Đồ án điều chỉnh Quy hoạch chung TP.HCM đến năm 2040, tầm nhìn 2060 nêu rõ, Thành phố định hướng chia thành 5 vùng đô thị; 3 khu vực chống ngập, 3 khu vực không gian ngầm. Phát triển 5 phân vùng đô thị
Cụ thể, với tầm nhìn là hạt nhân của vùng TP.HCM và vùng Đông Nam Bộ cùng các mục tiêu phát triển đầu tư lớn, đạt tầm quốc tế toàn cầu, có thích ứng và biến đổi khí hậu cũng như các yêu cầu mới, định hướng phát triển đô thị Thành phố dự kiến hình thành và phát triển các phân vùng như sau:
Vùng đô thị trung tâm: bao gồm các quận: 1, 3, 4, 5, 6, 8, Bình Thạnh, Phú Nhuận, Tân Bình, Gò Vấp, quận Bình Tân, một phần Quận 12; ranh giới phía Bắc, phía Tây là đường Vành đai 2, phía Nam là kênh Đôi - kênh Tẻ, phía Đông là sông Sài Gòn; tổng diện tích khoảng 17.000 ha, quy mô dân số hiện hữu (2019) khoảng 4,5 triệu người.
Vùng đô thị phía Đông: đã thành lập TP Thủ Đức, tổng diện tích khoảng 21.000 ha, quy mô dân số hiện hữu (2019) khoảng 1,1 triệu người.
Vùng đô thị phía Bắc - Tây Bắc: bao gồm huyện Củ Chi, huyện Hóc Môn, một phần Quận 12; ranh giới phía Bắc giáp tỉnh Tây Ninh, phía Tây giáp tỉnh Long An, phía Nam là ranh hành chính giữa huyện Hóc Môn, Bình Chánh và đường Vành đai 2; tổng diện tích khoảng 58.500 ha, quy mô dân số hiện hữu (2019) khoảng 1,4 triệu người.
Vùng đô thị phía Tây: bao gồm phần lớn huyện Bình Chánh; ranh giới phía Bắc giáp ranh hành chính giữa huyện Hóc Môn và Bình Chánh, phía Nam giáp rạch tỉnh Long An, phía Đông giáp đường Vành đai 2 và sông cần Giuộc, phía Tây và phía Nam là tỉnh Long An; tổng diện tích khoảng 23.300 ha, quy mô dân số hiện hữu (2019) khoảng 840.000 người.
Vùng đô thị phía Nam: bao gồm Quận 7, huyện Nhà Bè, một phần huyện Bình Chánh và toàn bộ huyện Cần Giờ; ranh giới phía Bắc giáp kênh Đôi, kênh Tẻ, ranh giới phía Nam giáp tỉnh Long An và biển Cần Giờ, phía Đông giáp sông Đồng Nai, phía Tây là sông Cần Giuộc; tổng diện tích 93.300 ha, trong đó có Khu dự trữ sinh quyển cần Giờ; quy mô dân số hiện hữu (2019) khoảng 1,2 triệu người.
Theo UBND TP, với chiến lược phân vùng như trên, kết hợp mô hình đô thị đa trung tâm gắn với đa dạng không gian sinh thái, hợp lưu sức mạnh thiên nhiên, nguồn lực về kinh tế, linh hoạt với các phạm vi và nguyên tắc.
Phân chia thành 3 vùng chống ngập
Quy hoạch cũng nêu rõ Chiến lược và giải pháp chống ngập với việc Thành phố được phân chia thành 3 vùng chống ngập. Trong đó, Vùng 2 là TP Thủ Đức, Vùng 3 là huyện cần Giờ và Vùng 1 là toàn bộ phần còn lại của Thành phố.
Cụ thể, với Vùng 1 và 2 chia thành ba lớp.
Thứ nhất, lớp bảo vệ bao gồm hạ tầng chính là hệ thống đê ngăn triều và lũ từ Bến Súc dọc theo sông Sài Gòn cho đến Đức Hòa và hệ thống 12 cống ngăn triều lớn theo quy hoạch. Trong đó, ưu tiên hoàn thiện đường bờ bao ngăn triều vàm cống ngăn triều cho vùng.
Thứ hai, là lớp thích ứng, bao gồm hệ thống vùng trữ ngập phân bố toàn vùng. Quy mô khu vực trữ ngập có diện tích khoảng 17% tổng diện tích vùng theo quyết định phê duyệt của quy hoạch. Trong đó, hệ thống kênh rạch tự nhiên tận dụng trữ ngập chiếm khoảng 4%; diện tích hồ điều tiết quy hoạch mới chiếm khoảng 3%; vùng trữ ngập phân bổ trong đất cây xanh công viên và đô thị thích ứng chiếm 10%.
Cuối cùng là lớp giảm thiểu thiệt hại, bao gồm hệ thống đường bộ và đường thủy có khả năng tiếp cận nhanh vùng sự cố và hệ thống cảnh báo ngập thời gian thực.
Vùng 3 sẽ là các khu vực phát triển tại Cần Giờ, được khuyến khích ứng dụng giải pháp thích ứng có khả năng sống chung với ngập do triều.
Quy hoạch không gian ngầm thành 3 khu vực
Quy hoạch không gian ngầm được định hướng phân vùng theo 3 khu vực.
Khu vực khuyến khích xây dựng không gian ngầm: được xác định chủ yếu trong phân vùng đô thị trung tâm (bên trong Vành đai 2), là khu vực tập trung đông dân cư mật độ cao và không còn nhiều quỹ đất để phát triển. Đây cũng là khu vực tập trung mạng lưới đường sắt đô thị và nhà ga ngầm.
Các khu vực TOD (mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông công cộng) tại nhà ga trung tâm hoặc trung chuyển và các trung tâm đô thị của thành phố cũng được khuyến khích phát triển không gian ngầm để gia tăng mật độ và khai thác tối ưu giá trị đất đai.
Khu vực xây dựng không gian ngầm có kiểm soát: bao gồm các khu vực quân sự, các khu vực tự nhiên sinh thái và các khu vực di tích, tôn giáo, văn hóa lịch sử của Thành phố.
Khu vực hạn chế phát triển không gian ngầm: tại các khu vực gần biển do chi phí xây dựng và bảo dưỡng gia tăng bởi nước nhiễm mặn, và tại các hành lang thoát nước, khu vực hồ điều tiết nước mưa.
Chức năng sử dụng không gian ngầm được phân chia theo 3 tầng tương ứng với chiều sâu sử dụng là tầng nông, tầng sâu, tầng rất sâu.
HĐND TP.HCM đề nghị UBND Thành phố rà soát để nội dung Đồ án đảm bảo sự phù hợp với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của Thành phố, chiến lược phát triển quốc gia, quy hoạch các ngành quốc gia và Quy hoạch TP.HCM thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050; bổ sung các nội dung về đánh giá môi trường chiến lược; về đề xuất các chương trình ưu tiên đầu tư phát triển và nguồn lực thực hiện; bổ sung quy định quản lý theo đồ án Quy hoạch chung vào nội dung Đồ án, đảm bảo các yêu cầu theo quy định.
HĐND Thành phố cũng yêu cầu UBND Thành phố rà soát lại việc tính toán quy mô dân số và rà soát toàn bộ các chỉ tiêu đất đai, hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật cho toàn Thành phố theo quy mô dân số đã được phê duyệt; rà soát toàn bộ số liệu phần hiện trạng, cập nhật, điều chỉnh số liệu đảm bảo tính khoa học; xem xét kỹ về cơ sở, phương pháp phân vùng và tên gọi các vùng, tiểu vùng, tránh việc phân chia một khu vực quận, huyện thành nhiều vùng khác nhau…
HĐND Thành phố cũng cho rằng, đồ án cần thể hiện đầy đủ các nội dung về hướng phát triển, mở rộng đô thị; về xác định phạm vi, quy mô các khu chức năng, các khu chuyển đổi chức năng, khu hiện có hạn chế phát triển, khu chỉnh trang, cải tạo, khu cần bảo tồn, tôn tạo, khu phát triển mới; về xác định các khu vực dự kiến xây dựng công trình ngầm theo quy định của pháp luật…
