Việc các dự án bất động sản mọc lên ngày càng nhiều, kèm theo đó là sụt lún đang khiến vấn đề chống ngập của TP.HCM trở nên nan giải. Đây cũng là một trong những vấn đề thuộc quy hoạch không gian ngầm cho TP. Trên đây là ý kiến của đại biểu Trương Trọng Nghĩa tại buổi giám sát giữa Đoàn đại biểu Quốc hội, HĐND TP.HCM với UBND TP về thực hiện quy định pháp luật về quy hoạch đô thị và nông thôn trên địa bàn giai đoạn từ năm 2010 đến hết năm 2023, tổ chức sáng 07/5.
TP.HCM cần có giải pháp giải quyết vấn đề sụt lún, ngập úng và thoát nước
Nêu ý kiến tại buổi giám sát, đại biểu Trương Trọng Nghĩa khẳng, định việc quy hoạch không gian ngầm đối với một đô thị là cực kỳ quan trọng.
Tuy nhiên, việc quy hoạch không gian ngầm của TP.HCM còn nhiều hạn chế. Ông Nghĩa dẫn chứng từ 20 năm trước, TP.HCM đã xúc tiến, kêu gọi đầu tư vào 6 tuyến xe điện ngầm, nhưng đến nay tuyến số 1 vẫn chưa hoàn thiện.
“Cần xác định rõ trở ngại trong việc quy hoạch không gian ngầm tại TP là gì? Những quy hoạch không sửa được nữa thì giải pháp như thế nào?”. Ông Nghĩa nêu câu hỏi.
Cũng theo ông Nghĩa, việc các dự án bất động sản mọc lên ngày càng nhiều, kèm theo đó là sụt lún đang khiến vấn đề chống ngập trở nên nan giải. Đây cũng là một trong những vấn đề thuộc quy hoạch không gian ngầm cho TP.
“Báo cáo 5 năm gần đây nhất báo động TP.HCM đang sụt lún và một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng đó là do khai thác nước ngầm. Vậy quy hoạch chung của TP.HCM đến năm 2060 sẽ xử lý tình trạng này thế nào?”. Ông Nghĩa nêu vấn đề.
Theo ông Nghĩa, khi lập quy hoạch điều chỉnh phải có giải pháp xử lý vấn đề gốc là chống ngập, thoát nước. TP phải sử dụng công cụ quy hoạch để đạt được giải pháp xử lý bằng khoa học và xử lý được những vấn nạn của đô thị.
Liên quan đến phát triển không gian ngầm, ông Trương Trung Kiên - Phó giám đốc Sở QH&KT TP.HCM cho biết, khi điều chỉnh đồ án quy hoạch chung đô thị, nội dung về không gian ngầm sẽ được làm đầy đủ. TP sẽ xác định khu nào khuyến khích phát triển, khu nào cần hạn chế, khu nào không được làm theo cả chiều ngang, chiều dọc, chiều sâu. TP cũng tính toán việc kết nối không gian ngầm các công trình với không gian ngầm công cộng.
Cũng theo ông Trương Trung Kiên, TP cần đặt ra các giải pháp giải quyết vấn đề sụt lún, ngập úng và thoát nước.
“Thời gian dài qua, TP có nơi sụt lún lên tới 81cm, nơi thấp nhất là 1,99cm, tính trung bình là khoảng 23,27cm. Cộng hưởng với đó là các hiện trạng lượng nước mưa tăng đột biến, mực nước sông dâng cao hơn bình thường” - ông Trương Trung Kiên bày tỏ lo ngại.
Nhiều vướng mắc trong khâu tổ chức thực hiện quy hoạch
Tại buổi giám sát, đại biểu Lê Thanh Phong, Chánh án TAND TP Hồ Chí Minh cho rằng, 13 năm qua vấn đề quy hoạch dẫn đến hạn chế quyền sử dụng đất của người dân (không được chuyển đổi mục đích, chuyển nhượng…). Vậy việc lập quy hoạch xong, nhưng không được triển khai thực hiện thì xử lý thế nào?
Còn đại biểu Trần Thị Diệu Thúy, Chủ tịch LĐLĐ TP.HCM chia sẻ, ý kiến cử tri nhiều nhất vẫn là về quy hoạch đô thị, vì luôn có sự xung đột với quyền lợi của người dân. Có trường hợp địa phương đã quy hoạch khu vực có 2 trường học, nhưng sau đó thay đổi quy hoạch chỉ còn 1 trường khiến người dân phản ứng.
“Ở đây nổi lên vấn đề quy trình lấy ý kiến của người dân ra sao? Khi quy hoạch, cần công bố công khai để người dân biết?” - Đại biểu Trần Thị Diệu Thúy đề nghị.
Đặt vấn đề giám sát, Phó trưởng Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND TP.HCM Huỳnh Thanh Hùng cho rằng, việc lập quy hoạch hiện nay vẫn còn nhiều vướng mắc trong khâu tổ chức thực hiện.
Ngoài ra, trong việc lập và điều chỉnh quy hoạch có khâu lấy ý kiến cộng đồng dân cư, tuy nhiên thực tế việc lấy ý kiến thời gian qua rất sơ sài, người dân cũng tham gia chừng mực, thời gian tổ chức lấy ý kiến còn cập rập.
Để nâng cao hơn việc thực hiện hiệu quả chính sách, pháp luật về công tác quy hoạch, đáp ứng yêu cầu phát triển xã hội, ông Bùi Xuân Cường đề nghị TP tăng cường rà soát việc thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật về quy hoạch đô thị để kịp thời đề xuất xử lý những nội dung mâu thuẫn, chồng chéo, bất cập hoặc không phù hợp thực tiễn.
Ngoài ra, cần tăng cường hơn nữa việc tiếp nhận, xử lý phản ảnh, kiến nghị của người dân, doanh nghiệp đối với việc triển khai các chính sách của quy hoạch đô thị; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý quy hoạch đô thị.
Kết luận buổi giám sát, Phó Trưởng đoàn ĐBQH chuyên trách TP.HCM Hà Phước Thắng đề nghị UBND TP hoàn chỉnh báo cáo, bổ sung những kiến nghị của các Sở, ngành, địa phương; tiếp tục tập trung quy hoạch TP; lập đồ án quy hoạch chung TP, đồ án quy hoạch chung TP Thủ Đức, quy hoạch không gian biển.
Báo cáo năm 2022 của Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) cho biết, TP.HCM đang tiếp tục sụt lún trung bình mỗi năm 2cm, thậm chí, có nơi đến 6cm. Cá biệt một số khu vực, trong vòng 12 năm từ 2005 đến 2017 đã sụt lún 23cm, có nơi đến 81cm.
Theo kết quả công tác quan trắc được thực hiện bằng thủy chuẩn tại 19 điểm tham chiếu quốc gia có vị trí rải rác khắp TP.HCM, 10 địa phương có mức độ sụt lún đáng kể, gồm các quận: 2, 7, 8, 12, Gò Vấp, Tân Bình, Bình Thạnh, Phú Nhuận, Bình Tân và Thủ Đức. Riêng hai quận Tân Bình và 12 ghi nhận mức sụt lún nền lớn nhất (thời điểm trước khi thành lập TP Thủ Đức).
JICA khuyến cáo, sụt lún được coi là vấn đề nghiêm trọng hơn, cần phải xem xét các giải pháp ứng phó ngay để kiểm soát tình trạng sụt lún nền tại TP.HCM. Các giải pháp ứng phó này cần được thực hiện trong thời gian dài và cần thực hiện chuyển giao công nghệ. Cũng theo JICA, một trong những kế hoạch hàng đầu liên quan đến sụt lún nền đất ở TP.HCM là kế hoạch kiểm soát khai thác nước ngầm quá mức, được coi là một trong những nguyên nhân chính gây sụt lún nền.
Đồng thời, JICA đã kiến nghị TP.HCM cần có các giải pháp ứng phó sụt lún nền dựa trên kinh nghiệm của Jakarta (Indonesia) và Tokyo (Nhật Bản).
