng mới, cải tạo, chỉnh trang đô thị theo định hướng phát triển kiến trúc, bảo vệ cảnh quan, bản sắc văn hóa dân tộc, đặc trưng kiến trúc Thủ đô Hà Nội; cụ thể hóa các quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia về quy hoạch, kiến trúc và xây dựng để quản lý kiến trúc đô thị phù hợp với điều kiện thực tế của Thủ đô Hà Nội và của từng khu vực quản lý trên địa bàn thành phố...
Nguyên tắc quản lý kiến trúc của Quy chế: tuân thủ Luật Kiến trúc và các quy định khác của pháp luật có liên quan, phù hợp với định hướng phát triển kiến trúc Việt Nam và điều kiện thực tế tại Thủ đô; phù hợp định hướng quy hoạch chung, quy hoạch phân khu được cấp có thẩm quyền phê duyệt và quy chuẩn, tiêu chuẩn hiện hành.
Cùng với đó, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, lao động, nâng cao thu nhập, đời sống vật chất, tinh thần, văn hóa của nhân dân, xây dựng các khu vực phát triển, văn minh, giữ gìn bản sắc, tiến tới thu hẹp khoảng cách giữa đô thị và nông thôn.
Đồng thời góp phần xây dựng nền kiến trúc tiên tiến, hiện đại, đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc; đáp ứng nhu cầu phát triển bền vững kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, bảo vệ môi trường, sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên, thích ứng với biến đổi khí hậu và phòng, chống thiên tai.
Quy chế cũng quy định nguyên tắc quản lý kiến trúc cần phải tính đến các đặc điểm, đặc thù của từng khu vực, phong tục tập quán, văn hóa truyền thống. Việc xây dựng công trình phải được quản lý chặt chẽ, đồng bộ về kiến trúc, không gian cảnh quan; bảo đảm chức năng hoạt động hiệu quả, mỹ quan, an toàn, hài hòa với tổng thể xung quanh.
Đối với các khu đất có điều kiện tổ chức công trình cao tầng điểm nhấn, cần được quy định cụ thể trong các khu vực có yêu cầu quản lý đặc thù hoặc thiết kế đô thị được cấp thẩm quyền phê duyệt.

Trước đó, năm 2023, Bộ Xây dựng đã có công văn 1943/BXD-QHKT về việc tổ chức lập Quy chế quản lý kiến trúc trên địa bàn TP Hà Nội.
Theo đó, việc tổ chức lập, thẩm định, phê duyệt, ban hành Quy chế quản lý kiến trúc trên địa bàn TP Hà Nội thực hiện theo thẩm quyền, trách nhiệm, trình tự, quy định của Luật Kiến trúc năm 2019, Nghị định số 85/2020/NĐ-CP ngày 17/7/2020 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Kiến trúc, các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành, Kế hoạch triển khai thi hành Luật Kiến trúc được Thủ tướng Chính phủ ban hành tại Quyết định số 1037/QĐ-TTg ngày 16/8/2019.
Bộ Xây dựng cũng đã có các văn bản số 78/BXD-QHKT ngày 11/01/2021; số 2696/BXD-QHKT ngày 14/7/2021 gửi Sở Quy hoạch - Kiến trúc Hà Nội hướng dẫn việc lập Quy chế quản lý kiến trúc và Danh mục công trình kiến trúc có giá trị theo Luật Kiến trúc trên địa bàn thành phố.
Cũng theo nội dung công văn, Bộ Xây dựng thống nhất về Quy chế quản lý kiến trúc của đô thị loại đặc biệt. Đối với nội dung đề xuất, kiến nghị khác, UBND TP Hà Nội căn cứ quy định pháp luật về kiến trúc, pháp luật về tổ chức chính quyền địa phương, pháp luật khác có liên quan, Kế hoạch triển khai thi hành Luật Kiến trúc để chỉ đạo tổ chức thực hiện, xem xét, quyết định theo thẩm quyền, quy định pháp luật, đáp ứng các yêu cầu theo quy định và thực tiễn quản lý.
Theo quy định tại khoản 2 Điều 9 Nghị định số 85/2020/NĐ-CP ngày 17/7/2020 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Kiến trúc, cơ quan chuyên môn về kiến trúc thuộc UBND cấp tỉnh có trách nhiệm tổ chức thẩm định quy chế quản lý kiến trúc.