Hưởng ứng Ngày Môi trường thế giới (5/6), đồng thời với mong muốn góp tiếng nói, kiến nghị về những quy định mới liên quan đến chi phí thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt, ngày 3/6, Tạp chí Môi trường và Đô thị tổ chức Toạ đàm “Chi phí thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt”. Tham dự buổi tọa đàm có GS.TSKH Nguyễn Văn Liên - Chủ tịch Hiệp hội Môi trường đô thị và Khu công nghiệp Việt Nam; TS.LS Đồng Xuân Thụ, Tổng biên tập Tạp chí Môi trường và đô thị cùng các chuyên gia, nhà quản lý, các đơn vị trực tiếp thu gom, xử lý chất thải tại các tỉnh, thành phố trên cả nước. Cuộc Toạ đàm diễn ra theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến.
Luật Bảo vệ Môi trường năm 2020 được Quốc hội khoá XIV, kỳ họp thứ 10 thông qua ngày 17/11/2020, có hiệu lực từ ngày 1/1/2022. Ngày 10/1/2022 Thủ tướng Chính phủ ban hành Nghị định số 08/2022/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường. Những văn bản pháp luật này có nhiều quy định mới so với Luật Bảo vệ môi trường năm 2014.
Do đó, tại Tọa đàm, Ban tổ chức, các diễn giả trình bày nhiều tham luận về các quy định mới trong các văn bản pháp luật này liên quan đến chi phí thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt, đồng thời tổng quan thực trạng tính phí thu gom, vận chuyển và công nghệ xử lý chất thải tại Việt Nam.
Bàn về thực trạng tính phí thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải hiện nay, ông Phạm Văn Đức - Phó Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị Hà Nội cho biết, tại Hà Nội vẫn còn một số vấn đề bất cập và khó khăn trong đơn giá (theo quyết định 453/QĐ-UBND của UBND TP Hà Nội).
Theo ông Phạm Văn Đức, Hà Nội cần ban hành đơn giá (theo tờ trình 399/Ttr-SXD) đảm bảo thu đủ 100% phí dịch vụ duy trì vệ sinh môi trường theo tiêu chí "Người gây ô nhiễm phải trả tiền" của Luật Bảo vệ môi trường năm 2020. Khi thực hiện tăng phí dịch vụ môi trường và đơn vị thu gom vận chuyển được phép từ chối cung cấp dịch vụ đối với các trường hợp không chấp hành theo các quy định. Bên cạnh đó, để giải quyết tình trạng vứt rác không đúng quy định, cần tăng cường xử phạt theo quy định tại Nghị định số 55/2021/NĐ-CP.
Bên cạnh đó, Báo cáo tham luận của Công ty Môi trường đô thị các tỉnh, thành phố như: Lào Cai, Thừa Thiên - Huế, Cần Thơ, TP Hồ Chí Minh… đã đề cập đến nhiều vấn đề liên quan đến công tác thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải. Trong đó, Công ty Cổ phần Môi trường đô thị Lào Cai đã ứng dụng công nghệ thông tin, số hóa bản đồ các tuyến thu gom, vận chuyển rác thải; giám sát công tác thu gom, vận chuyển rác thải và công tác phân loại rác tại nguồn; sử dụng phần mềm tin học để thu phí dịch vụ thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt bằng thiết bị di động thông minh theo một quy trình liền mạch, tích hợp hóa đơn điện tử.
Tuy nhiên, hiện nay tỉnh Lào Cai vẫn chưa có chế tài xử lý đối với trường hợp không nộp hoặc nộp không đầy đủ tiền dịch vụ; đơn vị thực hiện công tác thu phí dịch vụ chưa được tính phần trăm từ số tiền thu được.
Trao đổi kinh nghiệm của Nhật Bản trong việc tính phí thu gom, vận chuyển và công nghệ xử lý chất thải, ông Hideki Wada - Giám đốc Công ty Quy hoạch chất thải Việt Nam cho biết, thực hiện tốt việc phân loại rác thải tại nguồn sẽ giúp phần rác tái chế được như giấy, chai, lon… tăng, tạo ra nguồn nguyên liệu đầu vào cho ngành tái chế, từ đó giúp tăng nguồn thu cho đơn vị thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải, đồng thời tăng thu nhập cho người lao động.
Tại Tọa đàm, các chuyên gia trong nước và quốc tế cùng với đại diện các đơn vị thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải sinh hoạt trên cả nước đã tiến hành trao đổi, thảo luận nhiều nội dung xoay quanh chủ đề Tọa đàm, từ đó nêu lên các kiến nghị cụ thể đối với cơ quan chức năng trong việc xây dựng cơ chế chính sách liên quan đến chi phí thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt.
Cụ thể, các đơn vị đề xuất: các bộ, ngành có liên quan cần nghiên cứu ban hành phương pháp, quy trình xác định quản lý chi phí dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt để các địa phương xây dựng, điều chỉnh đơn giá nhanh chóng, thuận tiện; cần có quy định cụ thể về mức thu, tỷ lệ hỗ trợ, bù đắp từ ngân sách địa phương thống nhất trên cả nước với từng loại đô thị và quy định khoản bù trừ đối với trường hợp thất thu; cần có chế tài đối với những đối tượng không phân loại rác tại nguồn, không nộp tiền dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt; quy định rõ trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan như: UBND các cấp, các cơ quan chức năng liên quan, tổ trưởng dân phố và đối tượng sử dụng dịch vụ.
Bên cạnh đó, các đơn vị cũng kiến nghị trong cơ cấu giá chi phí dịch vụ cần có tỷ lệ phần trăm thích hợp để bồi dưỡng cho người công nhân trực tiếp thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt, đồng thời để các doanh nghiệp có điều kiện đầu tư đổi mới công nghệ, tăng năng suất lao động, giảm lao động nặng nhọc cho người công nhân.
Theo Ban tổ chức, các đề xuất, kiến nghị của các chuyên gia, đơn vị hoạt động trong lĩnh vực thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt tại các địa phương sẽ được Hiệp hội Môi trường đô thị và Khu công nghiệp Việt Nam tổng hợp, có văn bản kiến nghị đến các cơ quan có thẩm quyền xem xét sớm xây dựng, ban hành định mức kinh tế- kỹ thuật, định mức chi phí dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt theo tinh thần của Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 và Nghị định số 08/2022/NĐ-CP của Chính phủ.
