Cụ thể, Bộ Xây dựng ban hành công văn số 4758/BXD-PTĐT ngày 23/8/2024, gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về việc rà soát kế hoạch phân loại đô thị toàn quốc giai đoạn 2021-2030.
Chỉ đạo tổ chức rà soát, báo cáo về kế hoạch phân loại đô thị đến năm 2030
Bộ Xây dựng cho biết, trong thời gian qua, nhiều quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh đã được ban hành. Theo đó, kế hoạch phân loại đô thị của các địa phương đã có một số nội dung thay đổi so với Quyết định 241/QĐ-TTg phê duyệt Kế hoạch phân loại đô thị toàn quốc giai đoạn 2021 - 2030 được ban hành ngày 24/02/2021.
Do đó, để có cơ sở cập nhật, bổ sung Quyết định 241/QĐ-TTg phù hợp với nội dung về phân loại đô thị, định hướng sắp xếp đơn vị hành chính đô thị, Bộ Xây dựng đề nghị UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo các đơn vị liên quan tổ chức rà soát, báo cáo (gửi Bộ Xây dựng trước 15/9/2024) về kế hoạch phân loại đô thị đến năm 2030 của tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.
Nội dung báo cáo gồm:
Thứ nhất, tình hình thực hiện phân loại đô thị đối với các đô thị sắp xếp giai đoạn 2019 - 2021 trên địa bàn: Tình hình lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch chung, quy hoạch phân khu, chương trình phát triển đô thị có liên quan đơn vị hành chính đô thị hình thành sau sắp xếp (nếu có) đến thời điểm báo cáo tháng 6/2024.
Tình hình đánh giá phân loại đô thị của các đô thị trên địa bàn sau khi thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính trong giai đoạn 2019-2021; đánh giá sơ bộ việc đáp ứng các tiêu chuẩn về phân loại đô thị của các đơn vị hành chính đô thị được hình thành sau sắp xếp giai đoạn 2019-2021 đến thời điểm báo cáo tháng 6/2024.
Thứ hai, kế hoạch phân loại đô thị của tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương theo các giai đoạn đến năm 2025 và 2030. Bộ Xây dựng lưu ý danh mục này cần nêu toàn bộ đô thị của tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Trường hợp điều chỉnh thay đổi so với Quyết định 241/QĐ-TTg, đề nghị nêu rõ ở phần ghi chú.
Thứ ba là các đề xuất, kiến nghị (nếu có).
Xem xét đề nghị ban hành nghị quyết liên quan đến phân loại đô thị
Mới đây, tại Phiên họp thứ 36, ngày 22/8/2024, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã xem xét đề nghị ban hành Nghị quyết quy định một số nội dung liên quan đến phân loại đô thị, tiêu chuẩn của đơn vị hành chính và phân loại đơn vị hành chính, sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn tới.
Trình bày tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết việc ban hành Nghị quyết nhằm đẩy nhanh tiến độ thực hiện, giảm bớt thời gian hoàn thiện các bước; xác định rõ thẩm quyền, trách nhiệm các cấp, các ngành trong việc hoàn thiện các hồ sơ về quy hoạch đô thị, đánh giá chất lượng đô thị.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị, với việc ban hành Nghị quyết, số lượng các đơn vị hành chính đô thị đủ điều kiện thực hiện sắp xếp dự kiến khoảng hơn 30 thị trấn, 8 phường và 1 thành phố.
Việc thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính đô thị trong giai đoạn 2019-2021 đã bộc lộ một số nội dung bất cập. Do đó, việc thực hiện sắp xếp trong giai đoạn 2023-2030 thực hiện nghiêm túc yêu cầu đánh giá phân loại đô thị, làm cơ sở cho sắp xếp.
Trình bày Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, việc ban hành một nghị quyết riêng về nội dung nêu trên là phù hợp, bởi đây thực chất là các giải pháp bổ sung so với Nghị quyết số 35 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội để áp dụng cho một số trường hợp rất cụ thể, đặc thù, ngoại lệ.
Các quy định trong dự thảo Nghị quyết cũng không mâu thuẫn với các quy định của Luật Quy hoạch, Luật Quy hoạch đô thị và chỉ áp dụng đối với các đơn vị hành chính thực hiện sắp xếp trong giai đoạn 2023-2025.
Cơ quan thẩm tra đồng tình với việc cho phép các cơ quan, địa phương khi xây dựng đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023-2025 được thực hiện song song 2 quy trình lập, thẩm định, công nhận kết quả đánh giá tiêu chí phân loại đô thị.
Cùng với đó, các địa phương được sử dụng một số nội dung quy hoạch hiện có đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt như: quy hoạch chung đô thị và vùng phụ cận đối với thành phố, thị xã, quy hoạch chung đô thị loại IV…
Ủy ban Pháp luật đề nghị dự thảo Nghị quyết có hiệu lực thi hành kể từ ngày ký ban hành và đề nghị nghiên cứu, bổ sung quy định chuyển tiếp để giải quyết một số trường hợp cụ thể.
Trước đó, Bộ Xây dựng đã ban hành văn bản 3572/BXD-PTĐT ngày 09/8/2023 hướng dẫn UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương rà soát quy hoạch đô thị, quy hoạch nông thôn, đánh giá phân loại đô thị để thực hiện sắp xếp ĐVHC đô thị cấp huyện, cấp xã.
Theo Nghị quyết 1210/2016/UBTVQH13, Việt Nam hiện có 6 loại đô thị, bao gồm đô thị loại I, II, III, IV, V và đô thị loại đặc biệt.
Trong năm 2023, Bộ Xây dựng đã công nhận loại cho 30 đô thị, gồm: 3 đô thị loại II, 1 đô thị loại III, 2 đô thị loại IV, 24 đô thị loại V; 14 đô thị được thành lập mới (3 thị xã, 11 thị trấn), 1 thị trấn điều chỉnh mở rộng, 2 đô thị thành lập thêm phường.
Như vậy tính đến hết năm 2023, toàn quốc có 902 đô thị, trong đó có 2 đô thị loại đặc biệt, 22 đô thị loại I, 36 đô thị loại II, 45 đô thị loại III, 95 đô thị loại IV và 702 đô thị loại V.