Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi): Tháo gỡ các khó khăn, phù hợp với tình hình thực tế

Sửa đổi, bổ sung đáp ứng yêu cầu thực tiễn

Sau gần 8 năm triển khai thực hiện Luật Nhà ở năm 2014 và các văn bản hướng dẫn thi hành, công tác phát triển và quản lý nhà ở đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng.

Trong đó, các quy định về phát triển và quản lý nhà ở đã tạo hành lang pháp lý tương đối đầy đủ để các cấp, các ngành, các địa phương triển khai thực hiện việc đầu tư xây dựng nhà ở, bảo đảm đồng bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội, góp phần thúc đẩy phát triển đô thị hiện đại, văn minh.

Cùng đó, thực hiện việc xử lý, giải quyết dứt điểm nhiều tồn tại, vướng mắc phát sinh mà trước đó chưa có quy định để xử lý, đặc biệt là các khiếu nại, tranh chấp trong quản lý, sử dụng nhà chung cư như: việc xác định phần sở hữu chung, phần sở hữu riêng, việc đóng góp và quản lý kinh phí bảo trì nhà chung cư, việc quản lý vận hành nhà chung cư, việc xác định chỗ để xe của cư dân…

Đặc biệt là chính sách nhà ở xã hội đã giúp cho hàng triệu người dân có khó khăn về nhà ở, người có thu nhập thấp tại khu vực đô thị, hộ nghèo tại khu vực nông thôn tự tạo lập được chỗ ở hợp pháp và ổn định, bảo đảm thực hiện chính sách an sinh - xã hội của đất nước.

Tuy nhiên, sau gần 8 năm triển khai thực hiện Luật Nhà ở năm 2014, bên cạnh những kết quả đạt được thì pháp luật nhà ở cũng đã xuất hiện những bất cập, hạn chế, tồn tại và cần được xem xét để xây dựng Luật thay thế Luật Nhà ở năm 2014.

Trong đó, có các quy định về sở hữu nhà ở; xây dựng, phê duyệt chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở; phát triển nhà ở; phát triển nhà ở để phục vụ tái định cư; cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư; phát triển nhà ở công vụ; phát triển nhà ở xã hội; tài chính cho phát triển nhà ở; quản lý, sử dụng nhà chung cư; quản lý, sử dụng nhà chung cư; quản lý, sử dụng nhà ở và giao dịch về nhà ở.

Theo Bộ Xây dựng, những tồn tại, hạn chế nêu trên có nhiều nguyên nhân, cụ thể, nhiều quy định của các pháp luật về đất đai, đầu tư, đầu tư theo hình thức đối tác công - tư (PPP), xây dựng, đấu thầu, quy hoạch đô thị, cư trú,…được sửa đổi, bổ sung.

Trong đó, có nhiều nội dung quy định liên quan đến thủ tục đầu tư xây dựng dự án nhà ở, thậm chí có quy định vừa ban hành đã phải sửa đổi, bổ sung do yêu cầu cấp bách của thực tiễn và yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước trong thời kỳ mới...

Trên cơ sở đó, Chính phủ đã giao Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành liên quan tổ chức xây dựng dự án Luật Nhà ở (sửa đổi). Mục đích của việc sửa Luật Nhà ở nhằm thể chế hóa kịp thời chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước trong việc phát triển nhà ở cho Nhân dân, đặc biệt là người có thu nhập thấp và người nghèo, không có khả năng tạo lập nhà ở theo cơ chế thị trường.

Bảo đảm hợp hiến, thống nhất và đồng bộ

Theo Bộ Xây dựng, việc sửa đổi, hoàn thiện các quy định của Luật Nhà ở năm 2014 để phù hợp tình hình thực tế hiện nay, tháo gỡ các tồn tại, hạn chế, bảo đảm hợp hiến, sự thống nhất, đồng bộ giữa quy định của Luật Nhà ở với các luật khác có liên quan.

Giải quyết tình trạng chồng chéo, mâu thuẫn trong các chính sách, pháp luật có liên quan đến nhà ở như, đất đai, đầu tư, xây dựng, tài chính, tín dụng...

Theo đó, dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) được xây dựng đảm bảo các yêu cầu của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015. Đáng chú ý, so với Luật Nhà ở năm 2014, dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) cơ bản vẫn giữ nguyên phạm vi điều chỉnh, theo đó dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) quy định sở hữu, phát triển, quản lý vận hành, sử dụng nhà ở, giao dịch về nhà ở và quản lý nhà nước về nhà ở tại Việt Nam.

Riêng các giao dịch liên quan đến nhà ở của các doanh nghiệp kinh doanh bất động sản và việc chuyển nhượng hợp đồng mua bán nhà ở hình thành trong tương lai thì chuyển sang điều chỉnh theo Luật Kinh doanh bất động sản để tránh trùng lắp.

Bộ Xây dựng cho biết, trên cơ sở Nghị quyết số 27/NQ-CP ngày 28/02/2023 của Chính phủ về Phiên họp chuyên đề về xây dựng pháp luật tháng 02/2023, hiện nay dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) gồm 13 Chương với 196 Điều.

So với Luật Nhà ở năm 2014, dự thảo Luật (sửa đổi) đã tăng hơn 13 Điều; trong đó bãi bỏ 7 Điều trong Luật hiện hành (Điều 98, Điều 124, Điều 130, Điều 142, Điều 143, Điều 157, Điều 172), giữ nguyên 47 Điều; sửa đổi, bổ sung 104 Điều; bổ sung mới 34 Điều; Luật hóa từ Nghị định 11 Điều.

Theo Bộ Xây dựng, với mục tiêu nêu trên, sau khi Luật Nhà ở (sửa đổi) được ban hành, các cơ quan quản lý nhà ở vẫn tiếp tục thực hiện các quy định về phát triển và quản lý nhà ở đã được quy định trong Luật Nhà ở hiện hành mà không làm phát sinh về nhân lực, tài chính để triển khai thực hiện.