Việc tổ chức các hoạt động nhằm gìn giữ và phát huy những nét đặc trưng của văn hóa dân tộc thông qua kiến trúc cần được tính đến. Đồng thời, tận dụng các nguồn tài nguyên và kỹ thuật truyền thống để xây dựng những công trình kiến trúc mang đậm bản sắc Việt Nam, tạo nên điểm nhấn văn hóa trong không gian đô thị. Trong khuôn khổ Triển lãm Kiến trúc 2023 (EXPO Kiến trúc 2023), chiều 8/9, Hội thảo chuyên đề “Phát triển kiến trúc bền vững - Thích ứng với biến đổi khí hậu” đã diễn ra tại TP Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang.
Sự kiện do Bộ Xây dựng phối hợp với UBND tỉnh Kiên Giang và Hội Kiến trúc sư Việt Nam tổ chức, với sự tham gia của nhiều chuyên gia, nhà quản lý trong và ngoài nước.
Đề dẫn Hội thảo, TS.KTS Hồ Chí Quang - Phó Vụ trưởng Vụ Quy hoạch - Kiến trúc, Bộ Xây dựng, nhận định: Những tác phẩm kiến trúc được xây dựng không chỉ đáp ứng nhu cầu ngày càng cao về hạ tầng, môi trường sống và công năng sử dụng, mà còn bảo vệ và cải thiện môi trường xung quanh.
Kiến trúc phải tạo ra những thiết kế và công trình thân thiện với môi trường, sử dụng các vật liệu tái chế, tiết kiệm năng lượng và phát triển các khu vực xanh, để đảm bảo cuộc sống và tính bền vững của cộng đồng.
“Những người sáng tạo trong lĩnh vực kiến trúc có trách nhiệm tìm kiếm và đề xuất những giải pháp sáng tạo, đồng thời đảm bảo rằng các quy định và tiêu chuẩn xây dựng được thực thi một cách nghiêm ngặt”- TS.KTS Hồ Chí Quang gợi mở.
Cùng với đó, việc xây dựng, phát triển, quản lý và cải thiện các thành phố, đô thị hóa thích ứng biến đổi khí hậu đã và đang là xu thế quốc tế, trở thành một mô hình phát triển bền vững, tạo mối liên hệ nội tại giữa môi trường kiến trúc và xây dựng với việc tạo việc làm, sinh kế và nâng cao chất lượng cuộc sống con người.
Bối cảnh bùng nổ dân số, biến đổi khí hậu và tốc độ đô thị hóa nhanh chưa từng có như hiện nay, đặt ra các yêu cầu cho kiến trúc Việt Nam là phát triển bền vững; bảo tồn, kế thừa, phát huy các giá trị kiến trúc truyền thống; xây dựng nền kiến trúc Việt Nam tiên tiến, hiện đại, đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc; đồng thời có tiếp thu chọn lọc tinh hoa kiến trúc thế giới và ứng dụng khoa học, công nghệ cao, công nghệ tiên tiến, công nghệ mới phù hợp với thực tiễn Việt Nam, bảo đảm hiệu quả về kinh tế, kỹ thuật, mỹ thuật, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.
Cũng theo TS.KTS Hồ Chí Quang, một trong những yếu tố quan trọng trong việc phát triển đô thị bền vững là xử lý một cách hiệu quả các vấn đề liên quan đến môi trường và tài nguyên. Do đó, cần tận dụng các công nghệ tiết kiệm năng lượng và tài nguyên, xây dựng các công trình xanh, đảm bảo quá trình xây dựng và vận hành không gây ô nhiễm môi trường; từ đó góp phần đảm bảo sự phát triển bền vững và bảo vệ môi trường sống cho thế hệ tương lai.
Bên cạnh đó, việc bảo tồn và phát triển bền vững các giá trị văn hóa dân tộc trong kiến trúc cũng rất quan trọng. “Chúng ta cần tổ chức các hoạt động nhằm gìn giữ và phát huy những nét đặc trưng của văn hóa dân tộc thông qua kiến trúc. Tận dụng các nguồn tài nguyên và kỹ thuật truyền thống để xây dựng những công trình kiến trúc mang đậm bản sắc Việt Nam, tạo nên điểm nhấn văn hóa trong không gian đô thị” - TS.KTS Hồ Chí Quang nhấn mạnh.
Tại Hội thảo, TS.KTS Nguyễn Tất Thắng, Viện Kiến trúc Quốc gia đã trình bày tham luận đề cập sự thích ứng văn hóa kiến trúc bản địa kết hợp với công nghệ 4.0.
TS.KTS Nguyễn Tất Thắng cho rằng, với sự xuất hiện của cách mạng khoa học 4.0, các kiến trúc sư sẽ có những công cụ để tạo ra tương lai.
Không giống như nhiều phương pháp xây dựng cũ, ngôi nhà in 3D có thể có mức độ chính xác và siêu cách nhiệt, với tầm nhìn thẩm mỹ độc đáo.
Các công cụ chuỗi cung ứng sáng tạo còn cho phép các KTS lựa chọn vật liệu bền vững nhất cho công trình, đồng thời có thể biết được những dự báo về khí hậu trong tương lai, từ đó lập kế hoạch cho ngôi nhà để chống chọi với từng kịch bản khí hậu có thể xảy ra cho một vùng lãnh thổ nhất định.
Về chủ đề phát triển không gian công cộng, Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Kiên Giang Hà Văn Thanh Khương đề xuất 5 giải pháp hình thành các không gian công cộng.
Thứ nhất, Nhà nước sẽ quản lý, tư nhân đầu tư xây dựng và quản lý vận hành, cộng đồng dân cư giám sát thực hiện không gian công cộng.
Thứ hai, các không gian công cộng thuộc sở hữu tư nhân (POPS), là tài sản riêng nhưng là sản phẩm của sự phối hợp giữa khu vực công và khu vực tư nhân, nhà phát triển POPS không cung cấp miễn phí không gian này.
Thứ ba, một không gian công cộng để quản lý tốt và khai thác sử dụng hiệu quả, đúng mục đích cần nhiều bên tham gia thực hiện, tập trung ở quản lý nhà nước, nhà đầu tư và cộng động dân cư.
Thứ tư, cần thay đổi tư duy từ “thiết kế không gian” sang “tạo dựng nơi chốn”. Khi đó, nguồn lực cho không gian công cộng không chỉ ở Nhà nước mà có thể huy động ý tưởng, tài chính, vật tư và công sức của cộng đồng.
Thứ năm, việc phát triển không gian công cộng sẽ do Nhà nước quản lý, tư nhân đầu tư xây dựng và quản lý vận hành, cộng đồng dân cư giám sát thực hiện. Các bên tham gia thống nhất quản lý bằng các quyết định, quy định, quy chế quản lý.
Bên cạnh đó, việc tư nhân hoá các không gian công cộng được sự đồng thuận cao của Chính phủ, nhà đầu tư và cộng đồng dân cư sẽ tạo nguồn lực cho không gian công cộng với việc thay đổi tư duy từ “thiết kế không gian” sang “tạo dựng nơi chốn”. Do đó, cần kết hợp khéo léo và tinh tế các cách làm khác nhau để đạt được sự đồng thuận tối ưu, tạo nên các dự án không gian công cộng tốt nhất.
Cũng tại Hội thảo, các chuyên gia quốc tế đã trình bày một số tham luận đáng chú ý khác, như ông Hwang Sung Kwan (chuyên gia Tổng công ty Đất đai và Nhà ở Hàn Quốc - LH) chia sẻ quan điểm về việc ứng dụng công nghệ kiến trúc nhằm giảm thiểu sử dụng năng lượng cho nhà ở; ông Kapil Chaudhery (đại diện Công ty Spatial Dicisions - Ấn Độ) chia sẻ việc ứng dụng công nghệ số thúc đẩy hoàn thiện hệ thống cơ sở dữ liệu kiến trúc quốc gia; GS Jun In Ho (Chủ tịch Hiệp hội KTS Sinh thái, trường Đại học Hanyang - Hàn Quốc) chia sẻ kinh nghiệm nghiên cứu quy hoạch tổng thể khu phức hợp cộng đồng thông minh, định hướng y tế cho người cao tuổi.
Một số diễn giả khác chia sẻ những giải pháp về phát triển công trình xanh, xanh hóa nền kinh tế, giảm thiểu năng lượng tiêu thụ, giúp ứng phó với biến đổi khí hậu và các giải pháp dùng công nghệ của thời đại công nghệ số để phát triển kiến trúc bền vững…
Kết luận Hội thảo, TS.KTS Trịnh Hồng Việt, Phó Viện trưởng Viện Kiến trúc Quốc gia nhấn mạnh: Những thảo luận, trao đổi tại Hội thảo đã nêu lên những thách thức và cơ hội trong phát triển kiến trúc bền vững của Việt Nam. Đó chính là các giải pháp về kết nối quá khứ và hiện tại, hiện tại và hiện tại, hiện tại và tương lai để tạo ra những không gian kiến trúc bền vững…
Các ý kiến tham luận tại Hội thảo đã giúp gợi mở định hướng ứng dụng các công nghệ hiện đại nhằm tạo ra một nền kiến trúc luôn phát huy vai trò và kế thừa các giá trị của văn hóa, tập quán, lối sống hạnh phúc, vui vẻ một cách bền vững; bảo vệ môi trường sinh thái, tích cực tạo ra của cải vật chất bằng việc tiết kiệm năng lượng, tiết kiệm tài nguyên, giảm phát thải...
“Với sự góp mặt của các chuyên gia quốc tế và trong nước, Hội thảo mang lại những kết quả tích cực và tạo ra những điểm bước mới để kiến trúc Việt Nam hội nhập quốc tế và phát triển bền vững”- TS.KTS Trịnh Hồng Việt kết luận.
