Trong khi nhiều quốc gia còn đang vận hành các đoàn tàu tốc độ cao dưới 300 km/h, Trung Quốc đã bước vào cuộc đua mới với tham vọng vận hành tàu tốc độ 400 km/h thường xuyên trên mạng lưới đường sắt quốc gia. Với sự ra đời của hệ thống tàu CR450 không chỉ đánh dấu bước đột phá công nghệ mà còn thể hiện chiến lược dài hạn trong việc tái định hình ngành vận tải hiện đại bằng tốc độ, trí tuệ nhân tạo (AI) và khả năng tự hành.
Với hơn 42.000 km đường sắt tốc độ cao tính đến cuối năm 2024, Trung Quốc đã xây dựng mạng lưới lớn nhất thế giới, chủ yếu dựa trên tốc độ vận hành tối đa 350 km/h. Tuy nhiên, nhu cầu về tốc độ nhanh hơn, kết nối vùng miền sâu rộng hơn và cạnh tranh hiệu quả với hàng không đã thúc đẩy quốc gia này phát triển thế hệ đường sắt tốc độ cao mới đạt 400 km/h trong điều kiện vận hành thường xuyên.
Tuyến Thành Đô - Trùng Khánh thứ hai, dài 292 km, sẽ giúp rút ngắn hành trình xuống dưới 1 giờ. Trong khi đó, tuyến Bắc Kinh - Thượng Hải thứ hai sẽ vượt trội về năng lực vận chuyển và thời gian hành trình, đóng vai trò then chốt trong việc kết nối hai trung tâm kinh tế lớn nhất Trung Quốc.
CR450 là thế hệ tàu Fuxing tiên tiến nhất, được phát triển hoàn toàn bởi Trung Quốc, không phụ thuộc bản quyền công nghệ nước ngoài. Hệ thống kéo sử dụng nam châm vĩnh cửu thay cho động cơ cảm ứng, nâng hiệu suất lên 96%. Thân tàu bằng hợp kim nhôm siêu nhẹ, giảm 12% trọng lượng so với CR400.
Về tính năng vận hành, CR450 có thể đạt tốc độ thử nghiệm lên tới 453 km/h. Hệ thống treo chủ động, phanh điện cảm biến thông minh, điều hoà không khí được tối ưu khí động học, giúp giảm đáng kể tiếng ồn và rung chấn.
Đặc biệt, CR450 tích hợp công nghệ AI, cảm biến đa điểm và hệ thống giám sát thời gian thực, hướng tới vận hành tự hành cấp độ GoA2+, nâng cao an toàn và tiết kiệm nhân lực.
Để vận hành ở tốc độ cao hơn, Trung Quốc đã tái thiết kế toàn diện hạ tầng: từ đường ray, hệ thống tín hiệu, điện khí hóa cho đến nhà ga. Các tuyến mới được trang bị hệ thống kiểm soát tàu tiên tiến (CTCS-4), giám sát từ xa, kết nối 5G và nền tảng bảo trì thông minh sử dụng dữ liệu lớn (Big data) và AI.
Chi phí đầu tư cho các tuyến 400 km/h ước tính cao hơn khoảng 20 - 30% so với tuyến 350 km/h, nhưng Trung Quốc chấp nhận chi phí này như một phần trong chiến lược dài hạn để nâng cấp nền tảng giao thông và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế vùng.
Giới chức Trung Quốc cho rằng, việc phát triển CR450 còn nhằm cạnh tranh trực tiếp với các tên tuổi lớn như Siemens (Đức), Alstom (Pháp), và Hitachi (Nhật Bản), nâng tầm vị trí trong cuộc đua công nghệ giao thông toàn cầu.
